بخشی از مقاله
چکیده: یکی از عواملی که عملکرد کارکنان را تحت تاثیر قرار میدهد هوش هیجانی می باشد ، که به عنوان ابزاری نوین و شایسته در اختیار مدیران برای هدایت افراد درون سازمانی و مشتریان برون سازمانی و تامین رضایت این افراد محسوب می شود. در این پژوهش مفهوم و روابط بین مولفه های هوش هیجانی که شامل خودآگاهی، خود مدیریتی ، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط و عملکرد مالی مدیران بانک ها مورد بررسی قرار گرفته است .
روش تحقیق از نظر نوع تحقیق ، توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری پژوهش شامل مدیران شعب بانک های - سامان، سپه و تجارت - استان گیلان است که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر پرسشنامه استاندارد در خصوص مولفه های متغیر هوش هیجانی و در خصوص متغیر عملکرد با جمع آوری اطلاعات مالی بانک ها در دوره سه ساله 90 تا 92 از شعبات منتخب می باشد. که جهت بررسی روائی پرسشنامه از نظر متخصصین و صاحبنظران و برای برآورد پایائی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است . در مجموع نتایج تحلیل نشان می دهد که مولفه های هوش هیجانی که شامل خودآگاهی، خود مدیریتی ، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط و عملکرد مالی مدیران بانک ها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
مقدمه
با توجه به تعداد قابل توجه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در کشور وبا توجه به این که بسیاری از بانک های دولتی ونیز تبدیل تعاونی های اعتبار و موسسات مالی اعتباری به بانک تبدیل شده اند، ارزیابی عملکرد مالی آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است - موتمنی، جوادزاده ، تیزفهم ، 1389،ص. - 141 رابینز معتقد است عملکرد یعنی محاسبه و یا سنجش نتیجه ها. یکی از عواملی که عملکرد کارکنان را تحت تاثیر قرار میدهد هوش هیجانی می باشد - سرافرازی و معمارزاده، 1389، ص - 64، که در این میان به عنوان ابزاری نوین و شایسته در اختیار مدیران بانک ها برای هدایت افراد درون سازمان و مشتریان برون سازمانی و تامین رضایت این افراد در اختیار دارند.
هوش هیجانی مهارتی است که دارنده آن می تواند از طریق خوآگاهی روحیات خود را کنترل کند، از طریق خود مدیریتی آن را بهبود بخشد، از طریق همدلی تاثیر آن ها را درک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه ای رفتار کند که روحیه خود و دیگران را بالا برند. هوش هیجانی اشاره به رفتارهای مربوط به احساسات و توانایی های خود درک شده افراد دارد و در واقع مربوط به درک، بیان، جذب و تنظیم احساسات افراد است که منجر به رشد عاطفی و فکری می گردد در زمینه قابلیت های شخصی با مولفه های خود آگاهی - آگاهی هیجانی، خودارزیابی صحیح و اعتماد به نفس - و خود مدیریتی - خود کنترلی، وظیفه شناسی، قابل اعتماد بودن، انطباق پذیری و نوآوری - و در زمینه قابلیت های اجتماعی با مولفه های آگاهی اجتماعی - نفوذ گذاری، ارتباطات، مدیریت تضاد، رهبری، تسریع تغییر، پیوند سازی، تشریک مساعی، مشارکت و ظرفیت های گروهی - و مدیریت روابط - شناخت و درک دیگران، بالندگی دیگران، خدمت مداری، هدایت تنوع و آگاهی سیاسی - بیان می گردد.
بانک ها به عنوان مهم ترین نهادهای بازار مالی در ایران محسوب می شوند، به دلیل عدم گسترش بازارهای مالی از یک سو و ملی بودن بانک ها از سوی دیگر از کارائی مطلوبی برخوردار نبوده اند، لذا چنین به نظر می رسد که ارزیابی عملکرد بانک ها در کشور از اهمیت به سزائی برخوردار می باشد - ریاضت،1381،ص. - 136 در این میان رابطه میان هوش هیجانی مدیران و عملکرد مورد تائید قرار گرفته است .
