بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین خودتنظیمی پژوهش و عملکرد پژوهشی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394-95 بود که حجم کل آن بر اساس اعلام آموزش دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی - 8113 - نفر بود. از جامعه مذکور بر اساس فرمول کوکران و اجرای مقدماتی 275 دانشجو به روش نمونهگیری سهمیهای انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودتنظیمی پژوهشی و عملکرد پژوهشی بود.
جهت تجزیهوتحلیل دادهها از میانگین، انحراف معیار، همبستگی پیرسون، رگرسیون ساده و چندگانه استفاده گردید. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین خودتنظیمی پژوهشی و عملکرد پژوهشی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد، نتایج رگرسیون ساده نشان داد که خودتنظیمی پژوهشی میتواند عملکرد پژوهشی را پیشبینی کند؛ بنابراین؛ با تقویت مهارتهای خودتنظیمی میتوان عملکرد پژوهشی دانشجویان را بهبود بخشید.
مقدمه
پژوهش، کلید طلایی موفقیت در کشورهای پیشرفته به شمار میرود و نقش مهمی در توسعهیافتگی و افزایش سطح علمی کشورها دارد - رومیانی، میر شاه جعفری و نصر اصفهانی، . - 1385 در بین کارکردهای مختلف آموزش عالی کارکرد پژوهش اهمیت فزایندهای پیداکرده است - مطلبی فرد، آراسته، محبت و دستا، . - 1391 دانشجویان تحصیلات تکمیلی نقش گستردهای در تولید علم و دانش دارند - نیلی، نصر و اکبری، - 1386، دانشجویان، بهویژه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، برای اتمام دوره تحصیلی خود لازم است درزمینه مربوط به رشته تحصیلی خود به تحقیق و تتبع بپردازد و اثری تحقیقی تهیه کنند، این اثر تحقیقی درواقع عصاره و چکیده فعالیتهای آموزشی و پژوهشی آنها محسوب میشود.
موفقیت در امور پژوهشی و نگارش پایاننامه به عوامل مختلفی مانند هوش عمومی، نگرش، مهارتهای تفکر، انگیزه تحصیلی، یادگیری خودتنظیمی - شتین، - 2015 1، زمان، حمایت خانواده و انگیزه و ملاحظات استاد مشاور و راهنما - دامینگز،2 - 2012، خودکارآمدی و نتایج مورد انتظار پژوهشی - بیسچک، - 2000 3، علاقه به پژوهش - بارد، بیسچک، هربرت و ابرز، - 2000 4، انگیزه پژوهشی - الراحله، - 2016 5، محیط آموزش-پژوهش - گلسو، مالینکرودت و جوج، - 1996 6 بستگی دارد.
یکی از مهمترین عوامل فردی که میتواند در عملکرد پژوهشی مؤثر واقع شود و باعث تسهیل پژوهش و تولیدات پژوهشی بیشتر و بهتر شود، خودتنظیمی7 دانشجویان در زمینه پژوهش است - کلور، گرین و کتز8، 1997؛ دیوپانت، گلند و نیلز 9، 2014؛ لیندسی،. - 2015 10 خودتنظیمی فرایندی دورهای/ چرخهای11 است که در آن شخص تکالیف را تجزیهوتحلیل، اهدافی را تنظیم، راهبردهایی را ایجاد و این راهبردها را به کار میگیرد و بهصورت فراشناختی و عاطفی به کارهای خود - جهت ارزیابی کیفیت و در صورت نیاز تجدیدنظر در تحلیلها، اهداف و استراتژیها - نظارت میکند - پینتریچ،2000 12؛ زیمرمن،. - 2000 13 بهعبارتدیگر، منظور از خودتنظیمی پژوهشی این است که محقق ازلحاظ فراشناختی، انگیزشی، محیطی و رفتاری کار خود را آغاز و هدایت میکند و در این فرایند از راهبردهای مختلفی مانند سازماندهی، کمک طلبی، ساخت محیطی، نظارت و خودارزیابی در جهت رسیدن به هدف خود استفاده میکند.
درباره خودتنظیمی دیدگاههای زیادی مطرحشده است مانند دیدگاه کنشگر،1 پدیدارشناسی،2 ارادی،3 دیدگاه ویگوتسکی،4 سازنده گرایی،5 و شناختی- اجتماعی6 - زیمرمن و شانک،. - 2001 7 یکی از نظریههای مفید برای درک و فهم خودتنظیمی، نظریه شناختی-اجتماعی است. بر اساس نظریه شناختی اجتماعی، خودتنظیمی بهعنوان مدلی از تعامل متقابل بین سه عوامل نشان داده میشود - بندورا،. - 1986 8 این نظریه، خودتنظیمی را بهعنوان تعامل بین سه عوامل شخصی - باورها، انتظارات، نگرش، دانش و راهبردها - ، محیطی - فیزیکی و اجتماعی - و رفتاری - کلامی و عملی - در نظر میگیرد.
- سیف،. - 175 :1391 این فعلوانفعالات سهگانه در دستیابی به اهداف ضروری هستند - ×زیمرمن، . - 2000 طبق نظریه زیمرمن - 2000 - ، خودتنظیمی نهتنها مستلزم مهارتهای رفتاری در خود مدیریتی است بلکه همچنین مستلزم دانش و عوامل شخصی برای انجام این مهارتها در بافت مرتبط است. بر اساس این نظریه خودتنظیمی فرایندی دورهای/ چرخشی است چون در آن بازخورد از عملکرد قبلی برای تعدیل و تنظیم تلاشها استفاده میشود. سه نوع خودتنظیمی موردنظر نظریه شناختی-اجتماعی زیمرمن عبارت است از: خودتنظیمی رفتاری شامل خود مشاهده گری و تنظیم راهبردی فرایندهای عملکرد است، درحالیکه خودتنظیمی محیطی به مشاهده و تنظیم شرایط یا نتایج محیطی اشاره دارد. خودتنظیمی پنهان9 شامل نظارت و تعدیل و تنظیم حالات شناختی و عاطفی مانند تصویرسازی برای یادآوری و آرامسازی است.
پژوهشهای زیادی نشان داده اند که خودتنظیمی یادگیری، عملکرد و پیشرفت تحصیلی را تقویت کرده و بالا میبرد - چن10،2002؛ چانگ11،2009؛ دانیلا12،2015؛ زیمرمن و مارتین پونز13، 1986؛ 1990؛ زیمرمن، 2000؛ زیمرمن و شانک، 2009؛ طالبزاده نوبریان، ابوالقاسمی، عشوری نژاد و موسوی،1390؛ جلوهگر، کارشکی و اصغری نکاح،1392؛ شاپیرو و لیونگستن14، 2000؛ پینتریچ،2000؛ کیستنر، راکوزی و اتوو15،2010؛ کولولنوس، گوداس و درمیتزاکی،2011 16؛ والترز،2011 17؛ یاسمی نژاد، طاهری، گل محمدی و احدی، . - 1392 بخش عمده از تولید دانش را مقالات چاپشده در مجلات علمی داخلی و خارجی تشکیل میدهد، بنابراین اندازهگیری کمی مقالات علمی یکی از روشهای معمول در سنجش عملکرد پژوهشی محسوب میشود. همانطور که گفته شد از عوامل مؤثر بر عملکرد پژوهشی میتوان به خودتنظیمی دانشجویان در پژوهش اشاره کرد.
