بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه نگرش مذهبیبا گرایش به رفتارهاي پر خطر دانشجویان پسردانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بود . نمونه این پژوهش مشتمل بر 158نفر بودند که براي انتخاب آنها از روش نمونهگیري تصادفی در دسترس استفاده گردید . ابزارهاي اندازهگیري پژوهش شامل پرسشنامههاي خطرپذیري زادهمحمدي و همکاران - 1390 - ، پرسشنامهدینداري آرین بودند. طرح پژوهش از نوع همبستگی بود . ضرایب همبستگی ساده در سطح α=0/05 نشان داد که بین نگرش مذهبی با گرایش به رفتارهاي پر خطر دانشجویان پسررابطه منفی معنیداري مشاهده شد.
کلمات کلیدي:نگرش مذهبی، دانشجویان پسر، گرایش به رفتارهاي پر خطر
.1 مقدمه:
سنین جوانی و بویژه دوران دانشجویی، به دلیل مشارکت بیشتر جوان در گروه همسالان و قرار گرفتن در موقعیتهاي اجتماعی متنوعتر و نیز مسؤولیتهاي تحصیلی، اجتماعی و اقتصادي بیشتري که از او انتظار میرود، میتواند بیشتر مستعد ارتکاب رفتارهاي پرخطر باشد، چراکه گرایش به رفتارهاي پرخطر در واقع نوعی گریز از مواجهه مؤثر با موقعیتهاي تنشزا است. رفتارهاي پرخطر طیف وسیعی از رفتارهاي آسیبزا مانند سیگارکشیدن و مصرف موادمخدر، پرخاشگري اجتماعی و زدو خورد با دیگران، آسیب رساندن به خود، خودکشی، روابط نامشروع جنسی، و ... را شامل میشود - باریکاتی، . - 1387 بر طبق آمارهاي مرکز کنترل پیشگیري بیماريها1 شیوع رفتارهایی که سلامتی را به خطر میاندازند در جامعه جوانان و سالمندان رو به تزاید است. مصرف سیگار، مصرف تنباکو، غذاهاي پر چرپ و مصرف کم فیبر، عدم فعالیت فیزیکی، مصرف الکل، رفتارهاي پر خطر جنسی، سوء مصرف مواد و ... رفتار پر خطر محسوب میشوند - سازمان جهانی بهداشت 2 - WHO - ، . - 2004
خودکشی 3 و اقدام به آن در اجلاس سازمان جهانی بهداشت - WHO - در سال 1996 یک مساله مهم بهداشت عمومی و رفتاري ضد اجتماعی اعلام شد. این پدیده افزون بر زیانهاي شخصی و خانوادگی یک زیان اجتماعی نیز شمرده میشود. اقدام به خودکشی با هدف آسیب رساندن به خود به طور آگاهانه و بیشتر در افراد خودمحور، مضطرب، پرخاشگر و ناتوان در برقراري ارتباطهاي اجتماعی انجام می شود - سادوك4 و سادوك، . - 2007 بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، اقدام به خودکشی عبارت است از عملی که در آن شخص عمدي و بدون مداخله دیگران رفتاري غیر عادي مثل خود آسیبزنی یا خوردن یک ماده به میزان بیشتر از مقدار تجویز شده براي درمان را انجام میدهد و هدف وي تحقق تغییرات مورد انتظار خود است. بر اساس گزارش همین سازمان، خودکشی سیزدهمین علت مرگ و میر در جهان و سومین علت مرگ در گروه سنی 15 تا 34 سال است. میزان اقدام به خودکشی 10 تا 40 بار بیشتر از خودکشی منجر به مرگ می باشد و با توجه به پیچیده تر شدن تعاملات و ارتباطات در همه جوامع بشري میزان اقدام به خودکشی رو به افزایش است WHO - ، 2008 و مرادي، مرادي و مصطفوي، . - 1391
پناغی5، پیروي6، ابوالمعصومی 7 و سهرابی - 2007 - 8 با بررسی آمار پزشکی قانونی نشان دادند که در سال 1383-85 تعداد 230 خودکشی در دانشجویان زیر پوشش وزارت علوم رخ داده است، که بر پایه آن پیشینه نرخ خودکشی دانشجویی در ایران 3 در 100000 است، یعنی دو برابر نرخ گزارش شده به وسیله زرانی9 و وقار. - 2003 - 10 یافتههاي پژوهشی نشان دادهاند هر قدر سامانه دانشگاه در غربالگري و شناسایی این دانشجویان، شناسایی عوامل خطرزا و تهدید کننده بهداشت روانی دانشجویان و ارایه خدمات روانشناختی و روانپزشکی تعلل کند، شدت این اختلالها و پیامدهاي ناشی از آن وخیمتر خواهد شد. افکار خودکشی و اقدامات خودکشی به ویژه در میان دانشجویان افسرده، مضطرب و داراي افکار و رفتارهاي آسیب به خود، از پیامدهاي این بیتوجهی است - گرایسون11 و میلمن12، . - 2006
یکی از موارد جدي تهدید کننده سلامت، که در سالهاي اخیر مورد توجه سازمانهاي بهداشتی، مجریان قانون و سیاستگذاران اجتماعی قرار گرفته شیوع رفتارهاي پر خطر13 در میان اقشار مختلف میباشد. هر چند که هیچیک از بخشهاي جامعه از عواقب ناگوار رفتارهاي تهدیدکننده سلامت در امان نیست، اما بعضی از گروههاي سنی و اجتماعی از جمله نوجوانان و جوانان در معرض خطر بیشتري قرار دارند - مسعودي14 و محمدي15، . - 2006 از طرف دیگر، از علایم گذر یا انتقال از دوره نوجوانی به بزرگسالی، پذیرفته شدن در دانشگاه است و یکی از خصوصیات این دوره، رسیدن به استقلال نوپدیدي است که تحت تأثیر آن دانشجویان، خودمختاري بیشتري در سبکهاي زندگی و رفتارهایشان احساس کرده و بسیاري از آنها گرایش بیشتري به سمت رفتارهاي ناسالم و سبکهاي پرخطر پیدا میکنند - رنسبورگ1 و سوروجلال2، . - 2013 رفتارهاي پرخطر در بسیاري از موارد با هم رخ میدهند و روي هم اثر تشدید کننده یا تقویت کننده دارند. در میان جمعیت جوان کشور رشد رفتارهاي پرخطر به صورت تصاعدي میباشد و شیوع کلی مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه علوم تبریز 8/9 درصد 18 - درصد مردان و 1/4 درصد زنان - گزارش شده است - شمسیپور3، کارانی4، محمدپور5 و منصوري6، . - 2012
نگرش مذهبی7 نیز یکی از متغیرهایی میباشد که با گرایش به رفتارهاي پر خطر دانشجویان در ارتباط میباشد. مذهب - به عنوان جزئی از فرهنگ - میتواند بر تصمیم گیري بواسطه تاثیر گذاري بر مفهوم افراد از هویت شخصی خودشان و نیز بر هنجارمند ساختن باورها و ارزشهاي معین اثر بگذارد - گیلبرت 8، . - 2008 مذهب براي افزایش حس نزدیکی به وجودي مقدس یا برتر - این ممکن است خدا، یک نیروي مافوق یا واقعیت / حقیقت نهایی باشد - ، و اغلب با باورها و خط مشیهایی در ارتباط است که از بین اهداف دیگر، به دنبال جداسازي خوب از بد است - کوئینگ9 و هارولد10، . - 2005 مذهبی بودن یک فرد رابطه رفتاري، عاطفی، و شناختی وي را با مذهب مورد احترامش توصیف میکند. مذهبی بودن بالاتر شامل ثبات نیرومند بین رفتار و ارزشهاي مذهبی است، ولی در برگیرنده یک مقاومت شدیدتر براي تغییر رفتارها و ارزشهاي موجود نیز میباشد - گیلبرت، . - 2008
باور و نگرشهایی درباره کنترل خدا ممکن است بر نوجوانان تاثیر بگذارد تا آنها در رفتار حفاظتی بهداشتیشان قدرتمند یا منفعل باشند. براي مثال، باور به اینکه خدامستقیماً رفتار آنها را کنترل میکند ممکن است در جوانان احساس ارتباط با چیزي بزرگتر از خودشان ایجاد کند که آنها را براي اتخاذ تصمیمات انطباقی قدرتمند می کند. با این وجود، جوانان ممکن است نقش منفعلانه تري نیز بگیرند، به این ترتیب که همه تصمیمات را به خدا واگذار کنند، و در اتخاذ تصمیمات حفاظتی کم توان باقی بمانند - گوگین11، مالکارن12، موراي13، متکاف14 و والستون15، . - 2007 نگرش مذهبی ممکن است بر ارزیابی شناختی فرد از موقعیتهاي استرس آمیز، پرورش امید به اینکه کارها در نهایت به خوبی انجام خواهند شد، و فراهم آوردن راهبردهاي مقابلهاي براي سر و کار داشتن با استرس تاثیر بگذارد. ایمان مذهبی با بهداشت جسمی، بهداشت روانی، و شادکامی در مطالعات متعدد ارتباط مثبت داشته است. نگرش اخلاقی مبتنی بر مذهب ممکن است درگیري نوجوانان در رفتارهاي پر خطر از قبیل خودکشی، مصرف مواد مخدر، مقاربت جنسی زود هنگام یا استفاده از داروها یا الکل را کاهش دهد - اسکارپا16 و هادن17، - 2006 و نوجوانی، دوره اي پر تغییر و پر چالش است که میتواند براي نوجوان استرس زا و دشوار باشد و تمام منابع بالقوه او را فراخواند. براي نوجوانانی که با تغییرات زیاد در جنبههاي مختلف زندگی روبرو هستند، مقابله موثر بسیار مهم است - گودرزي و رودبالی، . - 1385