- Javidparvar, Agha Hosseini, Berjisian,2013,P.5 - اینجاست که به ضرورت تأثیر هوش هیجانی مدیران در بهبود عملکرد در یک سازمان پویا پی برده ودر واقع با شناخت روحیات فردی و نیز اجتماعی افراد و آموزش چگونگی عکس العمل در رویارویی با عوامل محیطی بهترین رفتار را با مشکلات اداری یا سازمانی داشته و در مواقع بحران بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند - سرافرازی و معمارزاده، 1389،ص. - 65 اهمیت این تحقیق را می توان به بررسی تأثیر رابطه هوش هیجانی مدیران بر بهبود عملکرد بانک ها در جامعه مورد مطالعه دانست، هدف پاسخ به سوال اصلی تحقیق می باشد: آیا بین مولفه های هوش هیجانی و عملکرد مالی مدیران بانک ها رابطه معناداری وجود دارد؟
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
تمام تلاش های یک سازمان درتمامی حوزه ها بایستی در عملکرد آن مشخص گردد . اغلب سازمان ها با استفاده از ابزارها و مکانیزم های گوناگون سعی در بهبود عملکرد خود دارند، به این منظور سنجش وضعیت عملکرد از مقوله های مهم و مورد توجه سازمان ها می باشد . - Lin & Kuo,2007,P.1066 - عملکرد در این تحقیق یعنی افزایش جذب سپرده مشتریان یا به عبارتی افزایش حجم سپرده ها می باشد . در تحقیق حاضر متغیر عملکرد با استفاده از معیارهای مالی که که شامل منابع،تسهیلات، مطالبات و هزینه ها می باشد ،با تهیه گزارشات مالی بانک ها در دوره سه ساله بررسی می شود.
در این میان رابطه میان هوش هیجانی مدیران و عملکرد مورد تائید قرار گرفته است . - Javidparvar et. al.,2013,P.5 - صفت هوش هیجانی به عنوان توانائی ها و امیال مربوط به احساسات خود درک شده و میزان کنترل شخص بر هیجان ها و احساسات خود است. - Cleveland,2014,P.10 - اندازهگیری میزان هوش هیجانی در زمینه قابلیت های شخصی با مولفه های خود آگاهی و خود مدیریتی و در زمینه قابلیت های اجتماعی با مولفه های آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط می باشد - قورچیان و محمدخانی ، 1389 ، ص - 134 که به شرح زیر است :
· خود آگاهی: توانائی درک احساسات و نقاط قوت و ضعف خود می باشد - رضائیان و کشته گر، 1387، ص - 30 این مؤلفه شامل سازههای آگاهی هیجانی، خودارزیابی صحیح و اعتماد به نفس می باشد .
· خود مدیریتی : توانائی اداره حالات ، تنش ها و قابلیت های درونی خود می باشد - رضائیان و کشته گر، 1387، ص - 30 این مؤلفه شامل سازههای خود کنترلی، وظیفه شناسی، قابل اعتماد بودن، انطباق پذیری و نوآوری می باشد .
· آگاهی اجتماعی : توانائی درک صحیح افراد و گروه ها می باشد - رضائیان و کشته گر، 1387، ص - 30 این مؤلفه شامل سازههای نفوذ گذاری، ارتباطات، مدیریت تضاد، رهبری، تسریع تغییر، پیوند سازی، تشریک مساعی، مشارکت و ظرفیت های گروهی می باشد .
· مدیریت روابط : توانائی ایجاد عکس العمل های مطلوب در دیگران می باشد - رضائیان و کشته گر، 1387، ص - 30 این مؤلفه شامل سازههای شناخت و درک دیگران، بالندگی دیگران، خدمت مداری، هدایت تنوع و آگاهی سیاسی می باشد .
فرضیه ها و الگوی مفهومی تحقیق
مدل مفهومی تحقیق در نمودار - - 1- 1 آمده است، در این مدل متغیر عملکرد به عنوان متغیر وابسته، هوش هیجانی با مولفه های خودآگاهی، خود مدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده است.
شکل - 1 مدل مفهومی تحقیق
مطابق مدل ارائه شده فرضیه های تحقیق عبارتند از:
.1بین خودآگاهی و عملکرد مالی مدیران بانک رابطه ای مثبت وجود دارد .
.2بین خود مدیریتی و عملکرد مالی مدیران بانک رابطه ای مثبت وجود دارد .
.3بین آگاهی اجتماعی و عملکرد مالی مدیران بانک رابطه ای مثبت وجود دارد .
. 4بین مدیریت روابط و عملکرد مالی مدیران بانک رابطه ای مثبت وجود دارد .
مواد و روش ها
این پژوهش بر اساس طرح ، از نوع توصیفی - تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی است، جامعه آماری پژوهش حاضرمدیران شعب بانک های - سامان، سپه و تجارت - استان گیلان است که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین آنها نمونه گیری انجام شد . جمع آوری اطلاعات در خصوص مولفه های متغیر هوش هیجانی با استفاده از پرسشنامه استاندارد و به صورت میدانی و در خصوص متغیر عملکرد با جمع آوری اطلاعات مالی بانک ها در دوره سه ساله 90 تا 92 از شعبات می باشد.
