بخشی از مقاله
چکیده
هدف: دانشگاه و تجارب استرس زای آن می تواند در ایجاد بیماری های روانی نقش داشته باشند. احتمال تأثیر فعالیت بدنی منظم و بر هوش عاطفی و سلامت روانی از عوامل موثر در سلامت جامعه دانشجویی است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه هوش عاطفی و سلامت روانی دانشجویان دختر ورزشکار دانشگاه های جهرم انجام گرفت.
روش : این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دختر ورزشکار دانشگاه های جهرم - دولتی، آزاد و علوم پزشکی - بود. نمونه ی آماری تعداد 311 نفر از دانشجویان ورزشکار به صورت داوطلبانه بودند که به پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و همکاران - - 1979 و هوش عاطفی گلمن پاسخ دادند.
نتایج: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه بین سلامت روانی و مولفه های هوش عاطفی - - P=0/001، خودتنظیمی - - P=0/0001، همدلی - P=0/0001 - معکوس و معنادار و رابطه بین خودانگیختگی - - P=0/007 مستقیم و معنادار و رابطه بین خودآگاهی - - P=0/122، و مهارت اجتماعی - P=0/136 - ، معکوس و غیرمعنادار می باشد.
بحث: با توجه به نتایج این تحقیق مشارکت در فعالیت های ورزشی راهی مؤثر برای کاهش اضطراب و افسردگی و تنظیم هیجانات و بالا بردن مهارت های اجتماعی است. از این رو هوش عاطفی با تقویت سلامت روان، زمینه بهزیستی عاطفی، بهبود روابط بین فردی و سازگاری اجتماعی را فراهم می کند و به دانشجویان کمک می کند تا در زمینه های مختلف زندگی موفق تر عمل نمایند.
.1 مقدمه
سلامت روان یکی از مولفه های مهم بهداشت عمومی است و بهداشت روان، توانایی برقراری توازن در زندگی و مقاومت در برابر مشکلات است. مشکلات روانی، فشار قابل ملاحظه ای را بر افراد وارد می کند، بطوریکه پیش بینی می شود در سال 2020 افسردگی بعد از ناراحتی قلبی بالاترین میزان هزینه ها را در سیستم بهداشتی جوامع به خود اختصاص می دهد - نوروزی و همکاران،. - 1390 امروزه فشار روانی از موضوعات مهم زندگی است.
لذا توجه به سلامت روان افراد از اهمیت بسزایی بر خوردار است. بر اساس نظر روانشناسان یکی از عواملی که باعث ارتقاء سلامت روان افراد می شود و نقش پیش بینی کننده ای در این زمینه دارد، هوش عاطفی می باشد - طهرانی و همکاران،. - 1391 یکی از شاخص های مهم هوش عاطفی این است که فرد چقدر خوب به فشار روانی واکنش نشان دهد. باور همگانی بر این است که اگر فرد از لحاظ عاطفی با هوش باشد، به طور موثری می تواند از پاسخ های عاطفیبر خوردار بوده و آن ها را متوازن سازد و به این ترتیب از آثار مخرب فشار روانی محافظت شود - قشقایی زاده و حسین پور،. - 1391 در هوش عاطفی مهارت هایی وجود دارد که پردازش اطلاعات عاطفی و عاطفی را تسهیل و باعث انسجام فکر می شود.
بنابر این افرادی که به احساسات خود توجه کرده و آن را شناسایی و درک می نمایند و حالت خلقی خود را بازسازی می کنند، می توانند تاثیر اتفاقات استرس زا را به حداقل رسانده و به راحتی با آن ها مقابله کنند و در نتیجه از سلامت جسمی و روانی بیشتری برخوردارند - نورایی و ساعی ارسی،. - 1389 از این رو یک شاخص مهم در سلامت روانی فرد، نحوه بروز عاطفی است که فرد به فشار روانی، نشان می دهد. پژوهش های انجام شده در زمینه رابطه هوش عاطفی با سلامت روانی نشان داده اند که مولفه های هر دو سازه ارتباط معناداری با یکدیگر دارند.
