بخشی از مقاله
چکیده:
در این تحقیق مصرف انرژي و رابطه بین انرژي هاي ورودي و عملکرد براي تولید سیب زمینی در استان همدان در منطقه کبودرآهنگ بررسی شد. داده هاي مورد استفاده در این تحقیق بوسیله پرسشنامه حضوري جمع آوري شدند. نتایج نشان داد که کود ازت - %39 - ، سوخت - - %21، بذر - %14/9 - ، آب - %7/8 - و کود حیوانی - %6/4 - عمده انرژي را مصرف می کنند. در مزارع مورد بررسی عملکرد متوسط و انرژي مصرفی در حدود28613/7 کیلوگرم در هکتار و 92296/3 مگاژول بر هکتار محاسبه شد. نتایج همچنین نشان داد که نسبت انرژي، انرژي ویژه و بهره وري انرژي به ترتیب 1/1، 3/2 مگاژول بر کیلوگرم و 0/3 کیلوگرم بر مگاژول بود. با استفاده از روش هاي پارامتري یک مدل اقتصادي براي تخمین اثر انرژي هاي ورودي بر عملکرد بدست آمد. براي این هدف عملکرد سیب زمینی یک متغیر وابسته فرض شد که تابعی از انرژي هاي ورودي: کود شیمیایی، کود حیوانی، سموم، ماشین، انسان، آب آبیاري، سوخت و بذر است. نتایج تجربی نشان داد که متغیرهاي کود شیمیایی، سموم، بذر و انسانی از نظر آماري معنا دار هستند و بر عملکرد تأثیر می گذارند. در بین متغیرهاي مستقل معنادار بذر، آب آبیاري، سموم، انسانی و کود بر حسب حساسیتشان رتبه بندي شدند.
واژه هاي کلیدي: سیب زمینی،انرژي ورودي،مدل پارامتري، کبودراهنگ
مقدمه:
انرژي مصرفی در واحد سطح در کشاورزي مستقیما وابسته به بهبود تکنولوژي در مزارع و سطح تولید است. ورودي هایی از قبیل سوخت، الکتریسیته، ماشین، بذر، کود و سموم سهم معناداري از منابع انرژي در سیستم تولید کشاورزي مدرن دارند. استفاده بی رویه از نهاده ها در کشاورزي و دسترسی به انرژي فسیلی فراوان به علت بالا رفتن تولید غذا و استانداردهاي زندگی ایجاد شده است. به هرحال بسیاري از مشکلات در تولید کشاورزي عمدتا در نتیجه سطح بالاي وابستگی به انرژي فسیلی است. مشکلات استفاده از انرژي فسیلی در طول ممنوعیت نفت از 1973 و به دنبال آن افزایش قیمتهاي انرژي مورد توجه قرار گرفت - . - Odum., 1971 استفاده مناسب از منابع انرژي با توجه به افزایش تولید، بهره وري و رقابت در کشاورزي و همچنین پایداري زندگی روستایی حیاتی است. ممیزي انرژي یکی از روش هاي متداول براي بررسی بازده انرژي و اثر محیطی سیستم تولید است که محققان را قادر می سازد که نسبت انرژي ورودي – خروجی، شاخص هاي مربوط و الگوهاي مصرف انرژي در یک فعالیت کشاورزي را محاسبه کنند. علاوه بر این، ممیزي انرژي داده هاي کافی براي ایجاد تابع هایی که رابطه بین انرژي هاي ورودي و خروجی را بررسی می کند، فراهم می کند. تخمین این توابع براي تعیین حساسیت هاي ورودي بر عملکرد و تولید، بسیار مفید است - . - Ozkan, 2006
الگوي مصرف انرژي و نقش انرژي هاي ورودي بسته به سیستم تولید، فصل تولید و شرایط مزرعه متفاوت است. تحقیق هاي مهمی بر روي استفاده از انرژي در کشاورزي نسبت به استفاده مؤثر و اقتصادي از انرژي براي تولید پایدار انجام شده است. در واقع در تحقیقاتی که مصرف انرژي در کشاورزي بررسی شده است، کمتر به رابطه بین انرژي هاي ورودي و عملکرد با استفاده از توابع توجه شده است. مهمترین اهداف این تحقیق تخمین یک مدل پارامتري براي تولید سیب زمینی در استان همدان است. در یک مدل رابطه بین انرژي هاي ورودي و عملکرد تخمین زده شد و حساسیت انرژي هاي ورودي بر عملکرد بدست آمد. همچنین این تحقیق در نظر دارد که اثر مصرف انرژي هاي مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد را با استفاده از توابع تحلیل کند. علاوه بر این، در این تحقیق نسبت انرژي، بهره وري انرژي و انرژي ویژه مورد استفاده در تولید سیب زمینی در استان همدان محاسبه شد.
