بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر بر آن بوده تا رابطه اضطراب ریاضی با باورهای رایج دانش آموزان متوسطه دوم شهر کلاله را مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش، پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی است و جامعه آماری آن شامل 3614 نفر از دانش آموزان پسر و دختر در سال تحصیلی 1396-97 می باشد. بدین منظور پس از انتخاب نمونه نسبت به اجرای پرسشنامه ها اقدام گردید. سپس پرسشنامه های اضطراب ریاضی و باورهای رایج، همراه با توضیحاتی در مورد نحوه تکمیل پرسشنامه ها، در اختیار 347 نفر از دانش آموزان پسر و دختر قرار گرفت. در نهایت از آمار توصیفی و از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد سطوح معناداری مربوط به اضطراب یادگیری ریاضی و اضطراب سنجش ریاضی کوچکتر از 0/05 بدست آمد - با ضریب همبستگی - 0/218 و همچنین بین دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری در باورهای رایج غیر منطقی آنان وجود دارد.
کلمات کلیدی: یادگیری ریاضی، اضطراب سنجش، باورهای رایج.
.1 مقدمه
درس ریاضی از جمله دروسی است که عملکرد مناسب در آن همواره برای دانش آموزان و والدین آنها از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هست. شاید این اهمیت جنبه ای تاریخی دارد؛ چرا که ریاضیات به عنوان علمی پایه و مستعمل در امور روزمره، در تاریخ و تمدن بشری مطرح بوده است. به هرحال اهمیت این رشته علمی و درسطح آموزشی این درس و مسائل مربوط به یادگیری آن منجر به شکلگیری تحقیقات عمدهای شده است که از آن جمله تحقیقات مربوط به نقش اضطراب ریاضی در یادگیری ریاضیات است. باید اذعان داشت که اهمیت و نقش پایهای درس ریاضی غیر قابل انکار است. در واقع ریاضی یکی از مهارتهای فردی بسیار اساسی در تداوم زندگی روزمره در جوامع مدرن است .[1] اما یکی از عواملی که می تواند روند تحصیل ریاضی و عوامل مثبت مرتبط با آن را با اشکال مواجه کند اضطراب ریاضی است. به نظر میرسد اضطراب ریاضی به عنوان مشکلی برای بسیاری از دانش آموزان مطرح است .[2] اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان در همه افراد در حد اعتدال وجود دارد و در این حد به عنوان پاسخی سازش یافته قلمداد می شود؛
به گونه ای که می توان گفت: اگر اضطراب نبود، همه ما پشت میزهایمان به خواب می رفتیم. فقدان اضطراب ممکن است ما را با مشکلات و خطرات قابل ملاحظه ای مواجه کند. سطح پایینی از اضطراب برای بقای حیات انسان لازم است و می تواند عادی قلمداد شود .[3] عوامل مختلفی در رخ دادن اضطراب ریاضی مؤثر است که از جمله آنها میتوان به بیزاری از مدرسه، خودپنداره ی ضعیف، مهارتهای ضعیف ریاضی، نگرش معلم و تأکید بر فهمیدن ریاضی از طریق تمرین و مشق اشاره کرد. ترس از ریاضیات به ایجاد موانعی هیجانی و ذهنی میانجامد که پیشرفت در ریاضیات را در آینده بسیار دشوار می سازد. بر این مبنا دانشآموز یک نگرش تقدیرگرایانه را برگزیده و انتظار دارد امروز در موقعیت ریاضی بد عمل کند. این شرایط به یک چرخه معیوب و پیشگویی کامبخش تبدیل میشود .[4] به این صورت عملکرد در درس ریاضی تحت تأثیر اضطراب ریاضی قرار می گیرد. کاهش در اضطراب با بهبود پیشرفت درسی در ریاضیات همراه است 5] ، .[6
از آنجایی که اضطراب ریاضی می تواند در باورهای رایج یا تفکرات غیر منطقی دانش آموز نقش داشته باشد و منجر به رشد و پیشرفت تحصیلی فرد و عدم بروز هیجانات منفی میگردد بنابراین با توجه به مسائل ارائه شده این سوال مطرح میگردد که آیا اضطراب ریاضی با باور های رایج دانش آموزان می تواند رابطه داشته باشد؟ یکی دیگر از عواملی که مرتبط با اضطراب ریاضی است و در این تحقیق به آن اشاره شده، نقش پذیری جنسی است. با توجه به همه مباحث ذکر شده و تحقیقات از پیش انجام گرفته در این زمینه هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین اضطراب ریاضی با باورهای رایج دانش آموزان با تاکید بر جنسیت دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان کلاله می باشد.
.2 مواد و روش ها
اعتبار نتایج هر پژوهشی در بعد وسیعی متاثر از روش انتخاب شده برای پژوهش موردنظر می باشد و انتخاب این روش به عواملی چون ماهیت موضوع، اهداف، سوالات، امکانات پژوهش بستگی دارد. در این مطالعه با توجه به موضوع، اهداف و ادبیات پژوهش به انتخاب نوع و روش پژوهش و قلمرو زمانی و مکانی آن پرداخته شد. این تحقیق توصیفی، از نوع همبستگی می باشد. تحقیق همبستگی براساس هدف تحقیق به سه دسته کلی تقسیم میشود. دسته اول به تحقیقاتی مربوط میشود که هدف بررسی همبستگی دو متغیری است، بدین معنی که محقق میخواهد رابطه دو به دو متغیرهای موجود را بررسی کند. دسته دوم تحقیقات مربوط به تحلیل رگرسیون1 را شامل میشود که هدف آن پیشبینی تغییرات چند متغیر وابسته - ملاک - با توجه به متغیرهای مستقل است .[7] جامعه آماری در این تحقیق شامل 3614 نفر دانش آموز پسر و دختر در حال تحصیل در مقطع دوم متوسطه شهرستان کلاله درسال تحصیلی 1397-96 می باشد. نمونه آماری مورد مطالعه در این پژوهش با توجه به جامعه آماری و براساس جدول کرجسی و مورگان 347 نفر می باشد. همچنین روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع نمونه گیری در دسترس می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز جهت آزمودن فرضیات تحقیق در این پژوهش از ابزار اندازهگیری مناسب و متناسب پرسشنامههای استاندارد اضطراب ریاضی و باورهای رایج استفاده شد.
