بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش رهبری تحول گرا با توانمندسازی کارکنان بانک مسکن استان تهران بوده است. این پژوهش بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی است. بر اساس چگونگی به دست آوردن دادههای مورد نیاز، در زمره تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی میباشد.جامعه آماری این پژوهش 2255 نفر که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 280 نفر برآورد شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه استاندارد میباشد که روایی آن توسط متخصصان مدیریت تایید شده است. پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 0/77 بدست آمده است. همچنین در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات پیشینه و مبانی نظری از روش کتابخانهای و دادههای آماری از روش میدانی به کار گرفته شده است.
برای تجزیه و تحلیل دادههای پرسشنامه از شاخصهای آماری نظیر فراوانی، جداول و نمودارها در بخش آمار توصیفی، و از آزمونهای کلوموگروف-اسمیرنوف، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون، موجود در بستههای نرمافزاری spss در بخش آمار استنباطی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشاندهنده آن است که رهبری تحول گرا بر توانمند سازی کارکنان تاثیر معناداری دارد و همچنین ترغیب ذهنی، نفوذ آرمانی، ملاحظات فردی، انگیزش الهام بخش و ویژگیهای کاریزمایی بر توانمندسازی کارکنان بانک مسکن استان تهران تاثیر معناداری دارند.در این راستا می توان با ترویج و ترغیب کارکنان به کارگروهی، دادن اختیار به کارکنان برای ایجاد فرصت ارائه و پرورش تواناییهای خودبین رهبری تحول گرا با توانمندسازی کارکنان رابطه برقرار کرد.
واژگان کلیدی: رهبری تحول گرا، توانمندسازی کارکنان، بانک مسکن استان تهران.
مقدمه
در عصر اطلاعات و ارتباطات، همانطور که تجارت و بازرگانی دستخوش سرعت، نوآوری و جلب نظر بیشتر مشتریان شده نوع رهبری نیز دچار تغییر شده است از این رو رهبران نیز باید با شرایط جدید و مدرن رهبری کنند نیاز به مدیریت و رهبری در همه زمینههای فعالیتهای اجتماعی، امری محسوس و حیاتی است. تحت این شرایط، هر فرایندی که موجب ارتقای توانمندسازی نیروی انسانی گردد، فرایندی سرمایهزاست که نتیجه آن به طور مستقیم در کیفیت و کمیت خدمات نمودار میشود. تئوری های سنتی رهبری مبتنی بر مدل سلسله مراتبی بوده اند که قدرتی در بالای سازمان وجود داشته که دستورات را از بالا به پایین دیکته میکردند و پیروان در سطوح پایینتر به عنوان یک عضو سازمانی، ملزم به پیروی از این دستورات بودهاند. تحقیق و پژوهش در زمینه رهبری منجر به تئوریهای پیشرفته در حوزه رهبری شدند. بعضی از این تئوریها و مدلها عبارتند از: رهبری کاریزماتیک، تعاملی، تحولگرا، معنوی و رهبری خدمتگزارشناسایی و توسعه رهبران مؤثر به عنوان مقدمترین فعالیت برای سازمانها شناخته شده است.با بررسی تحقیقات و مقالات منتشر شده در زمینه مدیریت این عقیده تقویت میشود که رهبری موضوعی است که بیشترین تحقیقات و بحثها در علوم سازمان راجع به آن انجام شده است - قلی پور و حضرتی، . - 1388
بیان مساله
در حال حاضر موضوعی که بسیار مورد توجه قرار گرفته، تئوری رهبری تحول گرا میباشد هر چند که برنز - 1978 - برای نخستین بار اصطلاح رهبری تحول گرا را در مباحث علوم سیاسی مطرح نمود، ولی بس - - 1985 بود که با مطالعههای خود این مفهوم را وارد حیطهی رهبری در سازمانها نمود.. بسٌ، یک رهبر تحول گرا را کسی میداند که پیروان را ترغیب به انجام کاری فراتر از آنچه به طور معمول از اوانتظار میرود، انجام دهد - بس،. - 1987برنز رهبری تحول گرا را به عنوان فرایندی که در آن رهبران و پیروان یکدیگر را به سطوح بالاتری از اخلاق و انگیزش سوق میدهند، تعریف مینماید - بورنزٍ،. - 1978بس - - 1987 بیان نمود که رهبری تحول گرا منجر به عملکردی فراتر از انتظارات در محیط سازمانی میشود .
پژوهش هایی نیز به طور تجربی اثبات کردند که ارتباط مثبتی مابین رهبری تحول گرا و عملکرد سازمانی وجود دارد هم چنین پژوهشها نشان داد که بین رهبری تحول گرا با تعهد کارکنان - بارلینگَ،. - 2001سطوح پایین استرس شغلی، رضایت شغلی - هویلُ،. - 2005و رفتار، رضایت از رهبر - مارتینِ،. - 1985 خلاقیت..هوشعاطفی، مبادله رهبرپیرو..ارتباط مثبتی وجود دارد میزان اثر سبک رهبری تحول گرا وابسته به سطوح مدیریت، محیطهای کاری و فرهنگ ملی است. از سویی دیگر، مهمترین عامل بهرهوری در سازمانها، منابع انسانی آنها میباشند. بدون شک، رشد و پیشرفت هر جامعهای، به بهبود و توسعه منابع انسانی آن بستگی دارد. بدین سبب است که مدیران هر سازمانی با یاری متخصصان رفتاری و منابع انسانی، توجه ویژه-ای به پرورش منابع انسانی مبذول میدارند.
