بخشی از مقاله

چكيده

هدف: پژوهش حاظر با هدف تعيين رابطه ي سبكهاي هويت و پنج عامل شخصيت با گرايش به رفتارهاي پرخطرِ نوجوانان شهرستان كرمانشاه انجام شده است. روش: اين پژوهش از نوع همبستگي و جامعه پژوهش شامل همه ي نوجوانان 14 تا 18 سال مقطع متوسطه شهرستان كرمانشاه كه تعداد 200 نفر 52 - دختر و 148 پسر - به شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله ايي انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه سبك هاي هويت - 6G-ISI - ، پرسشنامه نسخه كوتاه فهرست پنج عامل بزرگ شخصيت - BFI-SV - و پرسشنامه رفتارهاي پرخطر - نسخه - 2007 مي باشد .

يافتهها: با توجه به نتايج بدست آمده از آزمون ضريب همبستگي پيرسون و مدل همبستگي، بين سبك هاي هويت و گرايش به رفتار هاي پرخطر رابطه معناداري وجود دارد، بدين صورت كه هرچه نمره ي فرد در آيتم هاي سبك هاي هويت افزايش يابد گرايش به رفتارهاي پرخطر كاهش خواهد يافت و بالعكس، همچنين بين پنج عامل شخصيت و گرايش به رفتارهاي پرخطر رابطه وجود دارد، بدين صورت كه هرچه نمره ي فرد در آيتم هاي پنج عامل شخصيت افزايش يابد گرايش به رفتارهاي پرخطر كاهش خواهد يافت و بالعكس، هر چند اين رابطه يك رابطه ي معنادار نيست.

نتايج ديگر نشان داد با توجه به مدل رگرسيوني چندگانه، ضريب تعيين - R2 - مدل برابر با 0/03 گزارش شده است و بيانگر آنست كه: 3 درصد واريانس گرايش به رفتارهاي پرخطر توسط متغير هاي مستقل - سبك هاي هويت و پنج عامل شخصيت - تبيين مي شود. نتيجه گيري : بطور كلي با توجه به نتايج آزمون بوت استرپ اين اثرات - تأثير متغير هاي مستقل بر متغير وابسته - معنادار مي باشد و به عبارت ساده تر مي توان رفتارهاي پرخطر را بر اساس سبك هاي هويت و پنج عامل شخصيت در جامعه آماري پيش بيني نمود.

مقدمه

نوجواني1 يكي از حساس ترين مراحل زندگي در رشد و تكامل سلامت جسمي، رواني و اجتماعي مي باشد؛ اگرچه دوران انتقال از كودكي به بزرگسالي براي بسياري از افراد در زمانهاي نَچندان دور به دليل اينكه درك درستي از نوجواني وجود نداشت و به نظر مي رسيد كه افراد مستقيماً از كودكي به بزرگسالي پا مي نهند، اين گونه متصور مي شد كه دوران نوجواني به خوبي سپري مي گرديد؛ ولي با توجه به پي بردن به اهميت دوران نوجواني در كنار تغييرات تكنولوژيك، فرهنگي و اجتماعي سريع و پرشتاب جوامع امروز، مرحله ي نوجواني براي قريب به اتفاق افراد جوامع مختلف كه مي خواهند اين مرحله يعني مرحله ي نوجواني را به سلامت طي كنند همراه با بروز مشكلات فراوان جسمي، رواني و اجتماعي بوده و پايه ي بسياري از رفتارهاي پرخطر1 و آسيبهاي اجتماعي را در آنان مي گذارد.

  - بورمستر، - 1998 ، به همين دليل هر نوجواني در معرض رفتارهاي پرخطر قرار مي گيرد و اين اهميت موضوع را بيشتر مي كند و از طرف ديگر رفتارهاي پرخطر در هر كشور، تعريف خاصي دارد؛ چرا كه رفتاري كه در يك كشور پرخطر طلقي مي شود در كشور ديگري ممكن است شرايط انجام آن فراهم نباشد و يا پرخطر تعريف نشود. هويت يابي در دوران نوجواني به موازات رشد فيزيكي، شناختي، اجتماعي و عاطفي اهميت خاصي مي يابد. در واقع تلاش براي يافتن هويت2 است كه در نحوه ي برخورد نوجوان با ديگران اثر مي گذارد و با تغيير زمينه ي اجتماعي دچار دگرگوني مي شود.

