بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق، بررسی رابطه بین گردشگری ورزشی با ایجاد اشتغال می باشد. روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری پژوهش را کارشناسان و کارکنان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین کارشناسان و کارکنان اداره کل تربیت بدنی و جوانان خراسان رضوی تشکیل می دهد. نمونه آماری تحقیق، 167 نفر بوده که در این پژوهش نمونه آماری برابر جامعه آماری است. ابزار اندازه گیری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته ای است که با تشکیل بانک سوالات و گزینش نهایی آن ها تهیه شده است که روایی محتوایی آن به تایید تنی چند از اساتید و صاحب نظران دانشگاه و متخصص در حوزه مدیریت ورزشی رسید و اصلاحات نهایی با لحاظ کردن نظرات آن ها انجام گرفت. پرسشنامه گردشگری و اشتغال شامل 25 سئوال 5 گزینه ای می باشد که سئولاتی در رابطه با ویژگی های عمومی آزمودنی ها ، به ابتدای پرسشنامه اضافه گردید.
همچنین پایایی پرسشنامه با مطالعه مقدماتی بر روی 20 نفر از اعضای جامعه آماری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ - α =0/83 - به دست آمد. از آمار توصیفی - درصد فراوانی، میانگین - به منظور طبقه بندی نمرات خام و ترسیم نمودار و جداول استفاده شد. همچنین از روش های آمار استنباطی مانند آزمون، K-S ، آزمون ضریب همبستگی پیرسون به ترتیب، به منظور آگاهی از توزیع نرمال داده ها، و بررسی ارتباط گردشگری ورزشی و ایجاد اشتغال، استفاده گردید. تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق نشان داد که اشتغال در هتل داری و اقامتگاه ها P 0/001 - ، - r=0/591، رستوران داری P 0/001 - ، - r=0/671 ،آژانس های گردشگری P 0/001 - ، - r=0/645 ، حمل و نقل P 0/001 - ، - r=0/691 و صنایع دستی P 0/001 - ، - r=0/682 با گردشگری ورزشی رابطه مثبت و معنادای برخوردار است. که حاکی از آن است که بین گردشگری ورزشی و ایجاد اشتغال در بخش هتل داری، رستوران داری، آژانس های گردشگری، صنعت حمل و نقل و صنایع دستی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
واژگان کلیدی: گردشگری ورزشی، اشتغال، ورزش، گردشگری
-1 مقدمه
امروزه در بین کشورها گردشگری ورزشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و همچنین بیشترین رشد را در میان انواع و اقسام گردشگری به خود اختصاص داده است. اهمیت گردشگری ورزشی علاوه بر رفاه اقتصادی، ایجاد اشتغال در ارائه خدمات آن می باشد. شایان ذکر است که اکثر این خدمات نیاز مستقیم به نیروی انسانی دارد که خواه نا خواه باعث ایجاد اشتغالی سرشار در منطقه سرمایه گذاری شده برای این امر، می شود. در حال حاضر بیکاری و کمبود فرصت های شغلی از مشکلات اصلی کشور به ویژه در بین جوانان است، همچنین گردشگری یکی از بزرگترین و سریع ترین صنایع در حال رشد در جهان است، درنتیجه تقاضاهای جدید گردشگران و نیاز به تنوع محصولات و مقصدهای گردشگری، زمینه ای برای توسعه ی کسب و کارها، به ویژه کسب و کارهای کوچک و متوسط و توسعه ی کارآفرینی فراهم می آورد.
