بخشی از مقاله
مقدمه
فراشناخت حوزه ی نوینی از روان شناختی است که پیشه آن به دهه 1970 می رسد - صالحی، . - 1380 فلاول نخستین کسی بود که در سال1979، اصطلاح فراشناخت را مطرح کرد. به نظر فلاول - 1979، - 1987، فراشناخت هم شامل فرایندهای شناختی و هم شامل تجارب با تنظیم شناختی است. دانش فرا شناختی به اکتساب دانش پیرامون فرایندهای شناختی و دانش درباره نحوه استفاده از فرایندهای کنترل شناختی اشاره دارد - وست وود، 1993، به نقل از لوینگ استون، . - 1997 مدلها و نظریات متفاوتی در مورد فراشناخت ارائه شده که در صورت مقایسه این نظریات با یکدیگر می توان به مواردی اشاره کرد که دارای شباهت بوده و از نقطه نظر اصل موضوع - فراشناخت - ، دارای موافقت در مؤلفه های فراشناخت می باشد. فلاول - - 1997، فراشناخت را به عنوان آگاهی از اینکه فرد چگونه یاد می گیرد، آگاهی چگونه استفاده از اطلاعات موجود برای رسیدن به یک هدف، توانایی قضاوت درباره فرایندهای شناختی در یک تکلیف خاص، آگاهی از اینکه چه راهبردهایی را برای چه هدفهایی مورد استفاده قرار دهد، ارزیابی پیشرفت خود در حین عملکرد و بعد از عملکرد تعریف کرده است - فلاول و میلر، . - 1998
در تعریفی دیگر فراشناخت به دانش درباره فرایندهای شناختی و چگونگی استفاده بهینه از آنها برای رسیدن به اهداف یادیگری گفته شده - مایلر و انسومن، 1913، به نقل از زوهر، . - 1991 به نظر مایرز - - 2009 نیز فراشناخت به مجموعه باورها و فرایندها اشاره دارد که در ارزیابی، تنظیم و یا بازبینی افکار درگیر می باشد - مایرز و همکاران، . - 2009 همچنین اعتقاد بر این است که فراشناخت شامل دانشی پایدار در مورد عوامل یا باورهای مربوط به نظام شناخنتی و دانش مربوط به عواملی است که کارکرد نظام شناختی را تحت تأثیر خود قرار داده و حالت شناختی جاری را تنظیم نموده و منجر به آگاهی از آن می شود - اسپادا و همکاران، - 2008 بنابراین می توان گفت فراشناخت مفهومی چند وجهی است که در برگیرنده دانش - باورها - ، فرایند و راهبردهایی است که شناخت را ارزیابی، نظارت یا کنترل می کند - فاول، 1979، نلسون، استوارت، هاوارد و کرولی، 1999، ولز، . - 2009
انگیزه پیشرفت سائقی برای پیشی گرفتن بر دیگران، دستیابی به پیشرفت با توجه به ملاکهای مشخص و تلاش جهت کسب موفقیت است. کسی که دارای انگیزه پیشرفت است، این تمایل را دارد که کارش را به خوبی انجام دهد و به صورت خود جوش به ارزیابی عملکرد خود بپردازد. - روبینز، به نقل از سیف، . - 1376 خلاقیت، زیباترین و شگفت انگیزترین خصیصه انسان است. خلاقیت فرایندی است که در ذهن فرد خلاق اتفاق می فاتد و حاصل آن، شکل گرفتن یک اندیشه جدید یا یک راه حل ابتکاری است. در عصر حاضر اهمیت خلاقیت و نقش زیر بنایی ان در کلیه مسائل زندگی، برای همگان آشکار گشته است. لازمه هر گونه تحول، پوایی و حرکت، خلاقیت است. بنابراین، اغراق نیست ار گفته شود که انسان در کلیه پیشرفتها، مدیون تفکر خلاق است - ساعتچی و همکاران، - 1389، در تعریفی خلاقیت را به کارگیری تواناییهای ذهنی برای ایجاد یک فکر و مفهوم جدید و پیدایی و تولید یک اندیشه و فکر جدید، تعریف کرده اند - سیف، . - 1380
با توجه به ضرورت وجود خلاقیت، به خصوص در دانشجویان، و از آن جا که خلاقیت قابل رشد و افزایش است - حسینی، - 1382، تا کنون مطالعات گسترده ای در زمینه متغیرهای مرتبط و مؤثر با آن انجام گرفته است. به عقیده برخی از صاحب نظران مجموعه ای از عوامل شناختی، متغیرهای محیطی، متغیرهای شخصیتی و جنسیت بر خلاقیت مؤثر می باشند - آیزنک، - 2000 از این میان، عوامل بسیاری وجود دارد که با وجود اهمیت بسیار، مطالعه ای روی آنها صورت نگرفته است. باورهای فراشناختی و انگیزه پیشرفت، پیش بینی های مؤثری هستند که موجب خلاقیت در فرد می شوند. اسلاوین - - 2006 در پژوهشی نشان داده است، افرادی که دارای سطح بالایی از انگیزه پیشرفت هستند برای حل مشکلات و رسیدن به موفقیت بسیار کوشا بوده و خلاقیت نشان می دهند. همچنین فستکوومک کلورر - 2005 - نشان دادند برای یک فرد دارای انگیزه پیشرفت قوی، مقدار لذتی که هنگام موفقیت تجربه می کند به سطح تصویری چالش وابسته است. به عبارت دیگر، با افزایش سطح چالش، لذت همراه با موفقیت نیز افزایش می یابد که این امر نیز در افراد خلاق دیده می شود. همچینین تحقیقات نشان داده اند که بین فراشناخت با پیشرفت تحصیلی، تصمیم گیری شادکامی و خلاقیت رابطه مثبتی وجود دارد - آندرسون، 2002، لارکین، 2009، متکف، . - 2009 با توجه به موارد گفته شده و ضرورت بررسی دیگر عوامل در رابطه با خلاقیت، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین باورهای فراشناختی و انگیزه پیشرفت با خلاقیت در دانشجویان انجام گرفته است.
