بخشی از مقاله
چکیده:
از مهمترین مسایل اقتصاد ایران وجود شبکه های توزیع ناکارآمد است. شبکهای که همواره از وجود واسطههای زائد، زیاد بودن فاصله میان تولیدکننده و مصرفکننده و سنتی بودن و عدم بهرهگیری از مبانی علمی و فنی تولید و توزیع رنج برده است .شبکه توزیع در ایران به لحاظ ساختاری، مدیریتی و ارتباطات ضعیف عمل نموده و متاسفانه نتوانسته جایگاه ویژه و کارآمدی را در جنبههای مختلف اقتصادی ایفا نماید. همچنین، تحقیقات اثبات کردهاند هر اندازه که بازرگانی کشورها توسعه مییابد و نسبت شهرنشینی به جمعیت کشور بیشتر میشود به همان اندازه وجود یک سازمان صحیح بازاررسانی داخلی به منظور تامین نیازهای غذایی به قیمتهای منطقی الزامآور میگردد. پژوهش حاضر با هدف رابطه بین بهرهگیری از فناوریهای نوین و اصلاح شبکهی توزیع کالاهای اساسی در سال 1394 شمسی انجام شده است.
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-همبستگی بوده که بهصورت پیمایشی انجام گرفته و جامعهی آماری شامل مدیران و کارشناسان مرتبط با توزیع کالا در سازمان صنعت، معدن و تجارت، معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت معدن و تجارت، سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، انجمن حمایت از حقوق مصرفکنندگان، خانه صنعت و معدن، اتاق اصناف - اتحادیه های صنوف تولیدی و توزیعی - ، اتاق بازرگانی و صنایع معادن و کشاورزی، بخش تعاونیهای مصرف، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، سازمان تعاون کار و رفاه اجتماعی، شرکت بازرگانی دولتی ایران، شرکت غله و خدمات بازرگانی، سازمان جهاد کشاورزی، سازمان تعاون روستایی، سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری، شرکتها و اتحادیههای تعاونی توزیع، شرکتهای پخش کالا، شرکتهای حمل و نقل کالا، اتحادیه سراسری مرغ و تخم مرغ، فروشگاههای زنجیرهای، فروشگاههای بزرگ و سایرافرادآگاه درزمینهی توزیع کالا، بالغ بر 17221 نفر بوده که با ضریب خطای 0.08، و با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای و فرمول کوکران، نمونهای بالغ بر 149 نفر انتخاب گردید. ابزار تحقیق شامل دو پرسشنامهی خودساختهی محقق بوده که پایایی آنها بر اساس ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید و بهترتیب معادل با 0.746 و 0.682 بهدست آمد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS-16 و در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. تمامی مولفههای تبلیغات هدفمند، فناوریهای نوین، برندهای ملی قوی، تخصص نیروی انسانی، بازارسنجی، تقویت خوشهها، توسعهی زیرساختها و زنجیرههای توزیع در اصلاح و بهبود شبکهی توزیع کالاهای اساسی نقش حیاتی داشته و تاثیرگذاری آنها معنادار بوده است.
کلید واژه ها: فناوری های نوین،شبکه های توزیع کالاهای اساسی
مقدمه
امروزه بخش تجارت را میتوان بهعنوان مجموعهی فعالیتهایی بهشمار آورد که رابط میان تولید و مصرف کالاها است. بههمین سبب نحوهی عملکرد سیستم توزیع کالاها، از اهمیت بسیار برخوردار است. عملکرد متناسب و هماهنگ این سیستم، از یک طرف در تامین حداکثر نیازهای مصرفکنندگان بر اساس امکانات موجود، میتواند نقش موثری در افزایش سطح تولیدات داخلی ایفا نماید و از طرف دیگر، یک شبکهی توزیع کارآمد میتواند گردش سرمایهی مورد نیاز تولید کشور را تسریع کند و کالاها و خدمات مورد تقاضای مردم را بهموقع و با نرخ نازلی در دسترس آنها قرار دهد و زنجیره تولید را تکمیل نماید - ماهنامه پدافند اقتصادی، شمارهی اول، . - 93 در ارتباط با نقش واسطهها میتوان اینگونه بیان نمود که کارآیی شبکهی توزیع نقش بسزایی در کاهش ضعفها و تنگناهای بخش سرمایهگذاری و تولید دارد.
