بخشی از مقاله
مقدمه
هدف از این تحقیق بررسی رابطه ي بین باورهاي فراشناختی و نگرانی در بین دانشجویان دانشگاه مشهد بود. نمونه اي به حجم 138 نفر 81 - دختر و 57 پسر - به روش نمونه گیري خوشه اي از بین دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه مشهد انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. براي اندازه گیري باورهاي فراشناختی شرکت کنندگان، از پرسشنامه ي باورهاي فراشناخت-30 و براي اندازه گیري نگرانی از پرسشنامه ي نگرانی ایالت پنیسلوانیا استفاده شد.
نتایج نشان داد که باورهاي کنترلناپذیري و خطر افکار و نیاز به کنترل افکار رابطه ي مثبت و معنی داري با نگرانی دارند. همچنین یافته نشان داد که عامل کنترل ناپذیري و خطر قویترین پیش بین براي نگرانی میباشد. گرچه نگرانی یک فرایند شناختی شایع در افراد عادي است، نگرانی افراطی یکی از نشانه هاي اصلی اضطراب و افزایش ناراحتی میباشد.
نگرانی علاوه بر دارا بودن ویژگی اصلی اختلال اضطراب منتشر، در دیگر اختلالات هیجانی نیز نقش بسزایی بر عهده دارد. بنابراین درك مکانیسم هاي درگیر در نگرانی به فهم بهتر ما از دیگر اختلال هاي هیجانی نیز کمک خواهد کرد. به نظر میرسد که تفاوتی از لحاظ محتوا بین نگرانی بهنجار و نگرانی افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر وجود ندارد، بنابراین تلاش براي تبیین ماهیت نابهنجار نگرانی در اختلال اضطراب فراگیر بر اساس تفاوتهاي درونمایه صوري احتمالاً نتیجه بخش نخواهد بود - ویسی و برکووك، .1992 -
طبق مدل فراشناختی اختلال اضطراب فراگیر، افراد نگران، داراي باورهایی مثبت درباره کارایی نگرانی به عنوان یک روش مقابله یا حل مسأله هستند که ممکن است باعث افزایش تمایل این افراد براي استفاده از نگرانی به عنوان راهبردي شناختی شود. طی زمان، افراد داراي نگرانی آسیب شناختی، باورهایی منفی نیز درباره نگرانی و کنترل ناپذیري افکارشان توسعه میدهند که این باورهاي منفی ممکن است باعث تلاش براي اجتناب یا سرکوب نگرانی در این افراد شود - ولز، .1999 -
با این حال تلاش براي سرکوب نگرانی، به نظر میرسد باعث افزایش در فراوانی و برجستگی افکار منفی می شود - بیکر و همکاران، .1998 - بنابراین هنگامی نگرانی بهنجار به نابهنجار تبدیل میشود که فرا-نگرانی - نگرانی درباره نگرانی - پدیدار شود و با توجه به قرار گرفتن بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در یک حالت ناهماهنگی شناختی درونی - همزیستی باورهاي مثبت و منفی درباره نگرانی - ، رها کردن نگرانی براي این افراد سخت می باشد - ولز،.1999 -
تحقیقات نشان دادند که باورهاي مثبت درباره نگرانی و باورهاي منفی درباره نگرانی با اضطراب خصلتی، وسواس ها، وارسی هاي اجباري و آسیبپذیري نسبت به نگرانی هاي مربوط به سلامتی و نگرانی هاي اجتماعی، همبستگی مثبت دارد. به طور کلی، باورهاي منفی درباره غیر قابل کنترل و خطرناك بودن و اطمینان شناختی قویترین ارتباط مثبت را با میزان آسیب پذیري ارزیابی شده در این مطالعات داشتند - کاترایت- هاتون و ولز، .1997 - هیلیارد و کمپل - 1999 - نیز نشان دادند که باورهاي فراشناختی با نگرانی و مقابله هاي هیجان مدار ارتباط دارند و هر دوي این ها به عنوان یکی از اشکال ناسازگارانه مقابله با امتحان دیده میشوند.
این مطالعه نشان می دهد که فراشناختها با راه بردهاي مقابله اي ناسازگار همراه هستند.
تحقیق دیگري نیز نشان داد که عامل باورهاي مثبت درباره نگرانی و باورهاي مربوط به کنترلناپذیري افکار و خطر پیشبینهاي بهتري براي نگرانی بودند - ولز و پاپاجورجیو، .1998 - در تحقیقات دیگر نیز، افراد مبتلا به اضطراب منتشر با افراد بهنجار تفاوت معنی داري در باورهاي کنترل ناپذیري و خطر دارا بوده ولی از لحاظ میزان باورهاي مثبت درباره نگرانی و وقوف شناختی چنین تفاوتی بدست نیامده است - کاترایت-هاتون و ولز، 1997، شیرین زاده، 1385، دیویس و والنتینر،.2000 -
بنابراین با توجه به نقش مهم مکانیسمهاي فراشناختی در اختلالات هیجانی و همچنین نتایج متناقضی که درباره رابطه بین باورهاي فراشناختی و نگرانی در تحقیقات مختلف ارائه شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین باورهاي فراشناختی و نگرانی تا بتوانیم درك بهتري از مکانیسم هاي درگیر در نگرانی داشته باشیم.