روش
جامعه آماری ،نمونه،روش تحقیق و روش اجرای پژوهش: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاههای شهر تبریز بودند که از این جامعه، نمونه ای شامل 380 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. پژوهش حاضر توصیفی واز نوع همبستگی می باشد. برای پژوهش حاضر پرسشنامه های پاسخ داده شده توسط 380 نفر از دانشجویان با استفاده از نرم افزار SPSS14 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای تعیین همبستگی و پیش بینی مؤلفه ها از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام چند متغیره استفاده شد.
ابزار سنجش
پرسشنامه فراشناختی- نسخه 30 سؤالی - 30؛ - MCQ یک مقیاس 30 سؤالی است که توسط اسپادا و همکاران - 2008 - طراحی گردیده است. این پرسشنامه، باورهای فراشناختی را در 5 مقیاس باورهای خود آگاهی، افکار مثبت در موردنگرانی ها، افکار ناخواسته واحساس خطر، اطمینان شناختی و افکار کنترل ناپذیر، می سنجد. پاسخ های هر سؤال در مقیاس لیکرت 4 گزینه ای از هرگز تا همیشه، پاسخ داده می شود. در پژوهش محمدی و همکاران - - 1389 ضریب آلفا برای کل مقیاس 85 و سنجش اعتبار با روش ضریب بازآزمایی به فاصله دو هفته نیز برای کل مقیاسع 79 محاسبه گردیده است در پژوهش حاضر نیز برای بررسی بیشتر پایایی و اعتبار پرسشنامه ضریب آلفا برای کل مقاس 82 محاسبه گردیده است.
پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس، یک مقیاس 29 سؤالی است که ویژگی افرادی که دارای انگیزه پیشرفت بالا هستند را با افرادی که انگیزه پیشرفت پایینی دارند می سنجد. هر سؤال به صورت جمله ناتمامی است که برای پاسخ گویی به آن چهار گزینه در نظر گرفته شده، از جمع امتیازات هر سؤال میزان انگیزه پیشرفت مشخص می شود. پژوهشهای متعددی گویای روایی مناسب پرسشنامه مذکور هستند، برای مثال بهزادی پور و همکاران - 1389 - اعتبار پرسشنامه را از طریق آزمون آلفا 74 بدست آورده اند. برای اطمینان بیشتر، اعتبار مجددا توسط محقق محاسبه شد که 82 بدست آمده و تأیید شد.
آزمون سنجش خلاقیت عابدی، یک مقیاس 60 سؤالی است که از چهار خرده مقیاس: -1 سیالی، -2 ابتکار، -3 انعطاف پذیری، 4 بسط تشکیل شده است. پاسخ گویی به هر سؤال بر اساس نمره گذاری لیکرت از 0 تا 2 نمره گذاری می شود. اعتبار آزمون خلاقیت عابدی از طریق آزمون مجدد بر روی دانش آموزان مدارس راهنمایی شهر تهران، در 4 بخش آزمون به این ترتیب بدست آمد؛ سیالی 85 ، ابتکار 82 ، انعطاف پذیری 84 و بسط 80 - عابدی، 1382، به نقل از نوفرستی، . - 1389 همچنین کفایت - - 1373 با استفاده از روش تنصیف و آلفای کرونباخ در کل آزمون پایایی آن را بین 81 تا 87 گزارش کرده است.
