بخشی از مقاله
چکیده:
مشکلات رفتاری، یکی از شایعترین مسائل دوران کودکی است که رابطه بین کودک و محیط را خدشهدار میسازد. نوع کمالگرائی والدین بر افزایش یا کاهش اختلالات رفتاری کودکان موثر میباشد؛ لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه کمالگرائی والدین با اختلالات رفتاری کودکان مدارس ابتدائی شهر زنجان انجام گرفته است.روش پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود.جامعه آماری این پژوهش را مادران کلیه دانشآموزان دختر پایه ششم شهر زنجان در سال تحصیلی -96 1395 به تعداد306 نفر تشکیل میداد. حجم نمونهای - از طریق فرمول کوکران - به تعداد 150 نفر با استفاده از روش نمونه- گیری خوشهای چند مرحلهای تصادفی بر اساس ناحیه و دبستان انتخاب شدند.
برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های کمالگرایی مثبت و منفی تری - شورت و همکاران - - 1995 و از پرسشنامه اختلالات رفتاری کودکان - ویژه والدین-راتر - برای ارزیابی رفتار، جهت تمایز گذاشتن بین کودکان بهنجار و کودکان دارای اختلالات رفتاری و مشکل دار - و نیز از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که بین کمالگرایی مثبت مادران با اختلالات رفتاری کودکان رابطه معکوس معنیدار - p <0/01 - و بین کمالگرائی منفی مادران با اختلالات رفتاری کودکان رابطه مستقیم معنیدار وجود دارد - - p <0/01 و همچنین کمالگرائی مادران توان پیشبینی 19/9درصد واریانس اختلالات رفتاری دختران را دارند - . - p <0/01 پژوهشگر نتیجه گرفت اختلالات رفتاری در کودکانی که مادران کمالگرای مثبت داشته ، کمتر مشاهده میشود.
مقدمه
مشکلات رفتاری، یکی از شایعترین مسائل دوران کودکی است که رابطه بین کودک و محیط را خدشهدار میسازد. این مشکلات دادههایی مهم دربارهی نیازهای کودک، تکالیف مربوطه، بافت اجتماعی و جهتگیری درمان ارائه میدهد. یک رفتار هنگامی مشکلآفرین تلقی میشود که برای فرد و دیگران، مزاحمت ایجاد کرده و زندگی عادی آن را مختل نماید - گلدشتاین1،1995؛ به نقل از بشارت، عزیزی و حسینی،. - 1389 و یا مشکل رفتاری هنگامی به وجود میآید که الگوهای رفتار به محیط و فرصتهای یادگیری خلل وارد سازند.
در ایران نیز میزان شیوع مشکلات رفتاری در بین کودکان دبستانی طی تحقیق اسلامیه - - 1387 بر روی 1420، 31 درصد و درتحقیق خدام و همکاران - 1387 - بر روی 2600 کودک دبستانی شهر گرگان 21 درصد برآورد شده است؛ آنچه مسلم است مشکلات رفتاری کودکان اختلالات شایع و ناتوان کنندهای هستند که برای معلمان، خانواده و خود کودکان مشکلات بسیاری را ایجاد میکنند و با میزان بالایی از معضلات اجتماعی همراهند.
کودکان دچار اختلالات رفتاری از دامنه توجه کوتاه و عزت نفس پایین برخوردارند و در ارتباط با اعضای خانواده، مردم و اطرافیان دارای مشکلات متعدد بوده و به آسانی ناکام می شوند - ساوسر5 و والر6، . - 2006 از مهمترین عوامل در علت شناسی این مشکلات متغیرهای خانوادگی هستند - بیرامی، - 1388 و ازجمله عوامل خانوادگی که طرز رفتار فردی و اجتماعی و سایر خصوصیات رفتاری و شخصیتی فرد را تعیین میکند کمالگرائی والدین میباشد. کمالگرایی والدین نیز یکی دیگر از علل اثرگذار بر بروز اختلالات رفتاری کودکان است.
در واقع کمالگرائی یکی از ویژگیهای شخصیتی والدین و یا یک سازه شخصیتی است؛ بهطورکلی کمالگرایی عبارت است از گرایش فرد به داشتن مجموعهای از معیارهای بالای افراطی و اهداف بلندپروازانه و جاهطلبانه و تلاش افراطی برای رسیدن به این اهداف و معیارهای بسیار بالا برای عملکرد همراه با خود ارزشیابیهای انتقادی و افراطی وعدم اعتمادبه نفس کمال گرایی را به دو بعد کمالگرایی بهنجار و کمالگرایی نابهنجار تقسیم میکند و معتقد است کمال- گرایی نابهنجار عبارت است از نگرانی زیاد درباره اشتباهات و ترس از داوری دیگران. دگرگونیهای سریع در جوامع انسانی به مرور زمان به شیوههای فرزندپروری برروی انسانها اثرگذاشته و خانوادهها سعی میکنند که بچههای خود را از همان اوایل کودکی برای بردن گوی سبقت از همسالانشان آماده کنند و فرزندان زمانی خود را با ارزش میدانند که موردتأیید والدین خود قرار گیرند و تلاش خود را دوبرابر میکنند که به انتظارات آنها پاسخ مثبت دهند و گاهی همین انتظارات بیش از حد والدین به برخی عوامل شخصیتی و روانشناختی فرزندانشان اثر میگذارد.
والدین کمالگرا، پاداش دادن به کودکان را دشوار میپندارند و به جای تأیید، آنها را به انجام کارهای بهتر وامیدارند و کودکانشان هیچگاه احساس خرسندی نمیکنند زیرا نمیتوانند نظر والدین خود را جلب کنند واین کمالگرایی میتواند بر شخصیت کودکان اثرگذار باشد؛ در واقع والدین کمالگرایی خود را در سبک فرزندپروریشان به نمایش میگذارند و آرزوهایی که خود به آن نرسیدهاند از فرزندانشان انتظار دارند - بلت9،1995؛به نقل از مهرابیزاده هنرمند و وردی، . - 1382 در پژوهش امیرخانی - - 1390 شاهد هستیم که بین میزان سطوح کمالگرایی مادران و اختلالات رفتاری- عاطفی کودکان رابطه معنیدار مستقیم وجود دارد.
سویننس10، الیوت11، گوسنز12، وانستنکیس13 و همکاران - - 2005 نشان دادند والدینی که با استانداردهای بسیار بالا و توجه زیاد به شکستها مشخص میشوند بیشتر احتمال دارد درگیر پذیرش مشروط، القای احساس گناه و سبک فرزندپروری مداخله کننده شوند و والدین کمالگرایی خود را در سبک فرزندپروریشان به نمایش می- گذارند. در مطالعه دیگری فروست و دی بارتولو14، 2002 - به نقل از عبدخدائی و مهرام و ایزانلو، - 1390 دریافتند که کمال- گرایی جامعه مدار، که همراه با شک درباره عملکرد و نگرانی درباره ارتکاب اشتباه است با اضطراب رابطه دارد.
همچنین هویت و فلت - 2002 ؛ نقل از عبدخدائی و مهرام و ایزانلو، - 1390 نشان دادند کمالگرایی خودمختار در تعامل با استرس اجتماعی میتواند اضطراب را پیشبینی کند. نتایج پژوهش احمدی - - 1394 نشان داد که بین کمالگرایی مادران باشیوه فرزندپروری مستبدانه و سهلگیرانه والدین رابطه مثبت معنیدار و با سبک فرزندپروری مقتدرانه والدین دانشآموزان دختر همبستگی منفی معنیداری وجود دارد.
