بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بررسی رابطه صفات تاریک شخصیت و پنج عامل شخصیت در دانشجویان دانشگاه آزاد کرمانشاه می باشد. این پژوهش از نظر ماهیت و اهداف کاربردی و از جهت شیوه اجرا از نوع همبستگی است. این پژوهش از نظر ماهیت و اهداف کاربردی و از جهت شیوه اجرا از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه به تعداد 30000 نفر در سال تحصیلی 95-94 میباشد و روش نمونه گیری در دسترس و 379 نفر نمونه طبق تعداد جامعه و با استفاده از جدول کرسجی و مورگان انتخاب شد. به منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس شخصیت تاریک توسط جانسون و وبستر - 2010 - و پرسشنامه سنجش صفات پنج گانه شخصیتی - NEO - استفاده گردید. برای توصیف داده ها از فراوانی، درصد فراوانی، فراوانی تراکمی، میانگین و انحراف معیار استفاده شد.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی استفاده شد. نتایج نشان داد بین صفت شخصیت ماکیاولیستی و تیپ شخصیت روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری و وظیفه شناسی در سطح 99 درصد اطمینان رابطه معنی داری وجود دارد. بین صفت شخصیت پسیکوپاتی و تیپ شخصیت روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری و وظیفه شناسی در سطح 99 درصد اطمینان رابطه معنی داری وجود دارد . بین صفت شخصیت خودشیفته و و تیپ شخصیت روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری در سطح 99 درصد اطمینان رابطه معنی داری وجود دارد. بین صفت شخصیت خودشیفته و تیپ شخصیت وظیفه شناسی رابطه معنی داری وجود دارد.
کلمات کلیدی: شخصیت، صفات تاریک شخصیت، ماکیاولیستی، پسیکوپاتی، خودشیفته، پنج عامل شخصیت، روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری، وظیفه شناسی
.1 مقدمه
رفتار ما نتیجه طبیعی تعامل بین شخصیت و موقعیت است که اغلب منجر به ایجاد مشکلاتی در پیش بینی اینکه افراد چگونه ممکن است رفتار کنند، می شود. یک عنصر رایج در تئوری های تیپ شناسی شخصیت، این است که شخصیت باید به صورت واضح تعریف شود. برداشت های متفاوتی از مفهوم شخصیت صورت گرفته است، این امر به وضوح نشان می دهد که با گذشت زمان، معنای شخصیت از مفهوم اولیه آن که تصویری ظاهری و اجتماعی بود، بسیار گسترده تر شده است. در حال حاضر شخصیت به روند اساسی و پایدار هر انسانی اطلاق می شود.>1@ در دهه گذشته، پرداختن به یکی از اساسی ترین مسایل روان شناسی شخصیت، یعنی جست و جو برای یافتن طبقه بندی علمی و قابل قبول از صفات شخصیت، بسیار مورد علاقه بوده است. از آن مهم تر اینکه، چارچوب کلی این طبقه بندی پذیرفته شده است.
الگوی پنج عاملی شخصیت1، یک الگوی سلسله مراتبی از صفات شخصیتی است که پنج عامل گسترده را در بالاترین سطح انتزاع بازنمایی می کند. چارچوب پنج عاملی شخصیت تفاوت های فردی افراد را براساس پنج حیطه از شخصیت طبقه بندی می کند. این پنج حیطه عبارت اند از: روانرنجوری - N - 2، برون گرایی - E - 3، تجربه پذیری - O - 4، توافق پذیری - A - 5 و وظیفه شناسی - C - 6 .[2] روانرنجوری یکی از صفات شخصیتی بنیادین است که با اضطراب ترس بدخلقی نگرانی حسادت یا غیرت و احساس تنهایی شناخته می شود. کسانی که تحت تاثیر سیستم عصبی مرکزی هستند در تیپ شخصیتی برون گرایی قرار می گیرند. استعداد این گروه برای تحریکپذیری کم است. آیزنک این افراد را با مشخصههای جامعهطلبی، برانگیختگی، خوشبینی و نیاز به محرک و تغییر محیط تعریف میکند. برونگراها بسیار دچار تغییرات خلقی و پرخاشگری میشوند و معمولا قابل اعتماد نیستند.
