بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی و تعهدسازمانی کارکنان صنایع فولاد خوزستان بود. به لحاظ ماهیت و اهداف، این پژوهش از نوع کاربردی و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان صنایع فولاد خوزستان به تعداد 700 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان تعداد 248 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند.
برای گردآوری دادهها از پرسشنامههای سرمایههای روانشناختی لوتانز - 2007 - ، عملکرد شغلی پاترسون - 1990 - و تعهد سازمانی آلن و میر - 1984 - استفاده شده است که روایی و پایایی آنها مورد تأیید قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها در سطح آمار استنباطی از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایه روانشناختی و ابعاد آن با عملکرد شغلی و تعهدسازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
مقدمه
در طول دو دههی گذشته تعهد سازمانی1 نگرش غالبی است که محور توجه پژوهشگران بوده و موضوع فرا تحلیلهای زیادی قرار گرفته است. بک و واتسون - 2002 - 2 تعهد نوعی وابستگی عاطفی و تعصبآمیز به ارزشها و اهداف یک سازمان میداند. تعهد سازمانی شامل سه بعد تعهد عاطفی 3 تعهد تکلیفی4 یا هنجاری، تعهد مستمر5 میباشد. تعهد عاطفی به عنوان تعلق خاطر به یک سازمان از طریق قبول ارزش های سازمانی و نیز وسیله تمایل به ماندگاری در سازمان مشخص می گردد. تعهد تکلیفی به عنوان یک وظیفه درک شده برای حمایت از سازمان و فعالیت های آن تعریف می شود و بیانگر احساس دین و الزام به باقی ماندن در سازمان است.
تعهد مستمر ناشی از درک افزایش یافتن هزینه های از دست رفته یک سازمان است - یوسف زاده،. - 1387 شواهد نشان داده است که سطوح بالای تعهد سازمانی با عملکرد مطلوب کاری رابطه قوی دارد - باقری و تولایی، - 1389، عملکرد شغلی6 مجموعه ای از الگوهای رفتاری و عملکردی شامل دانش، مهارتها، شایستگی مدیریت، وجدان و تواناییهای ادراکی در محیط شغلی است - معمارباشی اول، نظرزاده و عبدخدایی، . - 1391 یکی از راههای بهبود عملکرد شغلی کارکنان و متعهد ساختن آنها نسبت به اهداف سازمان ایجاد نگرش مثبت در آنها و تمرکز بر توسعه نقاط قوت کارکنان به جای نقاط ضعف آنها میباشد. روانشناسی مثبت نگر7 جنبه ای از علم روانشناسی است که به مطالعهی شرایط و فرآیندهایی که به موفقیت افراد، گروهها و سازمانها کمک میکنند، میپردازد - شافلی و سالانوا8، . - 2007 یکی از شاخص های روانشناسی مثبت مثبت گرا، سرمایه روانشناختی9 میباشد.
سرمایه روانشناختی با این ویژگی مشخص میشود: - 1 داشتن اعتماد به نفس لازم و تلاش برای موفقیت در کارهای چالشانگیز - خودکارآمدی - 10؛ - 2 ایجاد اسنادی مثبت در مورد موفقیت در زمان حال و در آینده - خوش بینی - 11؛ - 3 پافشاری در رسیدن به اهداف و به هنگام لزوم تغییر دادن مسیرهای رسیدن به اهداف - امید - 12 و - 4 هنگام مواجهه با مشکلات و سختیها، تحمل کردن و بازگشت به جای اول برای دستیابی به موفقیت - وتاب آوری - 13 - لوتانز، یوسف و آوولیو14، . - 2007 تحقیق یوسف - 2004 - 15 نشان داده است که سرمایههای روانشناختی با ایجاد نگرشها و نگاه مثبت به کار و کاهش تنشهای شغلی سبب ایجاد عملکرد شغلی کارکنان، خشنودی شغلی و تعهد سازمانی میشود.