روش جامعه ي آماري تحقیق حاضر عبارت بود از دانشجویان دختر و پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد که در سال تحصیلی 85-84 مشغول به تحصیل بودند. نمونه اي به حجم 81 - 138 دختر و 57 پسر - به روش نمونه گیري تصادفی خوشه اي انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. پرسشنامه ي فراشناخت-30 - شلزQلاخ - . یک مقیاس 30 گویه اي خود گزارشی است که باورهاي افراد درباره تفکرشان را میسنجد.
این مقیاس داراي پنج خرده مقیاس است: - 1 - باورهاي مثبت درباره ي نگرانی، - 2 - باورهایی درباره کنترل ناپذیري و خطر افکار، - 3 - باورهایی درباره اطمینان شناختی، - 4 - باورهایی درباره نیاز به کنترل افکار و - 5 - وقوف شناختی. روایی و شلزلاخ در فرهنگ اصلی و فرهنگ ایرانی مطلوب گزارش شده است - ولز و کاترایت- هاتون، 2004، به نقل از شیرین زاده، .1385 -
پرسشنامه ي نگرانی ایالت پنسیلوانیاش - : - PSWQ پرسشنامه ي نگرانی ایالت پنسیلوانیا یک مقیاس 16 گویهاي است که براي ارزیابی گرایش افراد به نگرانی عادي و افراطی ساخته شده است. روایی و پایایی پرسشنامه در فرهنگ اصلی مطلوب گزارش شده است - میرز و همکاران،1990، به نقل از شیرین زاده، . - 1385 در ایران، پایایی آزمون را با استفاده از روش همسانی درونی - ضریب آلفاي کرونباخ، 250ط0/86 - n و با استفاده از روش بازآزمایی در فاصله چهار هفته 0/77 به دست آورد.
روایی همزمان آزمون PSWQ نیز با آزمون اضطراب بک - r=0/49 - مطلوب گزارش شده است - همان منبع قبلی - . پس از انتخاب کلاسها، نخست محقق خود را به دانشجویان معرفی و هدف تحقیق را بیان کرد. سپس، پرسشنامه ها را در اختیار آنها قرار داده و به آنها گفته شد محدودیت زمانی وجود ندارد و باید بر اساس دستورالعمل پرسشنامه به سؤالات پاسخ دهند.
تحلیل تفاوت میانگینها براي دو گروه مستقل نشان داد که میانگین گروه ها از نظر آماري با یکدیگر تفاوت معنیداري ندارند که به همین منظور نتایج تحلیل آورده نشد. به منظور بررسی رابطه ي بین پرسشنامه ي فراشناخت-30 و عامل هاي آن با نگرانی از همبستگی پیرسون استفاده شد .
:PSWQ پرسشنامه ي نگرانی ایالت پنسیلوانیا، شلزQلاخ: پرسشنامه ي فراشناخت-30، عامل:1 کنترلناپذیري و خطر، عامل:2 باورهاي مثبت درباره ي نگرانی، عامل:3 وقوف شناختی، عامل:4 اطمینان شناختی، عامل:5 نیاز به کنترل افکار. همان طور که مشاهده می شود بیشترین رابطه، بین نگرانی و عامل کنترل ناپذیري و خطر افکار مشاهده می شود - 0/46، 0/01خ.p - همچنین بین نیاز به کنترل افکار و نگرانی نیز همبستگی متوسطی دیده میشود - 0/23، 0/01خ.p -
به منظور آزمون سؤال پژوهش که آیا میزان باورهاي فراشناختی، نگرانی را پیش بینی مینماید، آزمون آماري تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان به کاربرده شد. پس از اطمینان از وجود رابطه ي خطی بین متغیرهاي موردنظر - به خاطر محدودیت در جا نمودار خط رگرسیون آورده نشد - ، نمرات نگرانی به عنوان متغیر وابسته - ملاك - به همراه میزان باورهاي فراشناختی در جایگاه متغیر پیش بین مورد تحلیل رگرسیون قرار گرفت .
با استفاده از نسبت ف که در سطح معنی داري قرار دارد، استنباط میشود که رابطه ي خطی بین متغیرها وجود دارد و فرض صفر رد میگردد. به طوري که از جدول شماره ي - 3 - میتوان استنباط کرد که به ازاء یک واحد تغییر در انحراف معیار در باورهاي فراشناختی به اندازه ي 0/41 در انحراف معیار متغیر نگرانی تغییر ایجاد میگردد.
