بخشی از مقاله
چکیده
حجاب، از اصول مهم در تحقق امنیت روانی وسلامت اجتماعی است که برای نهادینه کردن آن در جامعه باید فرهنگسازی شود. برنامهریزی درست و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب و رعایت آن توسط عموم مردم، میتواند ضامن سلامت و امنیت اجتماعی در جامعه باشد. حجاب سبب گسترش امنیت روانی و ایجاد زمینه برای رشد معنوی زنان و مردان میشود. با عنصر حجاب اسلامی است که میتوان به تهذیب، تزکیه نفس و معنویت پرداخت، امنیت را افزایش داد و به خداوند متعال نزدیک شد.
پوشش اسلامی یک حفاظ ظاهری و باطنی در برابر افراد نامحرم، به شمار میرود که مصونیت اخلاقی و خانوادگی از هر گزندی را در پی دارد و به امنیت اجتماعی ختم خواهد شد. این نوشتار ضمن تبیین مفهوم حجاب، تأثیر حجاب و عفاف از دیدگاه اسلام و منظر اجتماعی را بررسی مینماید. سپس کارکردهای فردی و اجتماعی حجاب را نقد و در ادامه هدف اساسی وجوب حجاب را با توجه به آیات قرآن کریم بررسی و در نهایت برخی از آثار و فواید حجاب اسلامی برای تحقق امنیت روانی و سلامت اجتماعی را بر شمرده است.
مقدمه:
همه باید بدانیم دشمن حجاب و عفاف را نشانه گرفته و به ترویج و گسترش بیبندوباری روی آورده است؛ آنان میدانند که اگر حجاب و عفاف که نقطه استراتژیک محسوب میشود را بمباران کنند، میتوانند به هدف خود که نابودی جامعه و در کنار آن سلب امنیت روانی و سلامت فردی و اجتماعی است، دست یابند. رعایت حجاب و عفاف مفهوم زنانه و یا مردانه ندارد و شامل همه افراد جامعه میشود و به عبارتی معنای امکان پاک زیستین و اعتقاد محوری در زندگی انسانها دارد.
حجاب اسلامی کمک به بهداشت روانی جامعه است و اگر حریم میان زن و مرد از بین برود و زنان همه زیباییهای خود را در دید عموم قرار دهند، قطعاً نتیجه آن از بین رفتن امنیت روحی و روانی جامعه خواهد بود. رعایت حجاب و عفاف از فضایل اخلاقی اسلام به شمار میرود و در تحکیم روابط خانواده و حفاظت جامعه از بیعفتی تأثیر به سزایی دارد. قرآن حجاب را مختص بانوان نمیداند و آقایان نیز شامل این دستور الهی هستند و کسانی که در راه ترویج عفاف و حجاب تلاش کنند به سلامت روحی و فرهنگی جامعه کمک کردهاند. از مزایای حفظ حجاب جلوگیری از آسیبهای مادی و معنوی، آرامش، استحکام روابط خانواده و امنیت اجتماعی است.
مسئله حجاب در رأس مسائلی قرار دارد که دشمنان اسلام علیه آن جنجال به پا کردهاند و بسیار موذیانه و تلخ از آن انتقاد نمودهاند. برخی از نویسندگان پندارگرای متجدد نیز با پیروی از آنها، در این حمله ظالمانه با آنان مشارکت نمودهاند، تا جایی که متفکران اسلامی ملتزم و متعهد به اصول و قواعد اسلامی را بر آن داشته است که از نو مسأله حجاب را بررسی و به آن بپردازند و شبهات پوچ آنان را رد نمایند و مسلمانان را از عواقب وخیم و نتایج این دعوت، که سلسله به هم پیوستهای برای تخریب بنای اسلام و زشت جلوه دادن تعالیم و مبانی آن است، بر حذر دارند.
حجاب به لحاظ ارتباطی که با ویژگیهای گوناگون فردی و اجتماعی انسان دارد، روشهای گوناگونی را برای طرح مسأله حجاب میتوان جستجو کرد و آن را از زاویههای مختلف فرهنگی، روانشناسی، جامعهشناسی، اقتصادی، اخلاقی، مذهبی، سیاسی و مانند آن مورد بررسی قرار داد. برخی از متفکران، پس از طرح تاریخچه حجاب در میان اقوام مختلف و نقد و بررسی اقوال گفته شده درباره زمینههای پیدایش آن، به بیان دلیل و حدود و فلسفه حجاب پرداختهاند. برخی دیگر، مسأله پوشیدگی را از دیدگاه روان شناسان بررسی کردهاند و با طرح انسان و نیازهای روانی او از تولد تا بلوغ و کمال، حجاب را ضرورتی برای رشد انسان و تمرینی برای تعالی او برشمرده اند.