پرسشنامه اضطراب ریاضی:
مقیاس تجدید نظر شده اضطراب ریاضی در سال 1982 توسط پلیک و پارکر به منظور ارزیابی اضطراب مربوط به شرکت در کلاس های ریاضی و آمار ساخته شده است. این نسخه تاکید بیشتری بر اضطراب مربوط به موقعیت های خاص - حالتی - ، اضطراب کلی - صفتی - و اضطراب امتحان دارد. این پرسشنامه دارای 24 عبارت و دو زیر مقیاس اضطراب یادگیری ریاضی است که 16 - عبارت اول پرسشنامه - مربوط به فرایند یادگیری ریاضی و ارقام است و 8 - عبارت آخر پرسشنامه - مربوط به زیر مقیاس اضطراب سنجش ریاضی است که میزان اضطراب آزمودنی را در موقعیت ارزیابی ریاضی و آمار می سنجد. آزمودنی باید میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر یک از عبارت آزمون در یک طیف لیکرت 5 درجه ای با شیوه نمره گذاری =1 - اضطراب ناچیز =2 اضطراب کم =3 اضطراب متوسط =4 اضطراب تقریبا زیاد =5 اضطراب زیاد - مشخص سازد. این آزمون برای دانش آموزان دبیرستان و دانشجویان مناسب است. جمع نمرات همه عبارات نمره کلی اضطراب ریاضی را به دست می دهد.
پایایی و اعتبار:
پلیک و پارکر به منظور هنجاریابی مقیاس تجدید نظر شده اضطراب ریاضی آن را بر روی 170 نفر از دانشجویان کالج که در کلاس ریاضی و آمار شرکت کرده بودند، اجرا کردند. نمره میانگین این مقیاس 59، 84 با انحراف استاندارد 20/55 بود ضریب آلفای کل آزمون برابر با 98 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مطلوب آزمون است. یافته ها متناقضند نمرات این مقیاس با مقیاس اضطراب پیشرفت همبستگی معنا داری نداشت، اما همبستگی آن با مقیاس اضطراب - حالت-صفت - اشپیلبرگر معنا دار بود. اعتبار همزمان مقیاس تجدید نظر شده اضطراب ریاضی از طریق همبستگی آن با پیشرفت ریاضی و مقیاس اضطراب ریاضی اصلی به اثبات رسید.
پرسشنامه باور غیر منطقی و رایج دانش آموزان:
پرسشنامه باورهای رایج دانش آموزان - CBIS - توسط استیفن آر. هوپر و سی. کلینتون لاین درسال 1983 ساخته شده است که از 44 گویه تشکیل شده است که به منظور سنجش 11 باور غیر منطقی و رایج دانش آموزان بکار می رود. نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 5 نقطه ای می باشد که برای گزینه های »هرگز«، »گاهی اوقات«، »نیمی از اوقات«، »اغلب اوقات« و »همیشه« به ترتیب امتیازات 0، 1، 2، 3 و 4 در نظر گرفته می شود.
روایی و پایایی:
در پژوهش هوپر 1983 پرسشنامه باورهای رایج دانش آموزان - CBIS - با ضریب آلفای 0/85 برای مقیاس کلی، ثبات درونی خوبی دارد و ضریب پایایی آن به شیوه دو نیمه کردن 0/88 است. همچنین CBIS با استفاده از روش بازآزمایی با طول مدت بیش از 6 هفته با میزان همبستگی 0/84 از ثبات خوبی برخوردار است. CBIS روایی همزمان خوبی را از طریق همبستگی معنادار با FCMAS، که ویژگی اضطراب در کودکان را اندازه گیری می کند، نشان داده است و همچنین طی دو مطالعه مشخص گردید که CBIS به تغییرات بالینی به دنبال درمان هایی که با استفاده از تکنیک های درمان عقلانی - منطقی - انجام می شود، حساس است.
به منظور اجرای پژوهش در اواخر پاییز و اوایل زمستان 1396 در مدارس مورد نظر پژوهشگر به منظور جلب اعتماد و ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای پاسخگویی به سؤالات ضمن معرفی خود به آنها، گفته شد که هدف این کار پژوهشی برای پایان نامه کارشناسی ارشد است، کلیهی اطلاعات آن محرمانه تلقی خواهد شد و پاسخ صادقانه آنها پژوهشگر را در دستیابی به اطلاعات درست، یاری خواهد کرد. سپس347 نفر از دانش آموزان در شهر کلاله پرسش نامه های مورد نظر را پاسخ دادند. در این تحقیق برای بدست آوردن میانگین و جداول از آمار توصیفی و از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره برای آمار استنباطی استفاده خواهد شد. جهت اجرای این آزمون ها از نرم افزار SPSS استفاده می شود.