این روابط متعلق به هر دو جنبه درون فردی و بین فردی هوش عاطفی است. ابعاد بین فردی هوش عاطفی به افزایش کیفیت روابط اجتماعی منجر می شوند و ابعاد درون فردی در تعدیل خلق فرد تاثیر گذار هستند که هر دو از عوامل اثر گذار در سلامت روان قلمداد می شوند - سلیمی و همکاران،. - 1394 از آنجایی که سلامت روان را حالت ذهنی، همراه با داشتن مشکلات روانی منجر به اختلال در انجام تکالیف درسی، کاهش انگیزه، اضطراب، ترس و نگرانی شده و سبب می شود که دانشجویان بخش قابل توجهی از نیروی فکری خود را صرف چنین مشکلاتی کنند.
در نتیجه، مسلما توان و علاقه کافی را برای فعالیت در امور درسی و آموزشی نخواهند داشت. تغییر روابط با خانواده و دوستان، عادات خوردن و خوابیدن و تنهایی نیز بر برخی از دانشجویان اثر معکوس می گذارد - حمایت طلب و همکاران،. - 1382 اگرچه این تغییرات می تواند استرس های حادی را ایجاد کنند، اما ضرورتاً باعث تنش یا اضطراب نمی شوند، بلکه تعامل بین انواعی از عوامل استرس زا و مهمتر نحوه ادراک آن ها است که منجر به تنش یا اضطراب می شود و این ادراک به نوع و تعداد منابع حمایت اجتماعی موجود برای آن ها و نیز تأثیرات فرهنگی، بستگی دارد.
سلامت عاطفی یا هیجان نسبتا رها شده از نشانه های اضطراب و ناتوانی در برقراری روابط سازنده، مقابله با خواسته ها و محرک های تنش زای زندگی می داند. بدیهی است که شکل گیری ذهن علمی قو ی و دستیابی به توانایی های لازم در جهت کسب موفقیت تحصیلی به صورت خلق الساعه تحقق نمی پذیرد و عوامل تشکیل دهنده این ظرفیت در طی سالیان تحول شخصیت شکل می گیرد زندگی روانی انسان را ناشی از تعامل دو کارکرد عقلانی عاطفی می داند، اساساﹰ پدیده های عاطفیمنبع منحصر به فردی از اطلاعات را مهیا می کنند و این اطلاعات، افکار، اعمال برای افراد در مورد محیط اطراف و جستو احساسات متعاقب آنها را شکل می دهد ،این فرض وجود دارد که افراد در میزان درک، فهم و به کارگیری این اطلاعات عاطفیاز مهارت های متفاوتی برخوردارند و سطح هوش عاطفی و عاطفی یک شخص در سلامت و رشد عقلانی و عاطفیاو سهم بسزایی دارد و موفقیت در زندگی را تعیین می کند.
نظریه هوش عاطفی دیدگاه جدیدی درباره پیش بینی عوامل موثر بر موفقیت و همچنین پیشگیری اولیه از اختلالات روانی را فراهم می کند که تکمیل کننده علوم شناختی، علوم اعصاب و رشد است، و قابلیت های هوش عاطفی برای خودگردانی عاطفی و تدبیر ماهرانه روابط بسیار حائز اهمیت اند - یوسفی و صفری،. - 1388 تأمین سلامت روانی اقشار مختلف جامعه یکی از مهمترین مسائلی است که مسئولین تعلیم و تربیت در جامعه اسلامی ما باید بطور جدی به آن بیندیشند و به رفع نقایص موجود بپردازند. در حال حاضر، آگاهی و دانش فزاینده مشترکی وجود دارد که فعالیت بدنی و ورزش منظم برای سلامت جسمانی انسان ها سودمند است.
این در حالی است که نتایج مطالعات سال های اخیر، حاکی از نقش مؤثر ورزش و فعالیت بدنی منظم در سلامت روان انسان های جامعه است. پرداختن به فعالیت جسمانی منظم، یکی از بهترین راه های بهبود سلامتی عمومی، شامل سلامتی جسمانی، روانی و عاطفی است. فعالیت جسمانی، با خود ادراکی مثبت مرتبط است و اثر مثبتی بر خلق وخو دارد و موجب کاهش سطح اضطراب پایین تا متوسط و کاهش خطرات توسعه افسردگی بالینی می گردد. افرادی که به توصیه ها و راهنمایی های فعالیت جسمانی پیشنهاد شده توجه و عمل می کنند، احتمال بیشتری دارد که کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی عمومی و وضعیت سلامتی بهتری داشته باشند.
