بخشی از مقاله
چکیده
ساختار پا و قوس های آن نقش مهمی در حرکت دارند. مهندسی طراحی این قوس ها به شکلی بوده تا نیروی وزن بدن در سطح پا توزیع و به زمین منتقل شود. ممکن است قوس های پا دچار تغییر شکل هایی نظیر کاهش و افزایش شوند که می تواند عامل بروز آسیب دیدگی باشد. در بررسی پیشینه تحقیق، یافته های پژوهشی داخلی و خارجی نتایج گوناگونی را نشان می دهد. روش شناسی: جامعه آماری تمام دانشجویان دختر ورزشکار 20 تا 25 سال دانشگاه های استان تهران - N=140 - و - n=132 - واجد شرایط ورود به تحقیق، به صورت هدفمند انتخاب شدند.
برای تعیین شاخص قوس پا از تکنیک اثر کف پا، شاخص قوس استاهلی استفاده شد. آنالیز داده ها با آمار توصیفی - تعیین میانگین و انحراف استاندارد متغیرها - و استنباطی - همبستگی پیرسون و رگرسیون - در نرم افزار SPSS 20 بود. یافته ها: نتایج نشان داد؛ میان قد، وزن، شاخص قوس پای چپ p<0/01 - ، - r 0/322 و شاخص قوس پای راست p<0/01 - ، - r 0/299 رابطه معناداری وجود دارد. میان شاخص قوس پا، قوس پا و شاخص توده بدنی ارتباط معناداری وجود دارد p<0/01 - ،. - r 0/327 همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد قد و وزن پیش بینی کننده معناداری برای شاخص قوس پا هستند . - p<0/01 - نتیجه گیری: ویژگی های آنتروپومتریکی به ویژه توده بدنی می تواند عامل مهم در ایجاد و رشد ناهنجاری های پا باشد و همراه با قد، شاخص قوس پا را تعیین و پیش بینی کند.
.1 مقدمه
مجموعه پای انسان یک سیستم پیچیده و ترکیبی از اجزای فعال و غیر فعال است که به طور مرتبط با هم برای انتقال مناسب وزن بدن به زمین، حفظ تعادل و جذب نیروهای عکس العمل در حرکت عمل می کند - 20 - تکامل در قوس های پا باعث شده تا به صورت یک اهرم سخت و محکم در فعالیت های حرکتی و جذب شوک عمل کند . - 27 - در میان قوس های کف پا، قوس طولی داخلی نقش مهمی در بیومکانیک، بروز و رشد مشکلات عضلانی اسکلتی در اندام تحتانی بازی می کند - 17 - و نقص در ساختار و عملکرد اندام تحتانی می تواند بر عملکرد بدن اختلال ایجاد کرده و اثرات ماندگار داشته باشد . - 20 -
آنتروپومتری علم سنجش ابعاد بدن می باشد و افراد از نظر ویژگی های آنتروپومتریکی متفاوت هستند. برخی از این ویژگی ها جنبه ژنتیکی داشته و برخی دیگر تحت تأثیر عوامل محیطی مانند فعالیت جسمانی، نوع تغذیه و غیره قرار می گیرد - 8 - در بررسی ویژگی های آنتروپومتریکی، شاخص توده بدنی یکی از روش ها برای تعیین اضافه وزن و چاقی است 24 - و. - 17 با وجود تحقیقاتی در این خصوص، یافته های مطالعات داخلی و خارجی نتایج گوناگونی را نشان داد: دشت نورد - 1369 - با استفاده از روش نقش کف پا نتیجه گرفت وضعیت قوس پا با وزن رابطه معناداری دارد . - 4 -
هنری - 1372 - در تحقیق خود گزارش کرد میان قد، وزن و کف پای صاف ارتباط مثبت معناداری وجود دارد . - 6 - اعلمی هرندی - 1376 - با بررسی پسران 7 تا 14 سال گزارش کرد شیوع کف پای صاف میان دو گروه با وزن نرمال و چاق تفاوت معناداری وجود ندارد . - 1 - استاهلی و همکاران - 1987 - با بررسی قوس پای441 فرد 1 تا 80 سال گزارش کردند قوس کف پا در دوران کودکی تکامل می یابد و کف پای صاف در این دوران رایج است اما با افزایش سن در بزرگسالی در دامنه نرمال قرار می گیرد . - 26 - جروش و مامش - 1998 - در تحقیق خود ارتباط معناداری میان قد و وزن با قوس کف پا نیافتند . - 12 -
