بخشی از مقاله
چکیده
قرآن برترین و ماندگارترین اثر آسمانی و جاودانه ترین پیامی است که خداوند برای هدایت بشر بر قلب شریفترین بنده خویش محمد - ص - نازل فرمود تابشررا به سر منزل مقصود برساندبه ویژه دردنیای امروزی که روح و روان انسان با دنیای پیچیده صنعتی درگیر شده است،لذا برای هماهنگی با این تنشهای روانی و حرکت رو به رشدوهمچنین مقاومت دربرابر مشکلاتی که روزمره با آن مواجه می گردیم آیاباعمل به آموزه ای قرآن ودین می توان تنش های روحی خودرابهبودبخشیدو موانع را از سرراه برداشت.
مقدمه
قرآن کریم در بسیاری از آیات کریمهی خود، بر اهمیت ایمان تأکید میکند، زیرا ایمان به خداوند متعال، اساس سلامت روان است که در اسلاماز آن به حُسن خُلق تعبیر میشود و پایهای برای ایجاد شخصیت بهنجار است که در نهایت اعتدال و توازن قرار دارد. بر این اساس، اسلام شاخصهایی را برای تأمین سلامت روان انسان، تعیینکردهاست که در ایمان به خداوند متعال و یکتایی او، تقوی و پرهیزکاری و برخوردار بودن از خصال مثبت و مفید و بهکارگیری آنها در همهی جنبههای زندگی، خلاصه میشود.
همچنین، تنها معیار ثابت برای تشخیص رفتار بهنجار از نابهنجار و سلامت روانی از بیماری روانی، اسلام است. بهگونهای که در مورد بهنجار یا نابهنجار بودن رفتاری حکم میکند، لذا برای تأمین سلامت روانی انسان، احکامی را وضع نموده که مبتنی بر فطرت و طبیعت او و هماهنگ و متناسب با غایت و هدفی است که انسان برای آن آفریده شده است. اسلام به موضوع »سلامت« بسیار اهمیت داده است در قرآن آمده است که یکی از نامهای مبارک وزیبای خداوند متعال »سلام« است ،یعنی ذات پروردگار از هر عیب و نقصی به دور است و منبع سلامتی برای جهانیان میباشد.
- سوره حشر آیه - 22 برخی از آیات قرآن حاوی دستورات و سفارش هایی در زمینه عقاید، اخلاق، عبادات و ... است که در آرامش روانی و تعادل روحی انسان تأثیر مثبت دارد و نتیجه آنها سلامت روانی انسان است. چرا که موجب رفع اضطرابها و نگرانی های بشر می شود. و به اصطلاح او را شفاء می دهد. همچنین متخصصان علوم پزشکی، پژوهش های متعددی در این مورد انجام داده اند و تأثیرات آموزه ها - دستورات و توصیه ها - و آیات قرآن را در بهداشت روانی فردی و اجتماعی انسان بررسی کرده اند.
تنها دین و آیینی که مورد تأیید خداوند قرار گرفته و دین همه پیامبران نیز میباشد دین اسلام است ،زیرا اساس و ریشه آن بر »سلم« یعنی سلامتی و امنیت بنا شده است - آل عمران آیه19 /و. - 85 و از همه مؤمنین خواسته است که داخل دین اسلام یعنی دین سلامت شوید. پس سلامت روان به معنای تعادل روان است و علائم آن این است که انسان به نور عقل خویش آنچه که زینت روانش می شود و او را به خدا نزدیک می کند، بر می گزیند و تمام ابعاد وجودی خود را شکوفاء می سازد، و بین آنها هماهنگی و تعادل برقرار می نماید، بر اثر این عدالت نفسانی که همان صراط مستقیم و وصول به کمالات انسانی است در عمل نیز منحرف نمی گردد و به پیروی از سفاهت که موجب ظلم به خویشتن و دیگران است، از عدل سرباز نمی زند. از این رهگذر معنای بیماری که یک معنا سلبی است روشن می شود.
خوشبختانه درسال های اخیر بین روانشناسان،توجه به دین ودستورهای دینی برای سلامت روان ودرمان بیماری های روانی افزایش یافته است.آنها معتقدنددرایمان به خدانیروی خارق العاده ای وجوددارد که نوعی قدرت معنوی به انسان می بخشد ودرتحمل سختی های زندگی به اوکمک می کند،ازنگرانی واضطراب که بسیاری ازمردم زمان ما ابتلا یه آن هستند ،دورمی سازد.زیراهدف همه ادیان الهی راهنمایی بشربوده است.
تعریف سلامت
بهداشت روانی در گستره وسیعتر عبارت است؛ از آگاهی به عوامل معنوی و مادی و انگیزههایی که سلامت فکر و وضع مثبت و اعتدال رفتار کردار را سبب میشود، که بدان وسیله ساز و کار با ارزشی در مورد تحرک و پیشرفت معنوی و مادی انسان در همه زمینهها فراهم آید. - - 6 بوعلی سینا 370 -428 - ه ق - درباره با سلامت روان چنین می گوید:
روان هایی سالم هستند که بر فطرت اصلی خویش باقی باشند و در این عالم در اثر برخورد با امور زمینی از لطافتش خارج نشده و غلیظ و خشن نشده باشند. با ورود عقاید باطله در آن از مسیر اصلی خود که همان فطرت توحید و اسلام است، خارج نشده باشند. البته این تعریف گر چه از جهتی صحیح و درست است و به نکته مهمی که همان بقا بر فطرت است، اشاره دارد ولی به همه جوانبسلامت نپرداخته است. مثلاً لازمه سلامت روان رشد و پویایی است که در این تعریف به آن اشاره نشده است. - - 4 راغب اصفهانی در مفردات سلامت را به معنای عاری بودن از آفات دانسته - - 3، ،شرتونی در اقرب الموارد میگوید سالم کسی است که از عیب و آفت نجات گرفته باشد - - 5
عوامل مؤثردرسلامت روان ازدیدگاه قرآن
از حضرت علی علیه السلام حکایت شده است: برای دردهایتان، از قرآن سلامت بخواهید و با قرآن بر سختیها یاری جویید. - - 14
-1ایمان به خداازنخستین ویژگی های انسان دارای سلامت روان است.
-2 دمیدن روح امید و ممنوعیت یأس ناامیدی در قرآن و تأثیر آن در کاهش افسردگی« و از رحمت بی منتهای خدا نومید مباشید که هرگز هیچکس از رحمت خدا نومید نیست، مگر کافران.« کتابهای مذهبی و به ویژه قرآن کریم بر توکل به خدا و امید به فضل و رحمت الهی و مذمت ناامیدی و یأس تأکید دارند.
-3دعوت قرآن به صبر و تأثیر آن در کاهش فشارهای روان
