بخشی از مقاله
چکیده:
مقوله مدیریت زندان ها در عصر حاضر یکی از پیچیده ترین مقولات اجتماعی و مدیریتی محسوب می شود. اکنون در تمامی دنیا سعی می شود که جدیدترین روش های اصلاحی برای نجات زندانیان استفاده شود. روش های قدیمی و منکوب کردن شخصیت زندانی دیگر طرفدار چندای ندارد و حتی آن هایی که نیم نگاهی به این شیوه دارند به کارایی و اثر بخشی آن به شدت تردید دارند.
مدیریت زندان ها و دستگاه های نظارتی و حمایتی زندان ها به دنبال روش ها و الگو های کارا و اثر گذار هستند تا ضمن هزینه ای سنگین نگهداری، از ورود مجدد و بی رویه مجرمین سابقه دار جلوگیری نمایند. این پژوهش کوشیده است تا بتواند پیشنهادات موثری در جهت ارتقاء آگاهی زندانیان در راستای کاهش رفتارهای پرخطر و پیشگیری از هرگونه آسیبهای بعدی ارئه نماید .
مقدمه:
افراد زیادی وارد زندان می شوند که جزء نیروی کارآمد و در اکثر مواقع جوان جامعه هستند آنان پس از گذراندن دوره محکومیت بایستی به اجتماع خود برگردند. بنابر این بررسی و پایش شاخص های سلامتی و بهداشتی این افراد در زندان نه تنها از نظر کمک به بازگشت نیروی انسانی سالم بلکه از دیدگاه پیشگیری از مشکلات و خطرات بهداشتی بالقوه که این افراد امکان انتقال آن از زندان را دارند اهمیت دارد.
ارتقای سلامت در چنین جمعیتی در زندان ها و استفاده سازنده از دوران حبس راهی امن برای توانمند سازی زندانیان است. امروزه که شیوع رفتارهای پر خطر در زندان به یکی از مهمترین نگرانی های مدیران زندان تبدیل شده و فعالیت صورت گرفته طی سال های گذشته رفتارهای پر خطر در زندان را در سطح کشور کاهش داده است به طور کلی با پذیرفتن اصل پیشگیری به عنوان یک روش موثر در جلوگیری از رفتارهای پر خطرمی توان این اصل را مطرح کرد که علت یابی گرایش زندانیان به سوی رفتارهای پر خطر می تواند در حذف عوامل آسیب زا کارآمد باشد
با توجه به موارد مذکور یکی از اهداف مهم دست اندرکاران سلامت و مسئولین مربوطه ایجاد آگاهی و نگرش صحیح نسبت به سلامت و رفتارهای پر خطر در میان زندانیان و سوق دادن آنها به سمت رفتارهایست که موجب کاهش رفتارهای پر خطر می شود. طبق تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور یکی از راهکارهای اجرایی و اثر بخش در این زمینه آموزش مهارت های مقابله ای می باشد.مهارت مقابله ای آن دسته از رفتارهای شناختی و رفتاری هستند که به منظور کنترل مطالبات درونی و بیرونی که با تقاضای زیاد ویا فراتر از تدابیرو توانایی خرد ارزیابی می شود که در این تحقیق امید آن می رود با آموزش این مهارت ها بتوان در کاهش رفتارهای پر خطر موثر بود تا هم سلامت افراد زندانی و هم خانواده شان تامین شود.
بیان مسئله:
یکی از مسائل موجود در زندان در حوزه سلامت که باعث نگرانی مسئولین و مدیران زندان ها شده بحث رفتارهای پر خطرمی باشد زندان ها محلها و کانون های بالقوه خطرناک جهت رفتارهای پر خطرمی باشند. رفتارهای پر خطر چیست؟ در واقع رفتارهای پر خطر انواع خاصی از رفتارها هستند که باعث افزایش احتمال ابتلای افراد به عدم تعادل یا بیماری می شوند.