در اکثر کشورها، گردشگری به عنوان یکی از مهمترین عوامل پیشرفت به حساب می آید. توسعه امکانات گردشگری در همه زمینه ها مانند راه های ارتباطی، هتل ها، اقامتگاه ها، پارک های تفریحی، تاسیسات ورزشی، جشنواره ها و غیره نشان پیشرفت بوده و با عنوان جهانی شدن صورت می پذیر - میچائیل، . - 2009 امروزه گردشگری یک حق، نه پاداش، محسوب می شود و به پایه زندگی و هستی بدل شده است. رشد گردشگری در دهه 1990 معادل 70 درصد برآورد شده است. این حجم عظیم مالی توام با اشتغالی که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می کند سبب شده است که کشورهای مختلف جهان با توجه به توانمندی های طبیعی، میراث فرهنگی و تاریخی خود سعی کنند سهمی از این اقتصاد را به خود اختصاص دهند. باید توجه داشت که چرخش مالی ای که حول محور صنعت گردشگری انجام می پذیرد به مراتب از درآمد حاصل مهم تر است و اشتغالی که ایجاد می شود رونق و رفاه اقتصادی را به همراه دارد - پاپلی، . - 1385
هم اکنون اکثر کشورهای جهان، گردشگری را بهترین راه برای اعتلای فرهنگ و تفاخر ملی و رسیدن به صلح و همچنین دستیابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند. گسترده شدن پدیده توریسم به تخصصی شدن هر چه بیشتر آن انجامیده، به طوری که امروزه با ابعاد گوناگون آن همچون جهانگردی تفریحی، ورزشی، پزشکی و علمی و مذهبی و غیره رو به رو هستیم و در هر کدام از این بخش ها، تعداد زیادی از مردم به گونه ای کاملا تخصصی در حال فعالیت هستند - پارسائیان، . - 1382 فتح الهی - 1386 - عنوان می کند که استفاده سایر ملل از ظرفیت های نهفته گردشگری ورزشی در کاهش نرخ بیکاری، بر توجه هر چه بیشتر به این صنعت در کشورمان می افزاید که با آن می توان بخشی از بیکاران موجود در استان را به کار گمارد در همین راستا رویدادهای ورزشی، بسیار مورد توجه گردشگران در سراسر دنیا قرار دارد، گردشگری ورزشی صنعتی است که از ترکیب دو صنعت گردشگری و ورزش پدید آمده است.
روزنتاب - 2008 - 1 عنوان داشته که پژوهش ها نشان داده اند که گردشگری ورزشی یکی از بخش هایی است که در تمام دنیا، در صنعت گردشگری بیشترین رشد را دارد. گردشگران یک منبع اصلی درآمد و اشتغال برای جمعیت منطقه میزبان هستند، به همین دلیل است که پایتخت نشینان جهان، بازی های المپیک را به عنوان یک فرصت منحصر به فرد برای بازاریابی محلی در نظر می گیرند. این به دلیل سود بالقوه اقتصادی برای میزبان یک رویداد ورزشی بزرگ است که بسیاری از تماشاگران و گردشگران را به شهر میزبان جذب میکند و در نتیجه مسلما باید پیامدهای مثبت اقتصادی را به ارمغان بیاورد - سهامی، . - 1371 همچنین مطالعات محمدزاده و عزیزی - 1389 - نشان می دهد که اماکن توریستی و همچنین استادیوم های ورزشی تأثیر مثبتی بر اشتغال و در نتیجه درآمد دارند. اثر مثبت وجود موزه ها، اماکن زیارتی و آرامگاه ها و همچنین استادیوم ها بر اشتغال و در نتیجه افزایش درآمد، حکایت از آن دارد که این ابزار می تواند به عنوان طرح های اشتغال زا مورد حمایت دولت و مسئولین قرار بگیرد.
