بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه تیپ شخصیت وکیفیت زندگی در زنان مبتلا به فشار خون اساسی بود . روش:این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود در این مطالعه 273 نفر از زنان بیمار مبتلا به فشار خون به روش نمونه گیری در دسترس از بیماران مراجعه کننده به بیمارستان حضرت رسول اکرم درسال 1393 انتخاب شدند .شرکت کنندگان با پرسشنامه خصوصیات جمعیت شناختی، مقیاس الگوی رفتاری نوع A - راتوس - 1990، مقیاس شخصیتی تیپ - DS-14 - Dو آزمون کیفیت زندگی QOL-BREF - مورد آزمون قرار گرفتند.تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی وتحلیل رگرسیون سلسله مراتبی انجام شد.
یافته ها:نتایج پژوهش نشان دادکه بین تیپ شخصیت Aوکیفیت زندگی در بعد سلامت روانی رابطه مثبت ودر بعد روابط اجتماعی رابطه منفی ومعنی دار وجود دارد - - - P< ./05 وتیپ شخصیت Dدر بعد عواطف منفی با کیفیت زندگی در ابعاد سلامت جسمی ومحیط زندگی رابطه منفی ودر بازداری اجتماعی با کیفیت زندگی در بعد سلامت روانی رابطه منفی وبا محیط زندگی رابطه مثبت ومعنی دار - P< ./05 - وجود دارد.
نتیجه گیری:کیفیت زندگی نقش میانجی گری در رابطه بین تیپ شخصیت وفشار خون دارد کلید واژه: تیپ شخصیتA، تیپ شخصیت D ،کیفیت زندگی ، فشار خون
مقدمه
هیپرتانسیون1، سندرمی است که ویژگی آن افزایش فشار سرخرگ سیستمیک است. ازلحاظ بالینی فردی را هیپرتانسیون می دانند که فشارخون سرخرگی او بیش از140/90 باشد.تقریبا بیش از 25 تا 30 درصد ازجمعیت کشورهای غربی دچار هیپرتانسیون بوده واحتمال ابتلا به حملات مغزی ،انفاکتوس قلبی وبیماریهای کلیوی را افزایش می دهد، اگرچه شیوع هیپرتانسیون در جامعه بسیار زیاد است وعواقب مهمی دارد ،ولی هنوز علت دقیق آن در بیشتر مردم ناشناخته باقی مانده است - گایتون،2006؛ترجمه غلامرضا نژاد،. - 1388
با توجه به اینکه در ایران حدود 43 درصد بار بیماریها مربوط به بیماریهای غیرواگیر است و پیش بینی میشود تا سال 2020 مسئول بیش از 60 درصد بار بیماریها و 73 درصد از کل مرگ و میرها بیماریهای غیر واگیر باشند.واز 73 درصد مرگ و میرها حدود 45 درصد مربوط به بیماریهای قلبی و عروقی است.در ایران ،به طور میانگین 16 درصد جمعیت 15 تا 64 سال مبتلا به فشار خون هستند - آمار وزارت بهداشت،. - 1392 فشار خون بالا ،اختلالی است غیر معمول که هیچ نشانه آشکاری ندارد .ممکن است فردی مبتلا به این بیماری خطر ناک باشد ،ولی چون آن را از درون حس نمی کند ،هرگز بدان توجهی ننماید - میر،لونتال وگاتمن2،1985؛به نقل از دی ماتئو،. - 1991
غالبا از عنوان فشار خون این گونه استنباط می شود که مربوط به زمانی است که فرد احساس فشار یا تنش می کند،ولی این گونه نیست ؛حتی افراد آرمیده هم ممکن است مبتلا به فشار خون بالا باشند . این بیماری در میلیونها نفر به طور پنهان وجود دارد - پنی بیکر ،واتسون3،1998؛به نقل از دی ماتئو،. - 1991 بررسی تاثیر شخصیت افراد وابتلا به بیماری ها به هزاران سال قبل بر می گردد . این واقعیت که ارتباط بین هیجان ،شخصیت وسلامتی در 2000 سال قبل نیز مورد توجه بوده است ،حاکی از آن است که بین شخصیت وابتلا به بیماری رابطه وجود دارد - فریدمن وهمکاران ،. - 1987در واقع بررسی روانشناختی زمینه های ایجاد کننده بیماری ،مستلزم مطالعه ویژگی های شخصیتی است که در طول زمان وموقعیت ها ثابت هستند - اندرسون ، . - 2002
فریدمن وروزنمن - 1979 - در خصوص تاثیر شخصیت در در بیماری های قلبی تلاش های گسترده ای را آغاز کردند که در نهایت به کشف تیپ شخصیت Aمنجر شد، این دو بر این اعتقاد بودند که عامل مهم ابتلا ی افراد به بیماری های قلبی ، تیپ شخصیت A است این تیپ ویژگی هایی از قبیل رقابت جویی ، پرخاشگری ، اضطرار وقت ، تقلا برای پیشرفت مشغله فکری با هدف ، شتابزدگی واضطراب دارد طبق نظر آنها این گونه رفتارها به تدریج منجر به ابتلای این افراد به بیماری کرونر قلب می شود .