تحقیقات زیادي بر انرژي مصرفی و شاخص هاي آن در ایران و سایر نقاط جهان صورت گرفته است که تعدادي از آنها به شرح زیر می باشند: در مطالعه اي انرژي مصرفی و هزینه هاي تولید گندم در اردبیل بررسی گردید. انرژي مصرفی در تولید گندم 47078/50 مگاژول بر هکتار برآورد شد. کود و سوخت دیزل به ترتیب %31/19 و %26/05 بالاترین انرژي مصرفی را داشتند. انرژي مصرفی مستقیم %26/735 و غیر مستقیم %73/27 از انرژي مصرفی کل را به خود اختصاص دادند. همچنین نسبت انرژي، انرژي ویژه، بهره وري انرژي و انرژي خالص دریافتی به ترتیب 1/97، 10/43 مگاژول بر کیلوگرم، 0/096کیلوگرم بر مگاژول و 45707/06 مگاژول بر کیلوگرم ذکر شد - شاهین و همکاران،. - 2008
در پژوهشی انرژي مورد نیاز تولید سیب زمینی در اردبیل 81624/96مگاژول بر هکتار و میانگین تولید 28451/63 ارزیابی شد. بیشترین انرژي مصرف شده مربوط به کود شیمیایی - - %40 و سوخت دیزل - %20 - بوده و نسبت انرژي 1/25بدست آمد. از انرژي مصرفی %82 غیرمستقیم و %18 مستقیم بود - محمدي و همکاران،. - 2010 انرژي مورد نیاز تولید نیشکر در کشت و صنعت دعبل خزاعی در خوزستان 148/02 گیگاژول بر هکتار و انرژي تولید شده 122/22گیگاژول بر هکتار برآورد شد. آبیاري با بیشترین مصرف انرژي %43 از انرژي ورودي را به خود اختصاص داد. انرژي مصرف شده به ازاي هر کیلوگرم محصول 1/59 مگاژول بر کیلوگرم بدست آمد - کریمی و همکاران،. - 2008
در پژوهشی در منطقه هوکایدو در شمال ژاپن انرژي مورد نیاز چهار محصول گندم پاییزه، چغندرقند، لوبیا قرمز و سیب زمینی به ترتیب 25/51، 32/97، 20/71 و24/44گیگاژول بر هکتار در سال و نسب انرژي را براي چهار محصول به ترتیب 6/72، 10/5، 2/03 و 6/7 تعیین شد. در این تحقیق مشخص شد که پرمصرف ترین قسمت از لحاظ مصرف انرژي مربوط به کود و سم بوده که %43-25 از انرژي ورودي را به خود اختصاص داده اند - . - Koga, N., 2008 تحقیقات کمی نیز بر روي رابطه انرژي هاي ورودي و عملکرد صورت گرفته است که به شرح زیر می باشد: در بررسی انرژي مصرفی کیوي در استان مازندران دریافته شد که انرژي نیروي انسانی مهمترین پارامتري است که بر عملکرد اثر معنا دار دارد و دومین پارامتر آب آبیاري با ضریب حساسیت 0/12و سپس انرژي کود و ماشین با ضرایب حساسیت 0/09و 0/06 قرار دارند - محمدي و همکاران،. - 2010 ولی طبق بررسی هاي به عمل آمده تحقیقی در رابطه انرژي هاي ورودي و عملکرد در سیب زمینی انجام نگرفته است.
مواد و روش ها:
