بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی و تعیین رابطهی نگرش مذهبی، جهتگیری مذهبی درونسو و برونسو با سلامت روان و مؤلفه آن در دانشجویان است. روش پژوهش از نوع توصیفی است و جامعه پژوهش همه دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است که از میان آنها به روش نمونهگیری تصادفی ساده 500 دانشجو انتخاب شدند. ابراز گردآوری دادهها در این پژوهش، پرسشنامه نگرشسنج مذهبی و پرسشنامه GHQ 28 تهیه شده توسط گلدبرگ، - 1972 - است. یافتهها حاکی از این بود که دانشجویان - اعم از پزشکی و غیر پزشکی - با جهتگیری مذهبی درونسو افسردگی کمتری نسبت به دانشجویان با جهتگیری مذهبی برونسو دارند و این تفاوت از نظر آماری معنادار بود.
در حالی که در سایر ابعاد سلامت روان بین دو گروه دانشجویان با جهتگیری مذهبی درونسو و برونسو، تفاوت معناداری دیده نشد. هم چنین این مطلب به دست آمد که دانشجویان دارای نگرش مذهبی قوی نسبت به دانشجویان دارای نگرش مذهبی ضعیف از سلامت روانی بهتری - به خصوص از بعد افسردگی - برخوردارند. آن چه از این قبیل پژوهشها به دست میآید میتواند به عنوان راهکارهایی برای افزایش و ارتقای بهداشت روانی مورد استفاده قرار گیرد و از آن جا که در جامعه ایران فرهنگ و مذهب ارتباط تنگاتنگی دارند و هم چنین افراد جامعه، زمینهی مذهبی مساعدی دارند میتوان اظهار داشت که راهکارهای بالا اثر مضاعفی داشته باشد.
مقدمه
یکی از مباحث اصلی و همیشگی بشر، موضوع سلامت است و کارکردهای فردی و اجتماعی جامعه، مشروط به سلامت همه جانبه اعضای آن در بافتهای مختلف است، پیچیدگی دنیای امروز و گسترش روزافزون مشکلهای آن باعث شده است که سلامت و بهداشت روان افراد، بیش از پیش مورد تهدید قرار بگیرد. از طرف دیگر علم روان- شناسی میکوشد تا با کاربردهای پژوهشی و کاربردی خود سلامت را در افراد جامعه ارتقا بخشد - کاشتن و مریت1،. - 2007 امروزه مشکلهای بهداشت روانی یکی از مسایلمهّم و رو به افزایش در جوامع بشری به شمار میآید و از سوی دیگر تعداد افرادی که معنویت و باورهای مذهبی را به عنوان یک رویکرد مؤثر در درمان مشکلهای بشر به ویژه مسایل روانشناختی مؤثر میدانند نیز در حال افزایش است.
فعالیتهای مذهبی از قبیل: دعا کردن با ایجاد آرامش وکاهش تنشها، افزون بر اینکه در بالا بردن سلامت روانی اثر بسزایی دارد بر برخی از متغیرهای جسمی مانند سیستم ایمنی، فشار خون و تعداد ضربان قلب وتنفس مؤثر است - جهانگیر و همکاران ، . - 2008 روانشناسان معروفی مانند آلپورت 3،یونگ 4 به نقش و تأثیر مثبت دین بر زندگی افراد پرداختهاند و آن را مهّم میدانند - رجایی و همکاران . - 1390 دینداری تأثیر بسیاری در سلامت روان و سازگاری اجتماعی دارد.
عملکردهای مذهبی مانند دعا کردن، حضور در اماکن مذهبی، خواندن قرآن و سایر متون مذهبی در پیشگیری وکاهش اختلالهای روانی و همچنین مشکلهای ناشی ازآن مانند خودکشی مؤثر است و افزون بر این میتواند زمینهساز رشد مناسب برخی ویژگیهای شخصیتی مانند اعتماد به نفس بالا، عزت نفس و احساس کنترل برشرایط در افراد باشد که در نهایت در ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از بسیاری مشکلها این جنبه از انسان تأثیر مثبت خواهد داشت روانشناسان و متخصصان این امر، راههای متنوع و متعددی را پیشنهادکردهاند که موجب ایجاد رضایت از زندگی، اعتماد به نفس، اطمینان به آینده و معنابخشی زندگی آدمی میشود.
یکی از راههای درمانیمهمّی را که برای بیماران روانی مؤثر میدانند؛ متمرکز شدن روی باور- ها و رفتارهای مذهبی است، برخی مطالعههای اخیر نشان میدهد که اعتقاد به ماوراءالطبیعه و ایمان به وجود خداوند به عنوان قادر مطلق و نیروی حمایتکننده و احساس اتصال به چنین نیرویی در کاهش فشار روانی مؤثر است و با اعتماد و توکل به خداوند تحمل سختیها و دشواریهای زندگی آسانتر میشود. کزدی،1مارتوس2،بولاند3،هورواس - 2010 - 4 در مطالعهای روی 300نفر دانشآموز و دانشجوی 15 تا 25 ساله مجارستانی به بررسی رابطه داشتن شک به مذهب با سلامت روان پرد اختند، نتایج پژوهش نشان داد که داشتن شک مذهبی همبستگی مثبت با اضطراب و افسردگی دارد در حالی که داشتن اعتقاد مذهبی رابطهی منفی با اضطراب و افسردگی نشان میدهد.
ماسلکو و کاپزانسکی2008 - 5 - ، پژوهشی در زمینهی »رابطه بین سلامت روانی و باورهای دینی« انجام دادهاند که نتیجه آن نشان داده است که باورهای دینی با تجلی در کردار و سبک زندگی می-
تواند زمینه ارتقای سلامت روانی فرد را فراهم آورد که این امر خود موجب سازگاری بیشتر میشود. گود و ویلافبای - 2006 - 6 پژوهشی با عنوان» تعامل مذهب و معنویت بر روی سازگاری روانشناختی جوانان« انجام دادند.