این شبکه قادر است آخرین اطلاعات و دادههای بازار را به بخش تولید انتقال داده و از کمبود و یا مازاد عرضهی کالا، افزایش کاذب قیمتها و خسارت وارده به مصرفکننده و تولیدکننده جلوگیری نماید. - کاتر، گری،. - 1388لذا، انتخاب هر سیستم کانال توزیع، شرکتها و موسسات تولیدی-بازرگانی را با یک سطح فروش و هزینه خاص روبرو میسازد که پس از انتخاب این کانال، این شرکتها معمولا باید برای مدتی طولانی از همین کانال استفاده کنند. بنابراین، با توجه به مطالب بالا از جمله مهمترین چالشهای فراروی مدیران امروزی، چگونگی تصمیمگیری در رابطه با سیستم توزیع کالاهاست. بهطوریکه، این تصمیم میتواند بر تصمیمات بازاریابی شامل قیمتگذاری، تبلیغات، بستهبندی و ... تاثیرات مستقیمی داشته باشد. - شریفی، نصابی، یاور زاده،. - 1392 لذا در زمینهی توزیع، شناخت برخی از موضوعات مانند مبادی عرضه، انواع واسطهها، شبکههای توزیع، مراکز نگهداری و ذخیرهسازی، وسایل حملونقل و چگونگی تنظیم سفارش ازاهمیت بالایی برخوردار هستند.
هرگاه این خدمات سالم ومفیدبوده ودرخدمت تولید جامعه باشند، تأثیرات بسیارمثبتی درفعالیتهای اقتصادی برجای میگذارند، درغیراینصورت بحرانهای اقتصادی واجتماعی را به وجودآورده وآنهارا تشدید میکنند - بختایی وگلچین فر،. - 1381باتوجه به جایگاه واهمیت بخش توزیع درتولید ناخالص داخلی واهداف کلان تعیین شده دربرنامههای کلان کشور در این زمینه، بهبود و اصلاح شبکههای توزیع کالاهای اساسی و نیزبهبود و اصلاح زیرساختهای توزیع کالا در راستای تنزیل و کاهش قیمت کالاهای اساسی مصرفی توسط مصرفکنندگان، ازنکات مهم برای سازماندهی مجدد زنجیرهتأمین کالا درکشور است. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بهره گیری از فناوری های نوین و اصلاح شبکه های کالا های اساسی می باشد.امید که نتایج این تحقیق مورد توجه برنامه ریزان در این حوزه قرار گیرد.
روش پژوهش
تحقیق حاضر را میتوان حسب بهکارگیری نتایج حاصل از دادهها، یک نوع تحقیق کاربردی قلمداد کرد. نوعاً از روشهای مطالعه کتابخانهای و بررسی متون و محتوای مطالب و نیز روشهای میدانی نظیر پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفادهشده است. و نیز از تحقیق توصیفی -پیمایشی که به مطالعه ویژگیها و صفات افراد جامعه می-پردازد، جهت جمعبندی نتایج مورداستفاده قرارگرفته است. ابزار مورداستفاده جهت جمعآوری و تجزیهوتحلیل اطلاعات شامل پرسشنامه 38 سؤالی اصلاح و بهبود شبکهی توزیع کالاهای اساسی است.در این پژوهش بهمنظور جمعآوری دادهها، از پرسشنامههای خودساختهی محقق استفاده شده است. روایی آنها با استفاده از نظر خبرگان و صاحبنظران حوزه شبکهی توزیع کالا مورد تایید قرار گرفته است - شریفی و همکاران، . - 1392
در پرسشنامه مذکور جهت سنجش گویهها از طیف پنجگانه لیکرت1 شامل گزینههای خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد استفاده شده است. در این پژوهش از پرسشنامه جمیعت شناختی هم استفاده شده که شامل: سن، جنسیت، مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی و سابقهی کار میباشد. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS و برنامه Excel، در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی، مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. بخش آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار و جداول آماری و نمودار است. در بخش آمار استنباطی از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است.
یافته ها
برای بررسی رابطه بین بهرهگیری از فناوریهای نوین و اصلاح شبکهی توزیع کالاهای اساسی، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده شد.
:H0 رابطه معنادار وجود ندارد.
:H1 رابطه معنادار وجود دارد
با توجه به ضریب همبستگی گزارش شده در جدول 13-4، یک رابطهای معنادار بین بهرهگیری از فناوریهای نوین و اصلاح شبکهی توزیع کالاهای اساسی وجود دارد. بهعبارتدیگر، در سطح معناداری یک درصد ضریب همبستگی بین بهرهگیری از فناوریهای نوین و اصلاح شبکهی توزیع کالاهای اساسی برابر با 0.526 بوده و یک رابطهی مستقیم بین متغیرهای ذکرشده وجود دارد؛ بنابراین، فرضیهی سوم تحقیق پذیرفته میشود.