بزازان و تاج علی - 1385 - در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که فعالیت های صنایع غذایی، صنایع منسوجات، پوشاک و چرم، هتل و رستوران، بیشترین سهم از تولید، درآمد و اشتغال ایجاد شده در اثر مخارج گردشگران، را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش اصفهانی و قزلسفلو - 1390 - حاکی از آن بود که اشتغال زایی در گردشگری ورزشی در هر دو بخش داخلی و خارجی تقریبا کمترین اهمیت را دارد. کارلیز - 2006 - 2 در تحقیقات خود عنوان می دارد که پنج طبقه برای کسب و کارهای ورزشی در نظر گرفته اند که، توریسم و گردشگری، خدمات مربوط به سرگرمی و تفریح، خدمات مربوط به اوقات فراغت، خدمات مربوط به هتل داری و صنایع دستی و خرده فروشی این پنج دسته می باشند. روزنتراب و جو3 در سال 2008 ، اثر اماکن توریستی مختلف بر درآمد و اشتغال در 318 شهر ایالات متحده طی سال های 2000 تا 2006 مورد بررسی قرار دادند.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که مکان های تفریحی اثر مثبت و معنی دار بر اشتغال و درآمد دارند. اثر استادیوم ها و مکان های ورزشی بر اشتغال و درآمد نیز معنی دار و مثبت بوده است. هولگر - 2008 - 4 بیان می دارد، زیر ساختار و جذابیت های جدید بعد از بازی ها تعداد گردشگران را افزایش می دهد که در نیروی کار و افزایش درآمد و مالیات تاثیر مثبت دارد. همافر و هنری - 2011 - در تحقیقی تحت عنوان نقش گردشگری ورزشی در اشتغال، در آمد، و توسعه اقتصادی که در مازندران انجام گرفت به این نتیجه رسیدند که که صنعت گردشگری ورزشی در آینده روی کار و تولید درآمد در مناطق میزبان رویدادهای ورزشی تاثیر می گذارد، که این صنعت گردشگری ورزشی و زیرساخت های مربوطه خود را به خوبی توسعه می دهد.
در همین راستا نمی توان از جاذبه ورزش های بومی خراسان رضوی، از جمله کشتی با چوخه چشم بر بست که سالانه جمعیت بسیاری را برای تماشا و شرکت در این رقابت ها از اقصی نقاط کشور به سمت خراسان رضوی گسیل می دارد. نهایتا با نگاهی اجمالی به این مواهب خدادادی و ظرفیت های بالقوه موجود در استان، همچنین وجود سالن ها و مجموعه های ورزشی در مجاورت بارگاه حضرت امام رضا - ع - این منطقه را به محیطی بسیار مستعد جهت حضور گردشگران ورزشی تبدیل کرده و به واسطه همین حضور، بی شک افزایش اشتغال و همچنین رشد اقتصادی مثبت استان را در بر خواهد داشت.
همچنین وضعیت نگران کننده اشتغال در کشور و استان، توجه بیشتر به انواع گونه های اشتغال زا و ظرفیت های نهفته اشتغال زایی در منطقه را می طلبد که می توان با توجه ویژه به گردشگری ورزشی در کاهش نرخ بیکاری منطقه اهتمام ورزید، ضمنا نتایج حاصله از تحقیقات مشابه در زمینه اشتغال زایی در گردشگری فرهنگی، درمانی، شهری، روستایی و غیره. که عموما در سایر نقاط کشور انجام گرفته است حاکی از رشد اشتغال به واسطه حضور گردشگر در این حیطه ها دارد و همچنین با توجه به عدم برگزاری تورنومنت های بزرگ بین المللی از قبیل المپیک و جام جهانی و مسابقات بزرگ آسیایی، به داشته های طبیعی استان و مجموعه های ورزشی موجود توجه ویژه داشت، تا بتوان گامی در شکوفایی کارآفرینی و اشتغال این صنعت در استان برداشت. حال، با توجه به درک اهمیت گردشگری ورزشی در ایجاد اشتغال، محقق بر آن است تا رابطه این دو را سنجیده تا دریابد که آیا در منطقه نیز به مانند سایر کشورها و مناطق پیشرو دراستفاده از این پتانسیل مهم در کاهش بیکاری، استفاده می شود یا خیر؟
-2 روش شناسی پژوهش
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ جمع آوری اطلاعات میدانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، مدیران و کارکنان اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی و مدیران و کارکنان اداره کل تربیت بدنی و جوانان خراسان رضوی می باشد. در روش نمونه گیری نیز جامعه با نمونه برابر لحاظ شد. و از میان 251 پرسشنامه های پخش شده تعداد 167 پرسشنامه بازگشت داده شد.