با توجه به رسالت علم، وجود حجم عظیم دانشجویان، دانشجویان رشته تربیت بدنی به عنوان ورزشکار، الگویی ایده آل در جامعه هستند که از وضعیت بدنی استاندارد و حداکثر کارآیی برخوردارند. دختران به عنوان مادران آینده که تأمین سلامت جامعه به تأمین سلامت آنها وابسته می باشد لذا مهم و ضروری است با تنظیم برنامه هایی جهت شناسایی و پیشگیری از بروز ناهنجاری های قوس پا در جامعه مورد بحث تلاش شود بنابراین در این پژوهش سعی شد تا به این سؤال پاسخ داده شود که آیا ویژگی های آنتروپومتریکی در آزمودنی های تحقیق می تواند در قوس پا تاثیر گذارد؟ و پیش بینی کننده مناسبی برای قوس پا باشد؟ و هدف کلی پژوهش رابطه شاخص قوس پا با برخی ویژگی های آنتروپومتریکی در دانشجویان دختر ورزشکار 20 تا 25 سال و اهداف اختصاصی شامل:
-1 تعیین رابطه قد، وزن و شاخص توده بدنی در آزمودنی های تحقیق
-2 تعیین رابطه شاخص قوس پا با قد، وزن و شاخص توده بدنی در آزمودنی های تحقیق
-3 تعیین رابطه مؤلفه های شاخص قوس پا: قوس پا و پاشنه پا با شاخص توده بدنی در آزمودنی های تحقیق
.2 متن اصلی
ماهیت تحقیق، توصیفی همبستگی است که به صورت میدانی انجام و نتایج گزارش می شود. جامعه آماری پژوهش تمام دانشجویان دختر ورزشکار 20 تا 25 سال دانشگاه های استان تهران به تعداد 140 نفر و نمونه آماری، تمام آزمودنی های واجد شرایط حضور به تعداد 132 نفر که به صورت هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل: ترازوی دیجیتالی مارک سهند ساخت ایران جهت سنجش وزن با دقت 0/001، قدسنج مارک سهند ساخت ایران جهت سنجش قد با دقت 0/01، پودر تالک با قدرت چسبندگی بالا جهت ثبت اثر پا، صفحه ثبت نقش کف پا: صفحه غیرقابل ارتجاع و سیاه رنگ، خط کش شفاف جهت سنجش قوس پا به سانتی متر با دقت 0/01، فرم جمع آوری اطلاعات آنتروپومتریکی؛ سن، قد، وزن - و محاسبه - BMI، سابقه سلامتی پزشکی، فرم ثبت اندازه گیری ها و رضایت نامه کتبی حضور در تحقیق به منظور رعایت اصول اخلاقی بوده است.
برای اجرای پژوهش؛ پس از انجام هماهنگی های لازم، ابتدا هدف و نحوه اجرا برای آزمودنی ها توضیح داده شد. آزمودنی ها موافقت خود را با امضای رضایت نامه اعلام کردند. سپس با استفاده از فرم جمع آوری اطلاعات و سابقه سلامتی پزشکی، افراد واجد شرایط - رده سنی20 تا 25 سال، عدم سابقه آسیب دیدگی و جراحی اندام تحتانی در یکسال گذشته - انتخاب شدند. طول قد بدون کفش و وزن بدن با حداقل لباس - تی شرت با شلوارک - و بدون کفش اندازه گیری و BMI با استفاده از شاخص استاندارد Quetelet - وزن بر مجذور قد - محاسبه گردید 17 - و. - 16 شاخص قوس بااستفاده از تکنیک ثبت اثر پا ارزیابی شد؛ به این صورت که از آزمودنی ها خواسته شد کف پا را به پودر تالک آغشته کرده با توزیع مساوی وزن بدن در هر دو پا، % 50 وزن بدن در هر پا - 29 - روی صفحه ثبت نقش پا ایستاده سپس بدون لغزش پاها را از روی صفحه بردارند.
برای محاسبه شاخص قوس استاهلی، با مداد نقاط مرجع مشخص، خطوط مرجع رسم و باریکترین قسمت قوس پا و پهن ترین قسمت پاشنه با خط کش شفاف اندازه گیری و ثبت شد. با استفاده از فرمول استاهلی - نسبت باریک ترین قسمت قوس به پهن ترین قسمت پاشنه - شاخص قوس به دست آمد. کف پای صاف شاخص قوس زیاد و کف پای گود شاخص قوس کم دارد. برای افزایش پایایی تمام اندازه گیری ها به وسیله یک آزمونگر انجام شد.
تحلیل اطلاعات جمعیت شناختی از آمار توصیفی - تعیین میانگین و انحراف استاندارد متغیرها - و جهت آزمون معناداری رابطه شاخص قوس پا با ویژگی های آنتروپومتریکی و همچنین پیش بینی قوس پا با برخی ویژگی های آنتروپومتریکی در آزمودنی های پژوهش از آمار استنباطی - همبستگی پیرسون و رگرسیون - استفاده شد. پیش از انجام آزمونهای آماری برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها و جهت استفاده از آزمونهای پارامتریک از آزمون کلموگروف اسمیرنف - K.S - و بر اساس نتایج حاصل از همبستگی پیرسون استفاده گردید. آنالیز آماری با نرم افزار SPSS نسخه 20 و اطلاعات به صورت جدول ارایه شد.
