بخشی از مقاله
چکیده
رشد اقتصادی بالا از اهداف مهم هر نظام اقتصادی میباشد و یکی از عواملی بسیار مهمی که بر رشد اقتصادی تأثیر بهسزایی دارد و یکی از بزرگترین و اساسیترین مسائل اقتصادی کشورها تلقی میشود، نرخ تورم میباشد. اما مرور ادبیات مربوط به نرخ تورم و تأثیرگذاری آن بر رشد اقتصادی بیانگر آن است که نظریه های متفاوتی دربارهی تأثیر گذاری نرخ تورم بر رشد اقتصادی وجود دارد بهطوری که عدهای آن را بیتأثیر میپندارد و معتقدند بین آن دو هیچ رابطهای وجود ندارد. درمقابل، عدهای معتقد به تأثیرگذاری نرخ تورم بر رشد اقتصادی میباشند . همچنین، عدهای معتقد به تأثیرگذاری نرخ تورم بر رشد اقتصادی در کوتاهمدت میباشند. در تحقیق حاضر به بررسی تأثیر نرخ تورم بر رشد اقتصادی ایران در طی سالهای 1338 تا
1393 با استفاده از روش VAR و روش تکمیلی علیت گرنجر پرداخته میشود. برای این منظور، ابتدا ایستایی متغیرها با استفاده از آزمون دیکیفولر و فیلیپسپرون مورد بررسی قرار گرفت و قبل از تخمین مدل وقفه بهینه به وسیله آزمون آکائیک مشخص شد. سپس رابطه همانباشتگی به وسیله آزمون جوهانسون انجام شد، مشخص شد که یک رابطه بلندمدت بین متغیرها وجود دارد. مدل به وسیله الگوی خودتوضیح برداری VARو علیت گرنجر برآورد شد که نتایج حاصل از تحقیق حاضر بیانگر آن است که نرخ رشد تورم دو دورهی گذشته بر روی رشد اقتصادی دورهی حال تأثیر منفی دارد.
واژگان کلیدی: نرخ تورم، رشد اقتصادی، VAR، علیت گرنجر، ایران
مقدمه
دستیابی به نرخ رشد اقتصادی بالا از اهداف مهم هر نظام اقتصادی میباشد که این امر متضمن به کارگیری سیاست های مناسب اقتصادی و شناخت عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی میباشد یکی از عواملی بسیار مهمی که بر رشد اقتصادی تأثیر بهسزایی دارد و یکی از بزرگترین و اساسی ترین مسائل اقتصادی کشورها تلقی میشود ،نرخ تورم میباشد. نرخ تورم هزینه های زیادی بر جامعه تحمیل میکند از آثار مخرب تورم میتوان به توزیع مجدد درآمد به نفع صاحبان دارایی و به زیان مزد و حقوق بگیران، افزایش نااطمینانی و بی ثباتی در اقتصاد کلان و در نتیجه کوتاهتر شدن افق زمانی تصمیمگیری و کاهش سرمایهگذاری بلندمدت و عوامل دیگر اشاره نمود.
نرخ تورم بالا با نوسان زیاد موجب افزایش هزینه های مبادله و کاهش سرمایهگذاری در فعالیتهای تولیدی و در نتیجه، کاهش رشد اقتصادی می شود.علاوه برآن دیدگاه های مختلف نسبت به تورم در آینده میتواند اثرات متفاوتی بر رشد داشته باشد. یکی از مهم ترین متغیرهای کلان که با تورم هم در تعامل است، فعالیت بخش واقعی اقتصاد است، نرخ رشد واقعی اقتصادی از بارزترین شاخص های عملکرد بخش واقعی اقتصاد است. با توجه به اینکه دستیابی به نرخ رشد اقتصادی مناسب از مهم ترین اهداف اقتصادی کلان است، باید قبل از اجرای هرگونه استراتژی تثبیت تورم به تأثیر این سیاستها بر رشد
بخش واقعی اقتصاد هم توجه کافی کرد. وجود ارتباط بین تورم و رشد اقتصادی در کشورهای مختلف یکی ازموضوعات مورد بحث در بین اقتصاددانان است و مباحث نظری و تجربی متفاوتی در این زمینه ارائه شده است.بررسی بسیاری از این مباحث نشان می دهد که نمی توان به یک نتیجه قطعی در مورد تأثیر تورم بر رشد اقتصادی دست یافت و این مسأله در مورد هر کشور به شرایط و ویژگیهای آن کشور بستگی دارد. - سلطان تویه وهمکاران،. - 1391 در میان شاخصهای عملکردی اقتصاد کلان، میزان تولید ناخالص داخلی یکی از مهمترین شاخصها است؛ چرا که این شاخص اندازه اقتصاد یک کشور و ظرفیت های تولیدی آن را نشان میدهد،نرخ تورم از جمله عوامل مهمی میباشد که بر آن تأثیرگذار میباشد بنابراین در این تحقیق به بررسی تأثیر نرخ تورم بر رشداقتصادی میپردازیم.
