بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ، رابطه سبک های دفاعی با بهزیستی روانشناختی در بیماران مبتلا به سرطان در نظر گرفته شد. جامعه پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به سرطان بیمارستانهای نمازی ، انکولوژی امیر و شهید رجایی شیراز می باشد که 200 نفر - زن و مرد - از ان ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند .و پرسشنامه سبک های دفاعی و بهزیستی روانشناختی ریف پاسخ دادند.جهت تحلیل داده ها علاوه بر روش - میانگین و انحراف معیار - از ضریب همبستگی پیرسون و روش امار رگرسیون همزمان استفاده شد.نتایج تحقیق نشان داد که از بین مولفه های سبک های دفاعی بین سبک دفاعی رشد یافته با بهزیستی روانشناختی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد و بین سبک های دفاعی رشد نایافته و نوروتیک با بهزیستی روانشناختی رابطه منفی معنا دار وجود دارد..همچنین سبک های دفاعی و تمام مولفه های ان - رشد یافته ، رشد نایافته و نوروتیک - می توانند تغییرات مربوط به بهزیستی روانشناختی را پیش بینی کنند.
کلمات کلیدی: سبک های دفاعی ، بهزیستی روانشناختی،سرطان
مقدمه
امروزه در جهان تغییراتی ماننده پیر شدن جمعیت و افزایش افراد ناتوان به دلیل بیماری های مزمن و ترکیب آن با توسعه ی فناوری های پزشکی و افزایش آگاهی و دانش موجب افزایش نیاز به آگاهی در باره سبک های دفاعی و بهزیستی روانشناختی شده است.بیماری سرطان یکی از عامل های اصلی مرگ و میر در جهان محسوب می شود. مشکلات سازگاری در آن دسته از بیماران سرطانی بیشتر شده است که بیش از بیماری مشکلات اجتماعی و استرس بیشتری داشته اند نه الزاما کسانی که بیماریشان شدید تر است.اضطراب و افسردگی یا افکار بیش از اندازه سرعت بیماری را افزایش می دهد.
و در حال حاضر ابتلا به سرطان ها یکی از مسایل مهم و اصلی بهداشت و درمان در ایران و تمام دنیا می باشد ودر کشور ما اهمیت بیماری در حال افزایش است.عمده مسایل و مشکلاتی که بطور معمول کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان را تحت تاثیر قرار می دهد شامل آثار روانی و عاطفی ناشی از ابتلا به بیماری،اقدامات تشخیصی و درمانی،استرس،درد،افسردگی،آثار بیماری بر روابط خانوادگی،روابط زناشویی و روابط اجتماعی،مسائل اقتصادی ناشی از بیماری،مشکلات تغذیه ای و عوارض ناشی از در مان می باشد.تشخیص سرطان پی آمدهای شدید روانی برای بیمار و خانواده آنان دارد و ممکن است باعث تغییرات زیادی در زندگی بیمار و خانواده آنان گردد - ونکی ، . - 2003
سرطان علاوه بر مختل کردن زندگی فرد مبتلا،استرس زیادی را برای خانواده این بیماران ایجاد می کند - کرویجور،کرکستا،بیزینگ و ون دی ویل، - 2001 و مسیر زندگی آنها را عوض نموده، روابط و نقش خانوادگی بیمار . خانواده را متاثر می سازد - زابالوگوی،سانچز و جاندو،. - 2005اثرات روانی ناشی از تشخیص سرطان و اثرات جسمی ناشی از درمان های آن توام با بسیاری از عوارض جانبی هستند که اثر منفی بر کیفیت زندگی فرد می گذارند - اوزلیکان، - 2003 می نویسد تشخیص و درمان سرطان سبب اختلال در الگوی خواب و فعالیت ،ایجاد علایم جسمی و اختلال در عملکرد شناختی،مشارکت اجتماعی و انجام وظایف فردی می گردد و در نهایت زندگی فرد را تهدید می نماید.