به بودن در جمع علاقهمندند، از میهمانیها لذت میبرند و زیاد حرف میزنند.[3] افراد با ویژگی توافق پذیر، قابل اعتماد، روراست، نوع دوست، مهربان و دارای خصیصه از خودگذشتگی، پیرو، متواضع و فروتن و خوش قلب هستند. این افراد در پی ایجاد سازواری و راحت کنار آمدن با افراد هستند، معمولاً از مباحث اختلاف زا یا بحث برانگیز اجتناب می ورزند. وظیفه شناسی معبار سنجش قابلیت اطمینان است. فرد با وجدان بالا، فردی شایسته، منظم، وظیفه شناس، هدف جو، دارای انضباط شخصی، وقت شناس و قابل اتکا می باشد.[4] تجربه پذیری میزان علاقه افراد نسبت به تازگی و کسب تجربه های جدید را نشان می دهد.[5]
محققین به تازگی به بررسی صفات تاریک شخصیت و صفات شخصیتی بد اجتماعی علاقه نشان داده اند.[6] اصطلاح صفات تاریک شخصیت برای اشاره به سه صفت اجتماعی ناپسند؛ خودشیفتگی، ماکیاویلی و پسیکوپاتی توسط پالهاس و ویلیام - 2002 - 7، مطرح گردید. این سه صفت به نوعی همگی بر شرارت اجتماعی، سردی عاطفی، دورویی و پرخاشگری تمرکز دارند .[7] شخصیت خودشیفته با نشانه های احساس خودبرگ بینی، اشتغال ذهنی با تخیلات موفقیت، قدرت، استعداد، زیبایی، احساس همه توانی استثمار بودن در روابط بین فردی و فقدان همدلی مشخص می شود. خودشیفتگی با خشم، خصومت، پرخاشگری، طرد شدن و رویدادهای تهدید کننده مرتبط است.[8] تیپ شخصیتی ماکیاویلی از نظریه نیکولو ماکیاولی8 فیلسوف ایتالیایی قرن پانزدهم میلادی اقتباس شده است و براساس دو دیدگاه عمده: "هدف، وسیله را توجیه می کند" و "صحبت کردن، مطابق میل مردم"، استوار می باشد. ماکیاویلی تمایل فرد برای فریب دیگران جهت رسیدن به منافع شخصی است .[7]
پسیکوپاتی یک اختلال شخصیتی متداعی شده با مشکلات رفتاری و اجتماعی متعدد است که پیش آگهی قابل انتظار ضعیفی در بین اختلالات شخصیتی دارد. پسیکوپات ها در کل با عباراتی همچون نداشتن احساس گناه و پشیمانی و سطوح بالای تکانشوری توصیف می شود. پسیکوپاتی پیش بینی کننده آشفتگی اجتماعی، مشکلات تحصیلی، تماس و برخورد با پلیس و مشکلات کاری است .[9] صفات شخصیتی که در برگیرنده سازه های تاریک شخصیت نیز می باشد، می تواند صفات تاریک شخصیت را از هم تفکیک کنند. مدل پنج عامل شخصیت یک مدل شخصیتی کلی است که به صورت تجربی این رابطه را توضیح می دهد.
به عنوان مثال یک فراتحلیل به این نتیجه دست یافت که همه سازه های تاریک شخصیت با توافق پذیری همبستگی منفی معنی داری وجود دارد. ماکیاولیسم و سایکوپاتی با وظیفه شناسی رابطه منفی معنی دار و با روان رنجوری رابطه مثبت معنی داری دارد. سایکوپاتی همچنین با برون گرایی و تجربه پذیری رابطه مثبت معنی داری دارد. نارسیسیم با برون گرایی، تجربه پذیری و توافق پذیری رابطه مثبت معنی دار و با روان رنجوری رابطه منفی معنی داری دارد.[10] با توجه به اهمیت بررسی صفات شخصیت و عدم پژوهش در زمینه رابطه صفات تاریک شخصیت و پنج عامل شخصیت در کشورمان، هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه صفات تاریک شخصیت و پنج عامل شخصیت در دانشجویان دانشگاه آزاد کرمانشاه می باشد.
.2 اهداف و روش پژوهش
این پژوهش از نظر ماهیت و اهداف کاربردی و از جهت شیوه اجرا از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه به تعداد 30000 نفر در سال تحصیلی 95-94 میباشد و روش نمونه گیری در دسترس و 379 نفر نمونه طبق تعداد جامعه و با استفاده از جدول کرسجی و مورگان انتخاب شد. ابزار پژوهش: به منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس شخصیت تاریک توسط جانسون و وبستر1 - 2010 - و پرسشنامه سنجش صفات پنج گانه شخصیتی - NEO - استفاده گردید. مقیاس شخصیت تاریک جانسون و وبستر - : - 2010 مقیاس شخصیت تاریک توسط جانسون و وبستر - 2010 - ، طراحی شده است و مشتمل بر 12 گویه میباشد که به صورت1 - اصلا مرا توصیف نمیکند - تا 3 - کاملا مرا توصیف میکند - نمره گذاری میشود. این مقیاس یک مقیاس خود-گزارشی سه عاملی است که شامل ماکیاولیستی 4 - گویه - ، پسیکوپاتی 4 - گویه - و خودشیفتگی 4 - گویه - میباشد.
ضمن آنکه گویه شماره 7 به صورت معکوس نمره گذاری میگردد. گویههای 1 تا 4 مربوط به خرده مقیاس ماکیاولیستی، 5 تا 8 مربوط به خرده مقیاس پسیکوپاتی و 9 تا 12 مربوط به خرده مقیاس خودشیفتگی میباشد. قمرانی و همکاران - 1394 - ، به بررسی روایی و پایایی این پرسشنامه در گروهی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی 80 - دختر و 65 پسر - پرداختند. آنان برای بررسی روایی پرسشنامه از روشهای همبستگی گویهها با نمره کل - تحلیل مواد - ، همبستگی خرده آزمونها با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده کردند. پایایی مقیاس یاد شده بهوسیله روشهای آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی بررسی گردید. آنان گزارش کردند که همبستگی گویهها با نمره کل 0/22 - تا - 0/80 و خرده آزمونها با نمره کل 0/75 - تا - 0/83 در تمام موارد در سطح - p<0/01 - معنی دار بود. تحلیل عوامل، 3 عامل ماکیاولیستی، پسیکوپاتی و خودشیفتگی را نشان داد که در مجموع، 63/30 درصد واریانس شخصیت تاریک را تبیین میکند.
همچنین ضرایب آلفای کرونباخ مقیاس برای خرده مقیاس ماکیاولیستی، پسیکوپاتی و خودشیفتگی و نمره کل به ترتیب 0/92، 0/40و 0/68 و 0/81 بدست آمد. ضریب پایایی تنصیفی مقیاس نیز 0/78 برآورد شد .[11] پرسشنامه سنجش صفات پنج گانه شخصیتی : - NEO - پرسشنامه NEO یکی از جدیدترین پرسشنامه های مربوط به ارزیابی ساخت شخصیت بر اساس دیدگاه تحلیل عاملی است. این آزمون به لحاظ انعکاس 5 عامل اصلی امروزه به عنوان یک مدل فراگیر بر اساس تحلیل عوامل محسوب