در این تحقیق ما در پی رسیدن به پاسخ این سوال هستیم که آیا بین نرخ تورم و رشد اقتصادی رابطه ای وجود دارد با خیر؟ این مقاله متشکل از چند بخش می باشد که عبارتند از :چکیده مقدمه روش تحقیق نتایج و نتیجه گیری و پیشنهادات می باشد که در ادامه که زیر مجموعه و ادامه بخش مقدمه می باشد به ادبیات تحقیق و پیشینه پرداختیم و بخش دوم به روش تحقیق اختصاص یافته است و سپس در بخش سوم به بررسی و تحلیل نتایج تحقیق می پردازیم و بخش چهارم به ارائه نتایج و بحث در پیرامون آن تحقیق می پردازیم و بخش پایانی چکیده انگلیسی تحقیق می باشد. ادبیات تحقیق در مبانی نظری مدلهای رشد اقتصادی، در خصوص تأثیر تورم بر روی رشد اقتصادی، دیدگاههای متفاوتی وجود دارد .بر اساس بعضی از نظریههای اقتصادی، میان تورم و نرخ رشد اقتصادی ارتباطی وجود ندارد .در حالی که در نظریههای مطرح شده در بعضی از مکاتب اقتصادی، میان نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی رابطهی منفی وجود دارد .طبق برخی دیگر از نظریههای اقتصادی، ارتباط نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی مثبت است.
در مدلهای رشد کلاسیکی، نرخ رشد اقتصادی تابعی از عوامل تولید کار و سرمایه است. از آنجایی که در نظریههای اقتصاددانان کلاسیک، دستمزدهای اسمیکاملاً انعطافپذیر هستند، با افزایش تقاضای کل و افزایش سطح عمومی قیمتها، دستمزدهای اسمی نیزدقیقاً به اندازهی افزایش در سطح عمومی قیمتها بالا میرود و در نتیجه، دستمزدهای حقیقی بدون تغییر میماند. با ثابت ماندن دستمزدهای حقیقی، سطح اشتغال و تولید ملی نیز بدون تغییر باقی خواهند ماند .بنابراین، از دیدگاه کلاسیکها، میان نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی حتی در کوتاه مدت نیز ارتباطی وجود ندارد. - برانسون،. - 1386
رابطه رشد اقتصادی و تورم
تورم می تواند به صورت های گوناگون بر رشد اقتصادی اثر بگذارد. اثر منفی تورم بر رشد اقتصادی، ممکن است از طریق یکی از کانال های زیر به وقوع بپیوندد. تورم و تغییرات زیاد آن موجب عدم اطمینان و در نتیجه سلب انگیزه و تأخیر در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری می شوند. تورم باعث می شود که اطلاعات موجود در قیمتهای نسبی کاسته شده، تخصیص منابع به نحو کارایی صورت نگیرد و برگشت واقعی سرمایه در بازار سرمایه را کاهش دهد. - دورن بوش، - 1989؛ - باگوتی، - 1978 همچنین وجود نرخ های تورم بالا و متغیر، موجب افزایش هزینه مبادله و کاهش سرمایهگذاری به نفع فعالیتهای غیر تولیدی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی میشود.. - گرجی و مدنی،. - 1384
دادگر و کشاورز - - 1385 نتایج مطالعه شان نشان داد که نیز علاوه بر تأیید رابطه علی یک طرفه میان تورم و رشد اقتصادی، نشان می دهد در دامنهای از نرخ های تورم، اثر تورم بر رشد مثبت است و در دامنهای دیگر رابطه این دو خنثی بوده و بعد از آن رابطهای منفی وجود دارد. صفدری و پورشهابی - - 1388 در مطالعه خود نشان می دهند که با افزایش تورم نااطمینانی تورم افزایش یافته و منجر به کاهش سرمایهگذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران شده و این مسئله اثر منفی بلندمدتی بر نرخ رشد اقتصادی کشور داشته است.
روش تحقیق
اطلاعات آماری مورد استفاده از نوع سریزمانی و برای دوره زمانی 1338-1391 به صورت خام میباشد. تمامی دادههای تحقیق، مربوط به متغیرهایی است که از حسابهایلّی،م گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی و بانک جهانی جمعآوری شده اند. لازم به ذکر است که داده های متغیرهای تحقیق نسبت به سال پایه 1383 محاسبه شده است. گردآوری اطلاعات بصورت فیشبرداری از منابع استفاده شده در تحقیق میباشد. در این الگو از یک سو به دلیل نبود شواهد کافی درخصوص جهت اثرگذاری متغیرها و در عین حال احتمال رابطه دوطرفه
