بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش سعی در یافتن رابطه رابطه ترتیب تولد با هوش هیجانی در دانشجویان دختردانشگاه آزاد اسلامی همدان است.جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی همدان است. تعداد افراد حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و به روش تصادفی ساده معادل 100 نفر برآورد شد.در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ استفاده گردید. برای توصیف داده های تحقیق با استفاده از آزمونهای مناسب آماری تحلیل واریانس یکراهه - - ANOVA استفاده شد ودر جداول توصیفی ارائه گردید و برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از نرم افزار SPSSاستفاده شد.
یافته ها نشان داد که بین ترتیب تولد با هوش هیجانی در دانشجویان رابطه وجود دارد و ترتیب تولد می تواند هوش هیجانی را پیش بینی کنند - . - p<0/05 نتایج نشان داد که هوش هیجانی دانشجویانی که متولد اول می باشند بیشتر و بالاتر از هوش هیجانی سایر دانشجویان - براساس ترتیب تولدشان - است و سطح هوش هیجانی دانشجویانی که ترتیب تولدشان سوم است ، از بقیه کمتر می باشد.اززاویه تحلیل استنباطی ، سطح هوش هیجانی گروهها متفاوت است. بدین نحو که بین هوش هیجانی دانشجویان تولد اول با تولدسوم و همچنین دانشجویان با ترتیب تولد سوم با متولدین چهارم ، تفاوت معناداری دارند . - P< 0/05 -
مقدمه
ترتیب تولد نشان دهنده ترتیب ولادت فرزندان در خانواده است. ترتیب تولد مثل سطح اجتماعی با وضعیت خانواده مرتبط است . از یافته های پر اهمیت آدلر، اعتقادی به اهمیت ترتیب تولد در محیط خانواده بوده و معتقد به این بود که ترتیب تولد تأثیر اجتماعی مهمی در کودکی بوده و سبک زندگی هر فرد بر طبق آن بوجود می آید اعتقاد او این است که، با وجود اینکه همشیرها والدین یکسانی دارند و در یک خانه زندگی میکنند،اما محیط های اجتماعی همانندی ندارند، لذا بزرگتر یا کوچکتر بودن از همشیرهای دیگر و قرار داشتن در معرض نگرش های متفاوت والدین، شرایط کودکی مختلفی را بوجود می آورد که به تعیین شخصیت کودک کمک می کند.
عامل دیگری که ما معتقدیم احتمالاً با ترتیب تولد رابطه دارد هوش هیجانی2است.هوش هیجانی جدیدترین تحول در زمینه فهم ارتباط میان تفکر و هیجان است این اصطلاح اولین بار از سوی سالووی و مایر - 1990 - 3 پیشنهاد شد. هوش هیجانی بعنوان نوعی توانایی، عبارت است از ظرفیت ادراک، ابزار، شناخت، کاربرد واداره هیجانهای خود و دیگران می باشد - مایر و سالووی ، 1997 به نقل حدادی کوهسارو همکاران ، . - 1386 توسل به هوش عمومی به تنهایی برای تبیین موفقیت کافی نیست و تحقیقات نشان می دهد که در بهترین شرایط هوش عمومی تنها 25 درصد از موفقیت را تبیین می کند و مابقی به هوش هیجانی ، اجتماعی و شانس بستگی دارد.
از طرفی هوش هیجانی یعنی توانایی هایی مانند اینکه فرد بتواند خود را حفظ و در مقابل ناملایمات پایداری کند. تکانش های خود را کنترل کند، حالات روحی خود را تنظیم و نگذارد پریشانی خاطر، قدرت تفکر او را خدشه دار سازد، همچنین در مقابل شکست، استقامت و پایداری داشته باشد، با دیگران همدلی کند و امیدوار باشد . هوش هیجانی آگاهی از احساس و استفاده از آن، اتخاذ تصمیمات مناسب زندگی و توانایی تحمل کردن ضربه های روحی و مهار شگفتیهای روحی است. توانایی پس راندن افسردگی و یاس درهنگام تفکر امید داشتن است.
