بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه سبک های دلبستگی و انعطاف پذیری کنشی با اندیشه پردازی خودکشی در مراجعین با اختلالات خلقی بود . تعداد آزمودنی ها 127 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند . طرح تحقیق از نوع همبستگی بود . ابزارهای اندازه گیری ، شامل پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان کولینز و رید - - 1990 - - RAAS ، مقیاس انعطاف پذیری کنشی کانر و دیویدسون - - 2003 - - CD-RISC و مقیاس سنجش افکار خودکشی بک - - BSSI - 1991 - بود . داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری تحلیل شد . یافته ها نشان داد بین سبک دلبستگی اضطرابی – دوسوگرا با اندیشه پردازی خودکشی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد . همچنین بین سبک دلبستگی ایمن و انعطاف پذیری کنشی با اندیشه پردازی خودکشی رابطه منفی معنی داری وجود دارد . همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که بین سبک های دلبستگی و انعطاف پذیری کنشی با اندیشه پردازی خودکشی رابطه چندگانه وجود دارد.
واژه های کلیدی : سبک های دلبستگی ، انعطاف پذیری کنشی ، اندیشه پردازی خودکشی ، اختلالات خلقی .
مقدمه
امروزه مطالعه های روان شناختی اثبات کرده اند وجود اختلالات روان پزشکی به ویژه اختلالات خلقی ممکن است قوی ترین عامل خطرساز خودکشی باشند . تقریبا 95 درصد بیمارانی که اقدام به خودکشی یا خودکشی می نمایند نوعی بیماری روانی دارند . اختلال های افسردگی 80 درصد ، اسکیزوفرنی 10 درصد و دمانس 5 درصد موارد را شامل می شوند . خطر خودکشی در بیماران روانی 3 تا 12 برابر بیشتر از افراد غیر بیمار است . این درجه خطر به سن ، جنس ، تشخیص ، وضعیت سرپایی و یا بستری بودن بیمار نیز بستگی دارد - کاپلان و سادوک ، . [1] - 2003پدیده خودکشی به عنوان یکی از معضلات بهداشت روان،در جهان به صورت یک مشکل روز افزون اهمیت ویژه ای را به خوداختصاص داده است.سالانه حدود یک میلیون نفر در اثرخودکشی جان خود را از دست می دهندو بیست میلیون نفر اقدام به خودکشی می نمایند. - برتولت1 و همکاران ، [2] - 2002 .
در چنین شرایطی نه تنها جامعه نیروهای مولد خود را از دست می دهد بلکه باید به دلیل بیماری ها،معلولیت ها و آسیبهای روانی- اجتماعی ناشی از این معضل،هزینه های نگهداری و مراقبتهای خاص را برای سالهای طولانی بپذیرد.از سوی دیگر خودکشی به سلامت روان اعضاء خانواده قربانیان آسیب می زند.تاثیرات منفی بر زندگی اجتماعی به جای می گذارد و احتمال وقوع آن را در محیط خانواده و اجتماع افزایش می دهد.طیف رفتار خودکشی دارای دامنه ای از اندیشه پردازی خودکشی،تهدیدبه خودکشی تا خودکشی کامل است. - شافر و پففیر2،. [3] - 2001بالبی فرآیند شکل گیری دلبستگی نوزاد به مادر را تشریح کرد و نشان داد که چگونه سیستم احساسات و رفتارهای دلبستگی،نوزاد را به مادر نزدیک و از خطر دور می سازد، و جدایی از نگاره دلبستگی - مادر - اضطراب و درماندگی کودک را در پی خواهد داشت.
