بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسي رابطه بین جذابیت و چند رسانه ای بودن و دسترس پذیری کتابهای الکترونیکي با انگیزه تحصیلي انجام شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی ، به لحاظ روش جمع آوری داده ها کمي و از نظر ماهیت جزء پژوهشهای توصیفي - غیر آزمایشي - و از نوع همبستگي مي باشد. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان مدارس دوره متوسطه دوم شهر اصفهان در سال تحصیلي 1394-1395 بالغ بر 11000 نفر تشکیل داد که از میان آنها با استفاده از جدول مورگان تعداد320 نفر انتخاب شد.
ابزار پژوهش مشتمل بر سه پرسشنامه محقق ساخته جذابیت کتاب های الکترونیکي، عوامل دسترس پذیری و چند رسانه ای بودن کتاب الکترونیکي وانگیزه یادگیری بود. برای بررسي روایي پرسشنامه ها به لحاظ محتوا از نظر ده تن از اساتید و متخصصین مربوطه استفاده شد و پایایي ابزارهای پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 0/89، 0/92 و 0/86 بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS از روش همبستگي پیرسون و رگرسیون همزمان استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که جذابیت ، چند رسانه ای بودن و دسترس پذیری با انگیزه تحصیلي دارای رابطه مثبت و معناداری دارد. دسترس پذیری با میزان بتای ./43 دارای بیشترین اهمیت و چند رسانه ای بودن با بتای ./23 دارای کم ترین اهمیت بود.
مقدمه
تأثیر گسترده فناوریهای نوین چه در عمل وچه در نظر بر تعلیم وتربیت آشکار است. معلمان سراسر جهان نقش فناوریهای نوین را در افزایش کیفیت و یادگیری و ایجاد انگیزه انکار ناپذیر دانسته اند و امروزه فناوری اطالعات و ارتباطات به عنوان یک جزء سازنده و مکمل نظام آموزشي هستند . - Gardiner et al., 2010 - درعصرحاضر دانش آموزان دوست دارند، با استفاده از تکنولوژی روزدنیا به آنها آموزش دهند تا آموزش برای آن ها جذاب شود و خیلي سریع مطالب را بیاموزند و با تولید کتاب های الکترونیکي این امرمحقق خواهدشد - خادم مسجدی،. - 1393 هم اکنون کتابهای الکترونیکي متنوعي بر اساس نرم افزارهای متنوع و درنتیجه قالبهای متفاوت تولید ميشوند.
عالوه بر تنوع نرم افزاری، از نظر سخت افزاری نیز، برخي از آنها بر روی کامپیوترها، برخي بر روی دستگاههای خوانندۀ اختصاصي کتاب الکترونیکي و برخي نیز بر روی دستگاههای سخت افزاری دیگر نظیر تلفنهای همراه قابل مطالعهاند. کتاب الکترونیک1 ، کتابي است که به صورت دیجیتال 2چاپ ميشود و شامل متن، تصویر یا هر دو است و در کامپیوتر یا دیگر ابزارهای الکترونیکي قابل خواندن است. - - Gardiner et al., 2010 اگرچه بعضي وقتها به عنوان نسخه الکترونیکي یک کتاب چاپي تعریف شده است ولي بسیاری از کتابهای الکترونیک دارای معادل چاپي نیستند. کتابهای الکترونیکي که به طور تجاری تولید و فروخته ميشوند معموالً به منظور اینکه توسط خوانندگان الکترونیکي اختصاصي خوانده شوند طراحي ميشوند.
با این وجود تقریباً هر وسیله الکترونیکي پیچیدهای که دارای ویژگي صفحه قابل کنترل مثل کامپیوتر، تبلت 3و تلفنهای هوشمند4 است را ميتوان برای خواندن کتابهای الکترونیک مورد استفاده قرار داد 2012 - ، . - e-book منابع الکترونیکي دارای انواع متعددی هستند که عبارتند از: .1 منابع الکترونیکي ناپیوسته منابعي هستند که روی CD-ROM یا فالپي دیسک قابل دسترسي هستند .2منابع شبکه ای: منابع کتابشناختي یا منابع تمام متني که در روی سرور های شبکه ای ذخیره شده و از طریق شبکه سازمان مربوطه قابل دسترسي است.
3 منابع اینترنتي: منابع کتابشناختي یا منابع تمام متن که با استفاده از یکي از پروتکل های اینترنتي - مثل تلنت و شبکه گسترده جهاني - قابل دسترسي هستند..4 منابع الکترونیک ناپیوسته که همراه فرمت اولیه منابع ارائه مي شود. مثل CD-ROM یا دیسکتي که همراه برخي کتاب ها ارائه مي شود - Chettri et 2013 . - al., یک کتاب الکترونیکي با وجود در برداشتن ویژگیهای منحصر به فردی که درنتیجۀ قابلیت رسانه و قابلیت توزیع خود فراهم ميآورد، باید بسیاری از خصوصیات ظاهری یک کتاب چاپي را در برداشته باشد.