یکی از مفاهیمی که در راستای بالندگی مطرح گردیده، توانمندسازی کارکنان است. تصور بسیاری بر این است که توانمندسازی، مفهومیقدیمیاست. در حالی که این موضوع، به عنوان شیوهای نوین در ایجاد انگیزش به یکی از داغترین مباحث روز علم مدیریت مبدل شده است. وجود تغییرات سریع، پیشرفتهای فناوری ورقابتهای نهان و آشکار در دنیا، اهمیت و ضرورت توانمندسازی را بیش از پیش آشکار ساخته است. از این رو، برای نقش رهبری در فرآیند توانمندسازی کارکنان، اهمیت بسزایی قائل شدهاند - ضیایی و همکاران، . - 1387درشعب بانک مسکن، به منابع انسانی اهمیت زیادی داده نمیشود و سادهترین منبع برای تغییر، منابع انسانی هستند.
عدم مشارکت دادن کارکنان در فرآیند تصمیمگیری، فقدان روح اعتماد در سازمان و وجود سبکی تبادلمدار موجب شده است که کارکنان این سازمان از رضایت شغلی بالایی برخوردار نبوده و کارایی و اثربخشی کارکنان پایین می باشد. درنتیجه بکارگیری سبکی مناسب برای رهبری در این سازمان، به یکی از دغدغههای مدیران سازمان تبدیل شده است. بنابراین مساله برقراری نسبت بین رهبری تحول گرا با توانمندسازی کارکنان در سازمان است که فقدان وجود آن میزان سطح توانمندی را کاهش میدهد لذا این سؤال همواره ذهن مدیران منابع انسانی بانک مسکن را میکاویده که:آیا میان رهبری تحول گرا و توانمندسازی کارکنان شعب بانک مسکن استان تهران رابطه وجود دارد؟
ضرورت و اهمیت پژوهش تحقیقات زیادی راجع به اثر بخشی رهبران و سبک رهبری آنان انجام شده و نتایج این تحقیقات نشان میدهد که استفاده ازسبک رهبری تحول آفرین باعث میشود، رهبران افرادی مؤثر و کارآمد شوند - بارلینگ و دیگران، . - 2000متخصصان و اندیشمندان اتفاق نظر دارند که کارکنان امروزه در فروش، خدمات ، بهره وری، کیفیت و سود و بهبودهای مربوط به آن ها عامل کلیدی هستند . براساس نظر "سن" مهمترین منبع مزیت رقابتی در سازمانها، کارکنان متعهد ،با انگیزه و وظیفه شناس هستند به همین جهت برای بیشتر سازمانها ، بهترین استراتژی برای حل چالشهایی چون تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی در محیط ، رقاب فزاینده جهانی و...."توانمندسازی " کارکنان است. علی رغم توجه به توانمندسازی به عنوان استراتژی مهم سازمان ، پژوهشهای تجربی کمتری انجام شده است که بررسی کند چه عامل محتوایی یا محیطی و یا چه فرایندهای شناختی و سازمانی آن را تسهیل میکند .
از جمله این عوامل سازمانی که محققان و مدیران اجرایی به آن علاقمند هستند ، رهبری میباشد . لذا تلاش محققان بر اینست تا نقش رفتار رهبری بویژه رهبری تحول گرا را در توانمند سازی کارکنان بررسی کنند .در میدان پرهیاهوی سازمان های امروزی، تنها سازمان های موفق می شوند که بتوانند از تمام ظرفیت های منابع انسانی خود بهره ببرند بنابراین سازمان های موفق هستند که مدیران آنها رویکردهای جدیدی به سرمایه انسانی داشته باشند .در همین راستا ، مدیران و رهبران ارشد ، علاوه بر نقش های هماهنگ کننده و تسهیل کننده، نقش دیگری نیز بر عهده دارند که همان توانمندسازی کارکنان است.و در سازمان رهبری تحول گرا می تواند سبب توانمندسازی کارکنان شود - نصراصفهانی و غضنفری،. - 1392
مبانی نظری رهبری تحول گرا
اصطلاح رهبری تحول گرا ابتدا توسط برنز در سال - - 1987 به کار رفت بدین شرح که از دیدگاه برنز، این دسته از رهبران پیروان خود را به سطوح بالاتری از اخلاق و روحیه ارتقا میدهند - داکت و مک فارلان، . - 2003کسی که با مطالعه خود این مفهوم را وارد حیطه رهبری در سازمان ها کرد باس - - 1985 بود.باس رهبر تحول آفرین را کسی میداند که پیروان را به انجام کاری ترغیب میکند که فراتر از روال و انتظار معمول است این گونه رهبران در جستجوی اتصال میان علایق فردی و جمعی هستند تا از این طریق به زیردستان اجازه دهند تا برای اهداف متعالی تلاش کنند - طاهری و همکاران،. - 1393رهبران تحول گرا، پیروان خود را ترغیب میکنند که بخاطر سازمان از علایق خود بگذرند و قادرند نفوذی عمیق و فوق العاده بر پیروان خود داشته باشند رهبران تحول گرا به مسائل و نیاز های پیروان برای پیشرفت توجه دارند،آگاهی پیروان را در مورد