نوع روش درمانی بر مکانیسم های دفاعی و بهزیستی روانشناختی اثر دارد. در مان های سرطانی توام با عوارض و سمیتی هستند که بطور کوتاه مدت یا طولانی مدت زندگی فرد را به خطر می اندازد. در این میان هر چه شدت عوارض جانبی تجربه شده در طول درمان بیشتر باشد کیفیت زندگی بیشتر مورد تهدید قرار می گیرید - به نقل از ضیغمی،محمدی پور،کوشیار و اسمائیلی،. - 1387 ریف و همکاران بیش از هر چیز تلاش کردند بر اساس مبانی فلسفی - کسانی مثل ارسطو و راسل - ملاک های زندگی مطلوب یا اصطلاحا"زندگی خوب" را تعیین و دسته بندی می کنند. بر این اساس شش عامل مهم را شناسایی کردند که از طریق آنها می توان خوب بودن و نبودن را تعیین کرد، پذیرش خود،هدفمندی در زندگی،رشد شخصی،داشتن ارتباط مثبت با دیگران، تسلط بر محیطو خود مختاری مولفه های تشکیل دهنده ی بهزیستی روانشناختی در مدل ریف است - ریف. - 1989
در این راستا سبک های دفاعی متفاوتی که تجربه می کنند و نحوه ی واکنش به آنها از عواملی هستند که بر بهزیستی روانشناختی بیمارن سرطانی تاثیر می گذارد.یکی از راه های پاسخ دادن به ناکامی ها و تعارضات که همه ما آنها را از دوران کودکی در خانه و جامعه یاد میگیریم - مکانیسم های دفاع روانی - است. این فروید بود که برای فرایندهای ناهشیاری که واقیت را تحریف می کنند تا آدمی را در برابر اضطراب محافظت کنند، اصطلاح مکانسیم دفاعی را بکار برد.مکانیسم های دفاعی : فرایندهای ناهوشیار درون روانی هستند که وظیفه محافظت از خود را در مقابل موقعیت های تهدید آمیز یا استرس زا بر عهده دارد.
آنها از طریق اجتناب از اضطراب و یا شیوه ای خاص از مواجه یا اضطراب شرایط روانی را سازمان و بقاء می بخشد. بنابراین آنها تلاشهایی را در رویارویی با تعارض روانی انجام می دهند و می تواند رفتارهای مقابله ای را تسهیل کنند و لی استفاده به شیوه نامناسب از آنها - همچون افکار،فرافکنی،جابجایی،انزوا - می تواند رشد روانی را مختل کند و از پاسخ های مقابله ای مفید جلو گیری به عمل آورد همچنین حس تسلط بر نفس خود، یعنی توانایی مقاومت در مقابل طوفان ها و سختی های زندگی که سرنوشت بر پا می دارد بجای برده ی هوس بودن از زمان سقراط ،به عنوان صنعتی پسندیده مطرح بوده است.
با توجه به افزایش شیوع سرطان و اهمیت تاثیر این بیماری بر روی تمام ابعاد زندگی فرد مبتلا و با در نظر گرفتن اینکه بیماران مبتلا به سرطان تحثشیمی درمانی دچار مشکلات متعددی هستند و همچنین در جامعه ما به مفهوم کیفیت زندگی و رابطه سبک های دفاعی با بهزیستی روانشناختی آن در بیماران سرطانی کمتر پرداخته شده است،شناخت این عوامل به کارکنان بهداشتی و درمانی جامعه کمک می کند تا فعالیت های خود را در جهت ارتقاء سطح سلامت و بهبود کیفیت زندگی سازماندهی نمایند. دراین پژوهش محقق در صدد بررسی رابطه سبک های دفاعی و کیفیت زندگی با بهزیستی روانشناختی بیماران میتلا به سرطان برآمده است.
روش تحقیق
پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. در پژوهش حاضر نیز آزمودنی ها بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند در نتیجه می توان گفت طرح پژوهش حاضر یک طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل می باشد.جامعه آماری شامل بیماران سرطانی مراجعه کننده به بیمارستانهای نمازی، کلینیک های خصوصی شیمی درمانی هستند که از مدت بیماری انها یکسال گذشته است .در این مطالعه روش جمع آوری اطلاعات به صورت پرسشنامه می باشد برای انتخاب واحدهای پژوهشی از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد که با مراجعه به این مراکز تعداد 200 نفر از بیماران اعم از 100 نفر زن و 100 نفر مرد و نداشتن هیچ گونه بیماریهای روانی که در مرداد ماه سال 1394 به این مراکز مراجعه کرده بودند انتخاب شدند و پرسشنامه در اختیار انان قرار داده شده و با ارائه توضیحات خواسته شد که به تکمیل پرسشنامه اقدام کنند و پس از تکمیل تحویل داده شد.
یافته های توصیفی
جدول شماره 1 میانگین و انحراف معیار بهزیستی روانشناختی و مولفه های آن را نشان می دهد .