حساسیت، پاسخگویی و حضور فعال مادر و دسترسی منظم نوزاد به وی خطوط اصلی دلبستگی ایمن را در کودک ترسیم می کنند. از این پایگاه امن که متضمن اعتماد کودک به دیگران - نگاره دلبستگی - و خود می باشد،رفتار اکتشافی تقویت می شودو کنش وری اجتماعی گسترش می یابد. وقتی مادر بی تفاوت یا طرد کننده باشد،مشخصه های دلبستگی بر محور فقدان اعتماد به خود و دیگران شکل می گیرند.بر این اساس سبک دلبستگی محصول تجربه های واقعی فرد در مورد حساسیت،پاسخگو بودن و حضور فعال و منظم و نگاره دلبستگی - مادر - در خلال سال های نوزادی،کودکی و نوجوانی می باشد - بالبی، . [4] - 1973 استمرارسبک دلبستگی در فرایند تحول،موضوع تحقیقات جدید در این زمینه بوده و نتایج بدست آمده این استمرار را تایید می کنند - مین،کاپلن وکسیدی ، . [5] - 1985
انعطاف پذیری کنشی را یک فرایند،توانایی،یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدیدکننده تعریف نموده اند.به بیان دیگر انعطاف پذیری کنشی،سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است - سامانی،جوکار و صحراگرد،. [6] - 1386 هامیل[7] - 2002 - 3 انعطاف پذیری کنشی را به عنوان شایستگی افراد در مواجهه با رویدادهایی که به صورت معناداری مصیبت بار هستند تعریف نمود. شارکناس[8] - 2002 - 4 معتقد است افراد با انعطاف پذیری کنشی ذاتی به دنیا می آیند و با پرورش صفاتی از قبیل ویژگیهای زیرانعطاف پذیری کنشی را در خود حفظ می کنند . توانایی حل مسئله؛ تفکر منتقدانه و خلاق، برنامه ریزی و پذیرش کمک از دیگران.کانر و دیویدسون - [9] - 2003 بعضی مولفه های انعطاف پذیری کنشی را شامل شایستگی،استحکام شخصی،تحمل،عواطف منفی،مهارگری - توانایی فرد در مهار و مدیریت شرایط - و معنویت می دانند.
از آنجایی که خودکشی معمولا قابل پیشگیری است. مهمترین مسئله،پیش بینی بهتر و مداخله به موقع است. از سوی دیگر با توجه به خطر بالای خودکشی در بیماران روانپزشکی بخصوص بیماران با اختلال های خلقی در مقایسه با دیگر افراد، شناسایی عوامل خطر و متغیرهای پیش بینی کننده خطر خودکشی می توانند تشخیص و پیش آگهی را برای متخصصان بهداشت روانی محتمل نمایند و زمینه ساز برنامه ریزی برای اقدام های بهداشتی و پیشگیرانه باشد.نصری شنوده و عزت باشا - [10] - 2014 در پژوهشی به بررسی رابطه اندیشه پردازی خودکشی و انعطاف پذیری کنشی ، حمایت اجتماعی و استرس اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه پرداختند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین زنان و مردان در فشار اجتماعی ، انعطاف پذیری کنشی و حمایت اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد . ولی در نمرات مردان و زنان در مقیاس اندیشه پردازی خودکشی تفاوت معناداری وجود ندارد .
پالیتسکی و همکاران - [11] - 2013 در پژوهشی به بررسی ارتباط بین سبک های دلبستگی بزرگسالان، اختلالات روانی و خودکشی پرداختند که یافته های آن مبتنی بر جمعیت است نتایج این تحقیق پس از تجزیه و تحلیل رگرسیون لجستیک چند گانه و تنظیم متغیرهای مزاحم ، بیان می کند که بین سبک های دلبستگی ایمن و اندیشه پردازی و یا اقدام به خودکشی و هر اختلال اضطرابی رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین بین سبک های دلبستگی نا ایمن و اندیشه پردازی و یا اقدام به خودکشی و اختلالات روانی رابطه مثبت معنادار وجود دارد .دیل و همکاران - [12] - 2010 در پژوهشی به بررسی نقش پیوند دلبستگی والدین و طرحواره های ناسازگار اولیه در رفتار خودکشی پرداختند . در این پژوهش شرکت کنندگان به سه گروه یعنی گروه رفتار خودکشی - - N=60 ، گروه بالینی - - N=46 و گروه غیر بالینی - - N=48 تقسیم شدند.
در مقایسه صورت گرفته بین این گروه ها ، هیچ اختلاف قابل توجهی بین گروه رفتار خودکشی و گروه بالینی در زمینه پیوند دلبستگی والدینی دیده نشد. در گروه رفتار خودکشی ، روابط قابل توجهی بین پیوند دلبستگی والدینی و خطر تکرار رفتار خودکشی و همچنین بین طرحواره های ناسازگار اولیه و خطر تکرار رفتار خودکشی نشان داده شد .استپ و همکاران - [13] - 2008 در پژوهشی به بررسی نقش سبک های دلبستگی بزرگسالان و مسائل بین فردی در رفتارهای مربوط به خودکشی - مثل خودآزاری ، اقدامات خودکشی و وقوع همزمان آنها با هم - در یک نمونه 406 نفری پرداختند . یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که هر دو سبک های دلبستگی اضطرابی و اجتنابی به مسائل بین فردی مرتبط بودند . به نوبه خود مسائل بین فردی خاص به طور متمایزی در روابط بین سبک دلبستگی و نوع رفتارهای مربوط به خودکشی به عنوان واسطه عمل می کند .
