بخشی از مقاله
.1 چکیده و مقدمه
بخش کشاورزی به دلیل برخورداری از پتانسیل صادرات محصولات و نقش حیاتی در تأمین غذایی با اتکا به منابع داخلی از مهمترین بخش های اقتصاد کشور است. همچنین برخی از محصولات تولیدی در این بخش از جمله کالاهای استراتژیکی هستند که نقش بسیار مهمی در استقلال اقتصادی و سیاسی کشور ایفا می کنند. تأمین نیازهای حیاتی مردم و همچنین وابستگی زندگی اقتصادی بسیاری از خانوارها به این بخش، دخالت دولت را در فعالیت های کشاورزی ضرورت می بخشد.
یارانه یا سوبسید به معنای آن است که دولت کالا یا خدمتی را کمک های مالی برای مصرف کننده یا تولیدکننده به قیمت پایین تر از قیمت بازار، عرضه کند. به عبارت دیگر یارانه، پرداخت مشخصی از سوی دولت برای کالاها یا خدماتی است که مورد استفاده مصرف کنندگان و تولیدکنندگان قرار میگیرد. یارانه یکی از ابزارهای مهم و مؤثر در مصرف نهادههای کشاورزی است، اما از آن جا که تأمین هزینه های آن بر عهده دولت است، کشورهایی می توانند از این ابزار برای حمایت از تولیدکنندگان استفاده کنند که منابع کافی داشته باشند و تداوم یا گسترش فعالیتهای اقتصادی کشور به طور قابل ملاحظهای به توزیع نهادههای ارزان در بخش کشاورزی وابسته باشد.
اهمیت تأمین مواد غذایی برای جمعیت در حال گسترش ایران سبب شده است که سیاستگذاران کشور با تحلیل کارایی روش های فعلی تأمین مواد غذایی، به دنبال شناخت عوامل مؤثر بر تولید محصولات کشاورزی و تحلیل و ارزیابی سیاست های تأثیرگذار، همچون پرداخت یارانه به نهادههای کشاورزی، سیاست های تعیین قیمت تضمینی، دسترسی آسان تولیدکننده به بازار برای محصولات کشاورزی و غیره باشند.
در این مطالعه در پی پاسخ به این مسئله هستیم که آیا بین رشد اقتصادی بخش کشاورزی و یارانه بخش کشاورزی رابطه علی وجود دارد یا خیر؟ و در صورت وجود این رابطه علی چگونه رابطهای خواهد بود؟ به عبارت دیگر علیت از طرف بخش رشد اقتصادی بخش کشاورزی به سمت یارانه بخش کشاورزی خواهد بود یا بالعکس و یا اینکه رابطه بصورت دو طرفه وجود خواهد داشت. از این رو برای دستیابی به این هدف با استفاده از روش علیت هشیائو طی دوره زمانی 1368-1392 به بررسی رابطه این دو متغیر پرداخته میگردد.
.2 پیشینه تحقیق
در زمینه وجود ارتباط میان دو متغیر رشد اقتصادی بخش کشاورزی و یارانه بخش کشاورزی تاکنون مطالعهای انجام نگردیده است اما در زمینه وجود روابط علی بین متغیرهای اقتصادی و همچنین بین رشد اقتصادی با متغیر دیگر مطالعات متعدد داخلی و خارجی انجام شده است که به تعدادی از این متغیرها اشاره میگردد: خالدی و همکاران - 1386 - در بررسی رابطه رشد اقتصادی بخش کشاورزی، اشتغال و صادرات آن نشان دادند تاثیر پذیری رشد اقتصادی بخش کشا ورزی از اشتغال، موجودی سرمایه و بهره وری عوامل تولید؛ تاثیرپذیری اشتغال از موجودی سرمایه و صادرات بخش کشاورزی و همچنین تاثیرپذیری صادرات کشاورزی از رشد بخش کشاورزی، شاخص نسبی قیمت صادرات کشاورزی و سیاستهای ارزی و حمایتی می باشد پیرایی و داور - 1390 - هم به بررسی تاثیر تورم و نااطمینانی آن بر رشد اقتصادی در دوره 1353-1386 با در نظر گرفتن نقطه شکست ساختاری پرداختند و برای برآورد مقادیر نااطمینانی تورم نیز از مدل - GARCH - استفاده کردند.
.3 روش تحقیق
آزمون های علیت به دسته ای از آزمون ها گفته می شود که برای شناسایی رابطه علی و معلولی بین دو یا چند فرایند تصادفی انجام می گیرد. بسیاری از این آزمون ها براساس این اصل که معلول متاخر بر علت است طراحی شده اند. پیش از پرداختن به علیت در ابتدا باید مفهوم مانایی را بررسی کرد. به طور کلی یک فرآیند تصادفی هنگامی مانا نامیده میشود که میانگین و واریانس آن طی زمان ثابت باشد و مقدار کوواریانس بین دو دوره زمانی، تنها به فاصله یا وقفه بین این دو دوره بستگی داشته و ارتباطی به زمان واقعی محاسبه کوواریانس نداشته باشد - گجراتی2، - 1393
.2-3 آزمونهای علیت
.1-2-3 علیت هشیائو
آزمونهای علیت گرنجر، بخاطر ایرادات وارد برآن، کنار گذاشته شده و از آزمونهای علیتی جدیدی استفاده میشود. یکی از این موارد، استفاده از آزمون علیتی هشیائو است، که در اصل تعدیل و یا اصلاح شدهی آزمون علیت گرنجر است. لازم به یادآوری است که آزمون علیت گرنجر نسبت به انتخاب طول وقفه بهینه بسیار حساس است. چنانچه در انجام این آزمون، طول وقفهی انتخابی کمتر از طول وقفهی بهینه - واقعی - باشد، نتایج تورشدار خواهد بود و چنانچه طول وقفهی انتخابی، بیشتر از طول وقفهی مناسب - واقعی - باشد، در این صورت پارامترهای تخمین زده شده ناکارا خواهند بود.
به هر حال در این آزمون، عدم انتخاب طول وقفه مناسب و صحیح، موجب بروز مشکلات بسیار جدی در مدل خواهد شد. به همین دلیل، استفاده از این آزمون برای تعیین روابط علی غیرقابل استناد خواهد شد. به منظور برطرف شدن این مشکل، در سال 1981، هشیائو یک روش خود رگرسیونی سیستماتیک برای انتخاب طول وقفه بهینه برای هر کدام از متغیرهای معادله یک رگرسیونی ارائه کرد. این روش در حقیقت ترکیب دو روش علیت گرنجر و خطای پیش-بینی نهایی آکائیک - AFPE - است، که به عنوان میانگین مربعات خطای پیشبینی نامیده میشود. با این حساب، ایرادات آزمون علیت گرنجر بر طرف شده و برای آزمونهای علیتی معتبر، قابل استناد خواهد شد.