در خصوص تیپ شخصیت Aو بیماریهای قلبی ، پژوهش های زیادی انجام شده است ونتایج ضد ونقیض بودند ، بنابر این پژوهش هایی از نوع فراتحلیل انجام شد تا رابطه ی قطعی این تیپ شخصیتی را مورد بررسی قرار دهد نتایج نشان داد که تیپ شخصیت Aبا بیماری های قلبی مرتبط نیست - لی وهمکاران،. - 1996 یکی از انواع تیپ های شخصیت که در سال های اخیر ،توجه زیادی را به خود جلب نموده تیپ شخصیت Dاست - لیم وهمکاران، - 2011که در دهه ی گذشته ،تاثیر آن بر نتایج کلینیکی وروان شناختی گسترش یافته است - ملز ودنولت ،. - 2010 تیپ شخصیت Dبه عنوان یک تیپ شخصیتی آشفته تعریف می شود که شامل دو رویداد همزمان هیجان پذیری منفی - تمایل به تجربه هیجانات منفی - وبازداری اجتماعی - تمایل به بازداری از خودابرازی در تعاملات اجتماعی - است.
- دنولت به نقل از لاندن ، - 2008افراد تیپ ِDکه هیجان های خود را در تعاملات اجتماعی بازداری می کنند ممکن است در ظاهر ساکت وآرام به نظر آیند اما هنگام قرار گرفتن در موقعیت های گروهی ،احساس تنش وناامنی می کنند ،این افراد از وضعیت موجود شکایتی ندارند وآنچه موجب می شود برای بهبود وسلامت خود اقدامی نکنند نوعی بی تفاوتی است - دنولت ، - 2005که می تواند منجر به افزایش فشار خون در این افراد شود.
کیفیت زندگی احساسی از رضایت یا عدم رضایت در مورد جنبه های مهم ومختلف زندگی فرد می باشد که حوزه های روانی اجتماعی ، اقتصادی وخانوادگی را شامل می شود . بین این ابعاد ارتباط متقابل وجود دارد ولی می توان آنها را به طور مستقل نیز مورد بحث قرار داد - لوپونن4 وهمکاران، . - 2008 سازمان بهداشت جهانی - 1993 - در تعریف های جدید خود از کیفیت زندگی اعلام می کند :کیفیت زندگی شامل ادراک فرد از وضعیت های زندگی در رابطه با فرهنگ وارزش های زندگی ودر رابطه با توقعات ،اهداف واستاندارها وعلائق آنها است .
در ابعاد گسترده تر کیفیت زندگی در ترکیب با بهداشت روانی افراد ، وضعیت روان ، سطوح وابستگی های اجتماعی ، اعتقادات شخصی و وابستگی های متفاوت محیطی مطرح است - لو پونن وهمکاران، . - 2008 روش جامعه نمونه وروش نمونه گیری پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می باشد ، جامعه مورد پژوهش از افراد دارای فشار خون بالا که به بیمارستان حضرت رسول در سال 1393 مراجعه می کردند تشکیل شده بود، حجم نمونه 273 نفر از زنان به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزار مورد پژوهش
تیپ شخصیتA,B
پرسشنامه تیپ شخصیت AوB که آن را برن رویتر5ساخته شده است ؛25 پرسش 2 گزینه ای - بله ،خیر - دارد .ثبات درونی این پرسشنامه ها را پژوهشگر اصلی به ترتیب بین r=0/70 ،r=0/80گزارش کرده است . برای سنجیدن تیپ AوB به هر آزمودنی ،دو نمره کلی تعلق می گیرد که نمره متوسط ،13 است .نمره بالاتر از13 تمایل به تیپ Aونمره پایین تراز 13 تمایل به تیپ Bرا نشان میدهد .این پرسشنامه ها برای بازبینی تحقیق وروایی صوری ومحتوایی در اختیار 10 نفر از استادان با تجربه رشته روانشناسی قرار گرفت ونظر های آنان در پرسشنامه لحاظ شد.
مقیاس شخصیتی تیپ - DS-14 - D این مقیاس - که از طریق بررسی بر روی بیماران قلبی در بلژیک ساخته شده است - به طور اختصاصی برای ارزیابی عواطف منفی - روان نژندخوئی - ، بازداری اجتماعی - درونگرائی - و نهایتاً ارزیابی تیپ شخصیتی D در یک روش با ثبات، استاندارد و راحت برای بیماران جسمی ساخته شده است. این مقیاس دارای دو خرده مقیاس تحت عنوان عواطف منفی6 و بازداری اجتماعی 7 برای ارزیابی صفات شخصیتی کلی - روان نژندخوئی و برونگرایی - تیپ D میباشد.