در پروژهای نظیر پروژه کتاب دیداری خصوصیات ظاهری یک کتاب چاپي و ارائه آن در کتاب الکترونیکي مورد بررسي قرار گرفت؛ نتایج پروژۀ نشان داد که بیشتر خصوصیات ظاهری موجود در یک کتاب چاپي به علت آشنایي کاربران با ویژگیهای ظاهری شناخته شده و جذابیت یک کتاب ، باید در نوع الکترونیکي آن نیز مورد توجه قرار گیرد. - . - Eboni project. 2002 قابلیت چند رسانهای کتابهای الکترونیکي از قبیل ویدئو، صوت، تصاویر متحرک ميتواند به منظور ایجاد انگیزه بسیار مهم باشد.
قابلیت های چند رسانهای در رشته هایي نظیر علوم پزشکي، مهندسي و علوم پایه که در آنها مفاهیم پیچیده مطرح ميشوند، ميتواند از طریق شیوههای جایگزین چند رسانه ای ارائه گردد. . - Crestani, et al.. 2006 - وب سایتهای کتابهای الکترونیکي ميتواند شامل توانایي ترجمه کتابها به زبانهای مختلف باشد و این کارها را در اختیار اسپیکرهای زبانها قرار دهد نه اینکه به وسیله ترجمههای چاپي تامین شود. با این وجود، کیفیت ماشین ترجمه با توجه به زبانش، متفاوت خواهد بود - Harris, . - Christopher,2009 با توجه به وسیله مورد استفاده، یک کتاب الکترونیکي ممکن است در نور کم یا حتي در تاریکي کامل قابل خواندن باشد.
بسیاری از کتابهای الکترونیکي دارای یک منبع نور تو کار - داخل ساختمان - هستند که ميتواند قلم را بزرگ یا تغییر دهد، از نرم افزار متن-به-سخن برای خواندن متون با صدای بلند برای افرادی که دارای نقص بینایي، نیمه بینا، مسن و ناتوانایي در خواندن هستند، استفاده کرد. عالوه بر این، کتابهای الکترونیکي به خوانندگان اجازه ميدهن تا سریعاً واژهها و اطالعات بیشتری را در مورد موضوع بیابند. مواد آموزشي را ميتوان سازمان داد با این وجود نویسنده ترجیح ميدهد به یک مسیر خطي در سراسر کتاب محدود نشود به صورتي که فرامتن اجازه مسیرهایي را از طریق مواد آموزشي ميدهد . - Saylor, Michael,2012 - با توجه به حمایت نرم افزار و فرمتهای مورد استفاده، چندرسانههای غیرمتني همچنین ميتواند به عنوان جعبه ابزار مثل تصاویر، فایلهای ویدیویي و شنیداری و مدلهای فعل و انفعالي که شبیه عناصر اچ تي ام ال است و اجازه ارایه محتوای چندرسانهای را از طریق گنجاندن محتوا در صفحات وب ميدهد، در صفحات کتابهای الکترونیکي گنجانده شود.
این امر منجر به توانایي کتابهای الکترونیک در ارایه تجربههای خواندن غنيتر نسبت به کتابهای مرسوم ميشود. از سویي وجود نرم افزارهای توسعه یافتۀ این گونه متون، مشکالت ناشي از کمبود کتابهای چاپي برای نابینایان را کاهش ميدهد و شرایطي را فراهم ميکند که این گونه کتابها برای آنها خوانده شود. مؤلفههای مرتبط با ارزیابي معیارهای اصلي خواندن شفاهي متن و قابلیت های صوتي و تصویری عبارتند از: امکان شنیدن متن کامل کتاب، امکان شنیدن قسمت دلخواه در متن - صفحه، واژه، عبارت و ... - ؛ امکان شنیدن متن به همراه مشاهده نوشتار آن؛ تغییر مشخصات ظاهری کلمات به هنگام شنیده شدن - های الیت شدن، رنگي شدن و ... - ؛ استفاده از نوار پیشرفت به منظور نشان دادن میزان محتویات اطالعاتي خوانده شده. عدم محدودیت زماني و مکاني، عدم نگراني از دسترسي به برخي کتابها که چاپ آنها به پایان رسیده، را به دنبال خواهد داشت.
بویژه کتابهای الکترونیکي ميتوانند برای ناتوانان جسمي و نیز افرادی که مراجعه به کتابخانه برای آنها بسیار دشوار است، مؤثر باشد . - Polding, 2008 - کتابهای الکترونیکي دسترسي آني به منابع را به طور مجازی در هر مکاني بدون خطر آسیب رساني که در نسخخخه چاپي موجود اسخخت، فراهم ميکنند. درحقیقت، طبیعت مجازی کتابهای الکترونیکي، دسخخترسخخي آسخخانتر به نشخخر الکترونیکي را موجب ميشخخود.