از آنجائي كه ويژگيهاي شخصيتي عميقاً با نحوه ي ادراك و تفسير فرد از جهان و واكنش او به رويدادهاي استرس زا مرتبط است، طبيعي است كه برخي ويژگي هاي شخصيتي از ويژگي هاي ديگر انعطاف پذيرتر است. افرادي كه داراي ويژگي هاي شخصيتي انعطاف ناپذير مي باشند و همچنين كساني كه نمي توانند پاسخهاي خود را با تقاضاي يك موقعيت خاص منطبق سازند فاقد مهارتهاي زندگي بوده و بدترين واكنشها را به زندگي نشان مي دهند - كلينيكه، - 1386 كه نمونه ايي از اين واكنشها مي تواند انجام رفتارهاي پرخطر باشد.

-2 روش پژوهش

-1-2 جامعه، نمونه و روش نمونه گيري

اين پژوهش، از نوع توصيفي – همبستگي است و از لحاظ هدف نيز جزء تحقيقات كاربردي مي باشد. جامعه پژوهش را كليه ي نوجوانان 14 تا 18 سال مقطع متوسطه شهرستان كرمانشاه كه در سال تحصيلي 1393 -94 مشغول به تحصيل بوده اند و تعداد آنها 16400 نفر مي باشد تشكيل دادند كه نمونه اي 200 نفري 52 - دختر و 148 پسر - به شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند. براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSS-23 در دو بخش آمار توصيفي و آمار استنباطي بهره گرفته شده است.

ابزار گردآوري داده ها عبارتند از:

.1 پرسشنامه سبكهاي هويت - 6G-ISI -

برزونسكي - 1989 - براي بررسي سبكهاي هويت براي اولين بار اقدام به تهيه ي يك پرسشنامه نمود. او براي اين پرسشنامه 40 سؤال در نظر گرفت كه سبكهاي هويتي - اطلاعاتي، هنجاري، سردرگم /اجتنابي و تعهد - را مي سنجد.

پايايي: وايت3 و ديگران - 1998 - پرسشنامه ي تجديد نظر شده ي سبك هويت را روي 361 دانشجوي كارشناسي اجرا كرده و سپس ضريب آلفاي كرونباخ آنها را محاسبه نمودند. ضريب آلفاي پرسشنامه براي سبك هويت اطلاعاتي 0/59، سبك هويت هنجاري 0/64، سبك هويت سردرگم/ اجتنابي 0/78 و تعهد 0/ 76 بدست آمد. ارزش آلفاي به دست آمده شبيه به مطالعات برزونسكي - - 1992، وايت و جونز - 1996 - 4، برزونسكي و ساليوان - 1992 - 5 است.

روايي: وايت و ديگران - 1998 - براي بررسي روايي - همزمان - همبستگي هاي بين نسخه ي اصلي - پرسشنامه ي سبك هويت تهيه شده توسط برزونسكي - با نسخه تجديد نظر شده را محاسبه نمودند و همبستگي سبك هويت اطلاعاتي 0/81، سبك هويت هنجاري 0/85، سبك هويت سردرگم/اجتنابي 0/85 و تعهد 0/ 86 بدست آمد.

.2 پرسشنامه نسخه كوتاه فهرست پنج عامل بزرگ شخصيت - BFI-SV -

نسخه ي كوتاه فهرست پنج عامل بزرگ، صفات اصلي پنج عامل را از طريق عبارات كوتاه اندازه گيري مي كند - رامستد و جان، . - 2007 نسخه كوتاه پنج عامل، شامل 10سؤال با عبارات كوتاه است كه بر روي يك مقياس پنج درجه اي از كاملاً مخالف 1 =تا كاملاً موافق 5 = درجهبندي مي شود. سؤالات به كمك اجماع نظر متخصصان و تحليل هاي تجربي سؤال، براي دستيابي به صفات اصلي كه به پنج عامل بزرگ شخصيت اشاره مي كند، انتخاب شدند - رامستد و جان، . - 2007 نتايج مطالعه رامستد و جان - - 2007 با هدف بررسي صفات شخصيت در يك دقيقه يا كمتر با استفاده از نسخههاي كوتاه 10 - سؤالي - انگليسي و آلماني BFI، نشان داد كه مقياس هاي 10 سؤالي BFI، سطوح معناداري از ويژگيهاي روانسنجي را نشان ميدهند.