برخی نیز، از نظرگاه فرهنگ به حجاب پرداختهاند و نشان دادهاند که در هر جامعه، نوع و کیفیت لباس زنان و مردان، بسیار تابع جهانبینی و ارزشهای حاکم بر فرهنگ آن جامعه و حتی مبیّن و آینه آن است. از ایرن رو، پوشیدگی در اسلام و برهنگی در غرب را باید در جهانبینیای جست که آنان درباره انسان دارند. در این میان، فقها و اندیشمندانی هم هستند که تنها از بعد فقهی به مسئله نگریستهاند و به گونهای استدلالی، دلیل و حدود حجاب را بررسی کرده اند؛ برخی در باب نکاح و با طرح احکام نگاه به نامحرم و برخی به صورت مستقل.
این نوشتار بر آن است تا با پرداختن به موضوع حجاب از دیدگاههای مختلف و آیات قرآن کریم به همه آحاد ثابت کند که فقط در سایه ایمان به ذات احدیت و دستوری که از سوی ائمه در مورد حجاب صادر شده است میتوان به امنیت فردی و اجتماعی دست یافت و از فروپاشی جامعه و خانواده جلوگیری نمود چرا که تجربیات تاریخی گذشته به ما نشان میدهند که دشمنان ملت ها هر گاه خواسته اند نسلی را از درون تهی کنند و سرمایه کشوری را غارت نمایند و ذخیره ها و گنجینه های آن کشور را به یغما ببرند، و آرامش کشوری را بر هم زنند و امنیت اجتماعی را پایین آورند، از این راه وارد شده اند یعنی در صدد سلب حجاب و عفاف از آن جامعه بر آمدهاند.
مفهوم حجاب
در کتب لغت فارسی نیز برای واژه »حجاب« معنای مختلفی مانند: »پرده، ستر، نقابی که زنان چهره خود را به آن می پوشانند، روی بند، برقع، چادری که زنان سرتاپای خود را بدان میپوشانند.« - معین/فرهنگ فارسی؛ عمید/فرهنگ فارسی - آمده است. در کل میتوان گفت حجاب به معنی پوشش، بدیهیترین تعریفی است که میتوان به آن اشاره کرد. به نظر میرسد واژه »ستر« در طول زمان به »پوشش« تغییر یافته است که زن در پس پوششی مانند حجاب خود را در جامعه از گزندهای مختلف مصون میدارد. چنان که »حجاب در علومی چون عرفان و طب و شاید دیگر علوم اصطلاح خاصی دارد؛ اما این واژه در قرآن و حدیث نیز با عنایت به همین معنای لغوی به کار رفته و معنای خاصی پیدا نکرده است.
در دوران متأخر این واژه معنای اصطلاحی خاصی پیدا کرده و به پوشش خاص زنان اطلاق شده است.« - اسداالله جمشیدی، تاریخچه حجاب در اسلام، - 8 شهید مطهری در مورد واژه »ستر« و تغییر آن به »پوشش« می نویسد: »مورد استعمال کلمه - ستر به پوشش در مفهومحجاب - در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدیدی است. در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقهاء، کلمه »ستر« که به معنی پوشش است به کار رفته است.
فقها چه در کتاب الصلوه و چه در کتاب النکاح که متعرض این مطلب شدهاند، کلمه ستر را به کار بردهاند، نه کلمه حجاب را. بهتر این بود که این کلمه عوض نمیشد و ما همیشه همان کلمه پوشش را به کار می بردیم، زیرا چنان که گفتیم معنی شایع لغت حجاب، پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده میشود به اعتبار پشت پرده واقع شدن زن است و همین امر موجب شده که عده زیادی گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس باشد و بیرون نرود. پوشش زن در اسلام، این است که زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوهگری و خودنمایی نپردازد.« - مطهری، مسأله حجاب، - 64