-1 مصرف مواد مخدر - به خصوص به صورت تزریقی -
- 2 تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده، لواط، آمیزش های غیر طبیعی
-3 خالکوبی، حجامت،سوراخ کردن گوش یا قسمتی ازبدن
-4خشونت،زورگیری، نزاع منجر به جرح
-5 خودزنی، دیگر زنی اقدام به خودکشی
با توجه به موارد مذکور یکی از اهداف مهم دست اندرکاران سلامت و مسئولین مربوطه ایجاد آگاهی و نگرش صحیح نسبت به سلامت و رفتارهای پر خطر در میان زندانیان و سوق دادن آن ها به سمت رفتارهایست که موجب کاهش رفتارهای پر خطر می شود. طبق تحقیقات انجام شده قبلی در داخل و خارج از کشور یکی از راهکارهای اجرایی و اثر بخشی در این زمینه آموزش مهارت مقابله ای می باشد.
مهارت های مقابله ای آن دسته از رفتارهای شناختی و رفتاری هستند که به منظور کنترل مطالبات درونی و بیرونی که به تقاضای زیاد و یا فراتر از تدابیر و توانایی فرد ارزیابی می شود بنابر این با توجه به وجود رفتارهای پر خطر در محیط زندان و تاثیر مهارت مقابله ای در کاهش رفتارهای پر خطر این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای به افراد زندانی در کاهش رفتارهای پر خطر می باشد یعنی آیا آموزش مهارت های مقابله ای منجر به کاهش رفتارهای پر خطر می شود.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
امروزه با توجه به مختصات حیات جدید بشر نیازجدیدی به کسب مهارت های مقابله ای می باشد به طوری که با افزایش مهارت های مقابله ای نوع خطاها و شدت آن ها تغییر می کند در مقایسه با جمعیت عمومی بعضی اززندانیان روش های زندگی ناسالمی دارند و رفتارهای پر خطر در آن ها بالاتر می باشد مداخلات ارتقاء سلامت از جمله افزایش مهارت های مقابله ای می تواند بر آگاهی، نگرش و نهایتاً رفتار زندانیان تاثیر گذاشته و آن ها را در وضعیت مناسب تری قرار دهد. امروز کلیه صاحب نظران توافق دارند که توانمند سازی - از جمله مهارت های مقابله ای - یکی از راههای اصولی برای رسیدن به سلامتی پایدار در کلیه ابعاد آن می باشد.
هدف از آموزش مهارت های مقابله ای افزایش توانایی های روانی اجتماعی و در نهایت پیشگیری از ایجاد رفتارهای آسیب زننده به بهداشت جسمانی و روانی وارتقاء سطح سلامت روان در افراد است با توجه به موارد فوق بررسی تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای بر کاهش رفتارهای پر خطر زندانیان خرم آباد از دو جنبه نظری و عملی ضروری و مهم می باشد.
-1 از جنبه نظری می توان با انجام این تحقیق تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای را در کاهش رفتارهای پر خطر مورد بررسی قرار داد.
-2 از جنبه کاربردی یا عملی با استفاده از نتایج این تحقیق می توان راهبرد های مفیدی در اختیار مسئولین و سیاستگزاران امور زندان ها، روانشناسان، مددکاران و کلیه افراد مرتبط با حوزه سلامت قرارداد تا هدف آرمانی عدم بازگشت مجدد زندانیان به زندان تحقیق پیدا کرده و رفتارهای پر خطر که زمینه ای برای شیوع به داخل جامعه پس از ترخیص از زندان می باشد کاهش یابد.
