بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی از پژوهش حاضر بررسی رابطه مکانیسم های دفاعی با راهبردهای مقابله ای در مادران کودکان مبتلا به سرطان می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعهی آماری این پژوهش کلیه مادران کودکان مبتلا به سرطان که در سال 1393 - 1394 به بیمارستانها و مراکز مربوط به درمان سرطان در شهر تهران ارجاع شده اند، میباشند. نمونه ها بالغ بر 200 والد، توسط روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های میدانی از پرسشنامه مکانیزم های دفاعی و راهبردهای مقابله ای بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده از رابطه راهبردهای مقابله ای هیجان مدار با مکانیسم های دفاعی رشد یافته معنادار نمی باشد. رابطه راهبردهای مقابله ای مساله مدار با مکانیسم های دفاعی رشد یافته معنادار می باشد . رابطه راهبردهای مقابله ای هیجان مدار با مکانیسم های دفاعی نوروتیک معنادار می باشد. رابطه راهبردهای مقابله ای مساله مدار با مکانیسم های دفاعی نوروتیک معنادار نمی باشد. رابطه راهبردهای مقابله ای هیجان مدار با مکانیسم های دفاعی رشد نایافته معنادار می باشد. رابطه راهبردهای مقابله ای مساله مدار با مکانیسم های دفاعی رشد نایافته معنادار نمی باشد.
واژگان کلیدی: راهبردهای مقابله ای، مکانیسم های دفاعی ، هیجان مدار، مساله مدار، رشد یافته، رشدنایافته
مقدمه
سرطان یکی از علتهای منجر به مرگ در سرتاسر جهان است و پس از بیماریهای قلبی عروقی دومین عامل شایع مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و سومین عامل مرگ و میر در کشورهای کمتر توسعه یافته است - به نقل از خاتم ساز و معارف وند، . - 1393 سرطان به عنوان عامل تهدید کننده حیات باقی مانده است و از سویی کودک و خانواده در طول دوره درمان با چالش های متعددی روبه رو می شوند و بیشتر کودکان عوارض جانبی جسمی، مشکلات رفتاری و عاطفی ناخوشایندی را تجربه می کنند. توجه به اثراتی که سرطان بر فرد دارد همچون بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، تغییرات حسی و فشارهای روانی ناشی از بیماری، می توان بیان کرد که سرطان عملکرد فرد، خانواده و دیگر سیستم های مرتبط با خانواده را نیز تحت تأثیر قرار دهد Wallace, 2004 - ، به نقل از ولی زاده و همکاران، . - 1393
از این حیث نظام خانواده عاملی مهم و مبدأیی برای کودکان مبتلا به یک بیماری مزمن است - Kazak Et Al 2003 - ماهیت تهدید-کنندهی سرطان و روشهای درمانی تهاجمی آن، استرسهای هیجانی و عملی زیادی را برای خانوادهی مبتلایان به بار میآورد. زمانی که یک والد از اختلال استرس پس از حادثه رنج میبرد، این امر بر سلامت جسمانی و روانی کودکش و تعامل با گروه مراقبت بهداشتی تأثیر میگذارد . - Mowery, 2011 - میزان بروز کلی سرطان در بین کودکان ایرانی در مناطق جغرافیایی مختلف متفاوت است Jamal, 2009 - ، به نقل از خاتم ساز و معارف وند، . - 1393 شیوع سرطان در هر دو جنس در دوران قبل از بلوغ برابر است و در نوجوانی نسبت دختر به پسر 2 به 1 افزایش مییابد - زارعی پور و همکاران، . - 1388 کودکان مبتلا به سرطان اغلب تحت درمانهای چندگانه قرار میگیرند که عبارتند از: جراحی، شیمیدرمانی و اشعه که ممکن است اثرات متعدد آنی و درازمدتی داشته باشند.
روشهای درمانی دردناک، بستری شدن و پیشآگهی نامشخص عوامل استرسزای معمولی هستند که تهدیدی اساسی برای سازگاری کودکان و خانوادههای ایشان به شمار میآیند - داودیان، . - 1393 در حقیقت ماهیت تهدیدکنندهی سرطان و روشهای درمانی تهاجمی آن، استرسهای هیجانی و عملی زیادی را برای خانوادهی مبتلایان به بار میآورد. دست و پنجه نرم کردن با ترسهای گوناگونی چون ترس از مرگ، ترس از ناشناختهها و مجهولات، ترس از عدم تواناییها و محدودیتهای خود، همگی به قسمت های جداناپذیری از زندگی آنان تبدیل میشود. آنها مجبورند که در زندگی روزانهی خود تغییرات قابل ملاحظهای ایجاد کنند.
وقتی خانواده با این واقعیت جدید - تشخیص سرطان در یکی از فرزندان - مواجه می گردد، باید هر یک از افراد در واحد خانواده، دوباره جایابی کرده و خود و روابطش را با دیگر افراد خانواده مجدداً مورد بررسی قرار دهد - داودیان، . - 1393 در این میان در نظر گرفتن تفاوت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، بررسی تأثیر علایم و درمان بر کیفیت زندگی، ارزیابی شرایط زندگیمخصوصاً در بازماندگان طولانی مدت - زارعی فر و فرهمندفر، 1391، به نقل از ولی زاده و همکاران، - 1393 و همچنین پرداختن به عوامل والدینی - Yagc-Küpeli Et - Al, 2012 توصیه شده است؛ با این وجود درخصوص وضعیت سازگاری خانواده های دارای کودک مبتلا به سرطان در حین و پس از درمان گزارشات ضد و نقیصی وجود دارد . - Eilertsena Et Al, 2012 -
پژوهشهای بسیاری روی سازگاری روانی والدین دارای کودک مبتلا به سرطان انجام شده است. تعدادی از این پژوهشها نشان میدهد که در نهایت والدین این کودکان به خوبی میتوانند با این مسئله به مقابله بپردازند و از پس وظایف روزانهی خود به خوبی برآیند؛ اما دستهای دیگر از پژوهشها نشانگر این مطلب هستند که والدین از نشانههای جسمانی و روانی و حتی اختلالات روان پزشکی رنج میبرند. بر طبق تعدادی از این گروه از پژوهشها، به طور کلی والدین کودکان مبتلا به بیماریهای مزمن، به درجاتی از اضطراب و افسردگی مبتلا هستند - نهی و نادری، 1387، به نقل از داودیان، - 1393 و در بین والدینی که کودکانشان به سرطان مبتلا شدهاند، احساسات خشم، عصبانیت، افسردگی، اضطراب و ناتوانی در کارکرد و همینطور بیخوابی، مشکلات جسمانی و ناکارآمدی اجتماعی - Meitar, 2004 - متداول هستند.