هادگز - 2010 - 16 در پژوهشی با عنوان نقش سرمایه روانشناختی در مشارکت سازمانی و تعهد سازمانی نشان داد رشد سرمایه روانشناختی از طریق اجرای برنامه مداخلاتی می تواند بر افزایش مشارکت سازمانی و افزایش تعهد مدیران بر زیر دستان موثر باشد. گاجونگ و جینگهو17 - 2012 - به بررسی رابطه بین سرمایه روانشناختی و تعهد سازمانی پرداختند که نتایج پژوهش آنها نشان داد رابطه مثبت و معناداری بین سرمایه روانشناختی و تعهد سازمانی وجود دارد. نیسی، ارشدی و رحیمی - - 1390 نشان داد که سرمایه روانشناختی اثر مستقیم بر عملکرد شغلی، هیجانات مثبت، رفتار مدنی سازمانی و بهزیستی روانشناختی دارد. اصفهانی، عرف نژاد، محمدی و خلیلی - - 1391 نشان دادند که سرمایه روانشناختی دارای تأثیر مثبت بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی می باشد.
دیانتی نسب، جاویدی و بقولی - 1393 - نشان دادند بین سرمایه روانشناختی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، همچنین یافته های پژوهش نشان داد که استرس شغلی نقش واسطه ای در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی ایفا میکند و سبب کاهش اثر سرمایه روانشناختی بر روی عملکرد شغلی می شود. با توجه به اهمیت سرمایه روانشناختی و تأثیری که آن میتوانند بر عملکرد شغلی و تعهد سازمانی کارکنان داشته باشند، این پژوهش قصد دارد به بررسی این بپردازد که آیا بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی و تعهد سازمانی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد؟
طرح تحقیق
پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده است و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان صنایع فولاد خوزستان در سال 1393-94 به تعداد 700 نفر میباشد که با استفاده از جدول مورگان تعداد 248 نفر به عنوان حجم نمونه برآورده شدند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای تجزیه تحلیل دادهها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است.
ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه سرمایه روانشناختی: برای سنجش سرمایه روان شناختی از پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران - 2007 - استفاده شد. این پرسشنامه شامل 24 گویه و چهار بعد امید، تابآوری، خوش بینی و خودکارآمدی را می سنجد. در پژوهش خسرو شاهی و همکاران 1391 میزان پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 0/85 بدست آمد. پایایی این پرسسشنامه در این پژوهش با روش آلفای کرونباخ 0/71 و ضریب اعتبار آن 0/66 بدست آمده است.
پرسشنامه عملکرد شغلی: پرسشنامه عملکرد شغلی توسط پاترسون - - 1990 ساخته و توسط شکرکن و ارشدی - - 1369 ترجمه گردیده است. این پرسشنامه دارای 15 سؤال می باشد. پایایی آزمون عملکرد شغلی در پژوهش زارعی - - 1390 از طریق آلفای کرونباخ 0/80 واز طریق بازآزمایی0/87 بدست آمد و روایی آن از طریق روایی صوری مورد تأییر قرار گرفت، پایایی پرسشنامه عملکرد شغلی در این پژوهش با روش آلفای کرونباخ 0/68 و ضریب اعتبار آن 0/61 بدست آمده است.
پرسشنامه تعهد سازمانی: پرسشنامه تعهد سازمانی توسط آلن و میر در سال 1984 به منظور سنجش تعهد استفاده سازمانی تدوین شد و برای اولین بار در 1372 توسط شکرکن در ایران برای استفاده در زبان فارسی آماده شد این مقیاس شامل 24آیتم می باشد. معدنی و زاهدی - 1384 - جهت تعیین روایی مقیاس تعهد سازمانی از روش تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش متعامد - رایماکس - استفاده نمودند نتایج نشان داد که سه عامل ارزش ویژه بزرگتر از یک داشته و این سه عامل در مجموع9.62 از کل واریانس متغییرها را تبدیل کرده است و بار عاملی هیچ یک از گویه ها کمتر 0/35 نبوده است. حق نجات - 1386 - با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی تعهد سازمانی را 0/60 تعهد عاطفی 0/82تعهد مستمر 0/ 75 و تعهد هنجاری را 0/65 به دست آورد، در این پژوهش پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب الفای کرونباخ 0/87 بدست آمده است.