با توجه به نقش و اهمیت هوش هیجانی در زندگی خصوصی، و بین فردی مطالعات عدیده بیانگر آن است که زندگی بشر، امروزه با استرس های متعدد و پیچیده ای عجین شده است و توانایی مقابله با این استرس ها زمینه ی حفظ و تأمین سلامت جسمی، روانی و هیجانی شخص را تأمین می کند. و ناتوانی در تنظیم هیجانها زمینه بروز بیماری های متعدد جسمی و روانی را فراهم می سازد، به این تربیت، روش های ارتقاء هوش هیجانی را نوعی عامل مهم در شکل گیری سلامت جسمی و روانی اشخاص می توان محسوب کرد. بنابراین در این پژوهش بر آن شدیم تا رابطه ترتیب تولد با هوش هیجانی دانشجویان را مورد بررسی قرار دهیم.
مواد و روش ها
با توجه به اینکه در پژوهش حاضر محقق به دنبال روشن کردن روابط میان متغیرهای ترتیب تولد و هوش هیجانی می باشد،لذا پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای - پس رویدادی - است.
جامعه آماری، نمونه، روش نمونه گیری:
جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی همدان است ،که در سال 94-95 مشغول به تحصیل می باشند به منظور برآورد حجم نمونه با در دست داشتن حجم جامعه ، تعداد افراد حجم نمونه را با استفاده از جدول مورگان معادل 100 نفر برآورد شد .
روش نمونه گیری
در این پژوهش با استفاده از روش تصادفی ساده از بین دانشجویان، به صورت تصادفی انتخاب گردیدند.
ابزار پژوهش
-1 پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ: این پرسشنامه 33 سوالی که جهت ارزیابی هوش هیجانی بر اساس نظریه گلمن در سال 1996 توسط شرینگ تدوین و به وسیله منصوری - 1380 - هنجاریابی شده است، این آزمون مشتمل بر یک نمره کلی - هوشبهر هیجانی کلی - EQ وپنج عامل مرکب است . فرم اصلی شامل 70 سوال است که البته بعد از هنجار شدن در ایران تعداد سوالات به دلایل مختلف از قبیل نداشتن مشخصات لازم برای سوال، طولانی بودن سوال، عدم تطبیق با فرهنگ ایران حذف شده است.
در نتیجه آزمون هنجار شده دارای 33 سوال است. این آزمون 5 مولفه هوش هیجانی را اندازه گیری می کند، این مولفه ها عبارتند از: خود انگیزی،خودآگاهی، خود کنترلی، هوشیاری اجتماعی، مهارتهای اجتماعی . اعتبار و پایانی این آزمون توسط منصوری - 1380 - در پایان نامه کارشناسی ارشد خود میزان هماهنگی درونی این مقیاس را از ضریب آلفای کرونباخ برابر 0/85 بدست آورده است که مطلوبیت آزمون را نشان می دهد.
نحوه نمره گذاری:
هر آزمودنی، پس از پاسخگویی به این آزمون، 6 نمره جداگانه دریافت می کند. که 5 نمره آن مربوط به هر کدام از مولفه ها و 1 نمره به صورت کلی است. پاسخ ها بر اساس مقیاس لیکرت درجه بندی شده اند. بیشترین مقدار نمره در این آزمون 165 و کمترین مقدار نمره 33 می باشد.
روش آماری:
برای ارائه داده های تحقیق با استفاده از آزمونهای مناسب آماری تحلیل واریانس یکراهه - - ANOVA استفاده شد ودر جداول ارائه شد و برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از نرم افزار SPSSاستفاده گردید.
تجزیه و تحلیل داده ها
در بین افراد نمونه آماری،43درصد فرزند اول،28درصد فرزند دوم،10درصد فرزند سوم و 19درصد هم فرزند چهارم خانواده بوده اند. نتایج حاکی از آن است که متوسط نمره خود انگیزی مربوط به فرزندان چهارم، بیشتر و بالاتر از سایرافراد بر اساس ترتیب تولدشان است.