پژوهش ها نشان داده اند که فعالیت بدنی منظم راهی ایمن و مطمئن برای کاهش اختلالات روانی شایع در جامعه از قبیل اضطراب، تنیدگی و افسردگی است - یعقوبی و برادران،. - 1390 از آنجایی که دوران دانشجویی دوره ای مهیج و پر چالشی برای دانشجویان است، در طول این دوره کلیه دانشجویان به دلیل رویایی با عوامل استرس زای بیشتر و لزوم سازگاری مناسب باید از سلامت روانی و خود اتکایی بیشتری برخوردار باشند تا بتوانند به توفیق بیشتری در تحصیل و در نهایت حرفه خود دست یابند .
چالش های دوران دانشجویی می تواند منابعی از اضطراب را برای آن ها فراهم آورده و سلامت آن ها را به خطر اندازد و باعث افت تحصیلی گردد - طالبیان نیا و همکاران،. - 1392 در همین راستا پرداختن به مسائلی مانند سلامت روان و هوش عاطفی و نقش ورزش و فعالت بدنی در جهت بهبود سلامت این قشر مهم از جامعه ضروری به نظر می رسد از این رو این تحقیق در پاسخ به این سوال است که آیا بین سلامت روان و هوش عاطفی دانشجویان ورزشکار رابطه معنی داری وجود دارد؟
-2 روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری تعداد 191 دانشجوی ورزشکار در دانشگاه آزاد اسلامی و 283 نفر دانشجوی ورزشکار در دانشگاه دولتی و263 نفر دانشجوی ورزشکار در دانشگاه علوم پزشکی شهر جهرم بر اساس اطلاعات بدست آمده از اداره تربیت بدنی هر دانشگاه بدست آمد. نمونه آماری تعداد 90 نفر دانشجوی ورزشکار دانشگاه آزاد، 123 نفر دانشجوی ورزشکار دانشگاه دولتی و 98 نفر دانشجوی ورزشکار دانشگاه دولتی، جمعا تعداد 311 نفر دانشجوی ورزشکار بود. روش نمونه گیری به علت مشکلات اجرایی و عدم دسترسی مناسب به دانشجویان به صورت غیر احتمالی و در دسترس بود.
از این رو محقق جهت جمع آوری پرسشنامه ها تعداد 200 پرسشنامه برای هر گروه و هر دانشگاه تهیه و با حضور در سالن های ورزشی هنگام تمرینات دانشجویان ورزشکار و قرارگی ری در سایر مکان های دانشگاه مانند کلاس ها، سالن امتحانات و غیره جهت جمع آوری اطلاعات دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار اقدام کرد. از کل تعداد پرسشنامه های تهیه شده تعداد 318 پرسشنامه جهت دانشجویان ورزشکار در سه دانشگاه جمع آوری شد، که تعداد 7 پرسشنامه دانشجویان ورزشکار به علت عدم پاسخگویی صحیح غیر قابل استفاده بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه شامل پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و همکاران - - 1979 و هوش عاطفی گلمن بود. داده های این تحقیق توسط آزمون همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد.
-3یافته ها: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه بین سلامت روانی و مولفه های هوش عاطفی - - P=0/001، خودتنظیمی - - P=0/0001، همدلی - P=0/0001 - معکوس و معنادار و رابطه بین خودانگیختگی - - P=0/007 مستقیم و معنادار و رابطه بین خودآگاهی - - P=0/122، و مهارت اجتماعی - P=0/136 - ، معکوس و غیرمعنادار می باشد - جدول . - 1
.4 بحث و نتیجهگیری
نتایج این تحقیق با تحقیقات ساکلوفسکه - 2007 - ، رمضانی و نظری مادوانی - 1392 - ، صادقی و بابایی - - 1394، بهرامی و بهرامی - - 1391 همخوانی دارد و با نتایج کاترین و همکاران - 2009 - همخوانی ندارد. یکی از عواملی که باعث ارتقاء سلامت روان افراد می شود و نقش پیش بینی کننده ای در این زمینه دارد، هوش عاطفی می باشد.