اهداف مشخص پژوهش: اهداف کلی:
تعیین تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای بر کاهش نگرش رفتارهای پر خطر زندانیان
اهداف جزیی:
-1 تعیین تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای در کاهش مصرف مواد به شکل تزریق
-2 تعیین تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای در کاهش تماس جنسی نا ایمن
-3 تعیین تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای در کاهش آسیب به پوست - خالکوبی، حجامت، خودزنی -
سوالات تحقیق:
-1 آیا آموزش مهارت های مقابله ای منجربه کاهش رفتارهای پرخطر زندانیان می شود؟
-2 آیا آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش مصرف مواد مخدر به شکل تزریق زندانیان می شود؟
-3 آیا آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش تماس جنسی نا ایمن در زندانیان می شود؟
-4 آیا آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش آسیب به پوست - خالکوبی، حجامت، خود زنی - در زندانیان می شود؟
فرضیه های تحقیق:
-1 آموزش مهارت های مقابله ای موجب کاهش رفتارهای پر خطر در زندانیان می شود.
-1-1 آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش مصرف مواد مخدر به شکل تزریق در زندانیان می شود.
-1 -2 آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش تماس جنسی نا ایمن در زندانیان می شود.
-1 -3 آموزش مهارت های مقابله ای باعث کاهش آسیب به پیوست - خالکوبی، حجامت، خودزنی - در زندانیان می شود.
مبانی نظری:
تعریف مفهومی متغیرها: مهارت های مقابله ای:
مهارت های مقابله ای آن دسته از فعالیت های شناختی و رفتاری هستند که به منظور کاهش اثرات تنیدگی به کار رفته می شوند و در این تحقیق شامل مهارت خود آگاهی، تصمیم گیری، مقابله با هیجانات خشم و استرس، مهارت ارتباطی می باشد.
مهارت ارتباط موثر:
مهارت ارتباط موثر توانایی ارتباط برقرار کردن بادیگران است به نحوی که فرد به شیوه قابل قبولی به نیازها، خواسته ها و حق و حقوق خود برسد بدون اینکه به نیازها خواسته و حق و حقوق دیگران صدمه بزند.
مهارت خودآگاهی:
خودآگاهی، توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قوت، خواسته ها، ترس ها و انزجارهاست
مهارت تصیم گیری:
مهارت تصمیم گیری از مهارت هایی است که کمک می کند تا موقعیت های تصمیم گیری درباره اقدام به، یا انصراف از رفتارهای پر خطر را شناخته و پیامد های هر اقدامی را قبل از انجام آن دریابیم تا بتوانیم تصمیم درستی بگیریم.
مهارت مقابله با هیجان ها:
این توانایی فرد را قادر می سازد هیجان ها را در خود و دیگران تشخیص دهد و نحوه تاثیر هیجان ها روی رفتار را بداند و بتواند واکنش مناسب به هیجان های مختلف نشان دهد.
مهارت مقابله با استرس:
این توانایی، شامل شناخت استرس مختلف زندگی و تاثیر آن ها روی فرد است.
رفتارهای پر خطر:
رفتارهایی تعریف می شوند که سلامت و بهزیستی افراد در معرض خطر قرار می دهند.
زندان:
محل نگهداری و بازسازی متهمان و محکومین بزرگسال - بالای 18 سال - می باشد.
زندانی:
زندانی عبارت است از متهم یا محکومی که با قرار یا حکم کتبی مقامی قضایی موقتاً یا برای مدت معین و به طور دایم به منظور جلوگیری از فرار، اختفا، تبانی با شهود و یا جلوگیری از شهادت آن ها، امحای دلایل یا آثارجرم، یا به دلیل نوع جرم مورد اتهام و یا به منظور اصلاح و تربیت و درمان نارسایی ها و بیماری های اجتماعی و تحمیل کیفر در زندان نگهداری می شود.
تعریف عملیاتی رفتار پر خطر در زندان:
منظور از رفتارهای پر خطر درزندان در این تحقیق عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها ازاین آزمون - بروز رفتارهای پر خطر - دریافت می کنند این رفتار ها عبارتند از اعتیاد، روابط جنسی و خالکوبی.