در مقياس هاي 10 سؤالي BFI، هر يك از عامل هاي بزرگ، از طريق 2 سؤال اندازهگيري ميشود. رامستد و جان - 2007 - تأكيد كردند در حالي كه كاهش سؤالات، روايي بيروني BFI را كاهش داد، اما روايي همگرا و واگراي نسخه كوتاه BFI در نمونه هاي آلماني و انگليسي، چشمگير و قابل ملاحظه به دست آمد. در ايران هم بر روي دانشجويان آلفاي كرونباخ اين ابزار توسط شُكري - 1388 - ، براي پنج عامل نمره كلي 0/80 بدست آمد.

در پژوهش حاضر نيز، ضرايب آلفاي كرونباخ عامل هاي روان رنجورخويي، برون گرايي، وظيفه شناسي، سازگاري و پذيرش در نمونه والدين داراي كودكان عادي به ترتيب برابر با 0/58، 0/61 ، 0/58، 0/54 و 0/55 و در كل 0/60 و نمونة والدين داراي كودكان استثنايي به ترتيب برابر با 0/55، 0/51، 0/62، 0/56 و 0/60 و در كل 0/69 به دست آمد.

.3 پرسشنامه رفتارهاي پرخطر - نسخه - 2007

براي سنجش رفتارهاي پرخطر از نسخه فارسي مقياس رفتارهاي پرخطر جوانان - YRBSS - 1 كه با اقتباس از پرسشنامه رفتارهاي پرخطر مركز كنترل بيمار هاي آمريكا - CDC - 2 طراحي و تنظيم شده است، استفاده گرديد - برنر و همكاران، . - 2002 اين مقياس به منظور ارزيابي رفتارهاي پرخطر مسبب مرگ و مير، بيماري و مشكلات اجتماعي در نوجوانان و بزرگسالان ابداع شد. نسخه فارسي اين پرسشنامه داراي 69 گويه است و شدت رفتارهاي پرخطر را در دوره سه ماهه ي اخير در حيطه هاي خشونت - حمل سلاح سرد و مشاركت در نزاع فيزيكي - ، استعمال دخانيات، مصرف مشروبات الكلي، مواد مخدر و داروهاي روان گردان، روابط جنسي پرخطر، تغذيه و تحرك جسماني و دوستان ناباب ارزيابي مي كند.

پاسخدهي 6 گويه اين پرسشنامه به صورت بلي/خير - با نمره گذاري 0 و - 1 و ساير سؤال ها در طيف ليكرت از هرگز تا خيلي زياد - با نمره گذاري 0 تا - 4 مي باشد - بخشاني و همكاران، . - 2007 پايايي مقياس اصلي با روش باز آزمايي به فاصله دو هفته و با محاسبه ضريب كاپا براي همه ي آيتم ها بين 0/23/6 تا 0/90/ 5 به دست آمد - برنر و همكاران، . - 2002 در داخل كشور، پايايي اين پرسشنامه را با روش بازآزمايي و محاسبه ضريب كاپا برتاي تمامي ماده ها 0/ 85 به دست آمد . روايي آن نيز با روش محتوايي و بر اساس نظر سه تن از متخصصان روان شناسي انجام گرديد كه تأكيد كننده همخواني اين پرسشنامه با اهداف مورد انتظار از آن بود.

-3 يافته هاي پژوهش

-1-3 تجزيه و تحليل داده هاي توصيفي

همان گونه كه در جدول 1-3 مشاهده ميشود، توزيع فراواني جنسيت پاسخگويان در اين پژوهش حاكي از آنست كه: 148 نفر معادل 74 درصد از پاسخگويان پسر و 52 نفر معادل 26 درصد دختر بوده اند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید