مقاله راهنمایی خانواده ها در جلسات مشاوره با تاکید بر آیات قرآن کریم

بخشی از مقاله

چکیده

هدف این پژوهش بومیسازی راهنمایی خانوادهها در جلسات مشاوره با تاکید بر آیات قرآن کریم است. روش تحقیق کتابخانهای با مطالعه منابع معتبر بود و دادهها با روش توصیفی- تفسیری تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که - 1 خانواده یک بنیان مستحکم و قوی است، - 2 مهمترین ملاکهای همسرگزینی عبارتند از دینداری، شرافت خانوادگی، عیب پوشی، سنخیت با یکدیگر و اخلاق نیکو، - 3 مهمترین انگیزههای مناسب ازدواج عبارتند از حفظ عفت، دستیابی به آرامش و بقای نسل، - 4 برخی از مهمترین مهارتهای همسرداری عبارتند از عدم فخرفروشی، عفو و گذشت، مشورت با بزرگان، صله رحم، وفاداری به همسر و عفت و پاکدامنی، - 5 برخی از مهمترین توصیهها برای تربیت فرزندان عبارتند از عدم تبعیضگذاری، مراقبت از گفتار برای پیشگیری از نشان دادن راههای انحرافی بهطور ناخواسته، گذشت و چشم پوشی از خطا در صورت پشیمانی و هدایت اعتقادی، تربیت دینی و تعلیم آداب اجتماعی. بنابراین پیشنهاد میشود بر آموزههای قرآنی در کنار مباحث راهنمایی و مشاوره برای هدایت جلسات مشاوره ازدواج و خانواده تاکید شود.

واژههای کلیدی: راهنمایی، جلسات مشاوره، قرآن کریم.

مقدمه:

خانواده یک گروه کوچک است که اعضای آن از طریق ارتباط خونی یا ازدواج به هم مربوط می شوند؛ دارای اهداف مشابه هستند؛ تجارب و فرهنگ مشترکی دارند؛ و بین آنان مهر و علاقه وجود دارد. خانواده مهم ترین و ارزشمند ترین نهادهاست و بهنجاری یا نابهنجاری جامعه در درجه اول مربوط به شرایط خانواده هاست. در دین اسلام خانواده یک بنیان مقدس و مستحکم محسوب می گردد - نوابی نژاد، . - 1386خداوند در سوره فاطر آیه 11 می فرمایند : " خدا شما نوع بشر را نخست - مردی - از خاک آفرید و سپس از نطفه - آن مرد دیگری را - خلق کرد و بعد از آن، شما را جفت - مرد و زن - قرار داد - و دستگاه خلقت بشر را بر عشق و میل این دو به یکدیگر بنهاد - و آنچه زنان بار گیرند و بزایند جز به علم و اراده او نخواهد بود.

همچنین در سوره اعراف آیه 189 می فرماید: " او خدایی است که همه شما را از یک فرد بیافرید و از او نیز جفتش را مقرر داشت تا به او انس و آرام گیرد. چون به او خلوت کرد باری سبک برداشت . پس آن بار حمل چندی - در رحم - بزیست تا سنگین شد که آن گاه هر دو - پدر و مادر - خدا را خواندند که ای پروردگار ما ، اگر به ما فرزندی صالح عطا کردی براین نعمت البته از شکر گزاران تو خواهیم بود - الهی قمشه ای ،. - 1385شفیع آبادی - 1392 - "راهنمایی را فرایند یاری دهنده ای می داند که از طریق یک سلسله فعالیت های منظم و سازمان یافته به رشد متعادل و همه جانبه انسان می انجامد و موجبات بهره گیری از حداکثر توان بالقوه را فراهم می آورد.

راهنمایی جنبه پیشگیری دارد و مشاوره در وهله اول بعد درمانی دارد. بدین معنی که از طریق راهنمایی از بروز مشکلات جلوگیری می شود و مشاوره به حل مشکل کمک می کند " . با توجه به این که ما مسلمانیم و قرآن کریم که هدایت کننده انسان هاست اصلی ترین روشنگر راه ماست بسیار مناسب است که در امر راهنمایی و مشاوره از آیات قرآن کریم استفاده کنیم . براین اساس در این مقاله آیات قرآن کریم درباره خانواده و شرایط تشکیل و حفظ آن مورد بررسی قرار گرفته است .خانواده های موفق باید سه شرط داشته باشند:

. - 1 ملاک های درستی برای انتخاب همسر در نظر گرفته شده باشد. ملاک های انتخاب همسر دو دسته هستند یکی ملاک هایی که برای شروع یک زندگی سعادتمند لازمند و دوم ملاک هایی که برای کمال و پیشرفت ضروری اند و موجب بهبود و تکامل زندگی می شوند و بستگی به سلیقه و موقعیت افراد دارند ؛ .

- 2انگیزه های ازدواج درست باشند. مثلا تکامل، حفظ عفت و پاکدامنی، سلامت و آرامش جسم و روان علت ازدواج باشند؛

. - 3 رفتار همسران با یکدیگر مناسب باشد. زن و مرد نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند. سعی در رفع نقاط ضعف خود و تقویت نقاط قوتشان داشته باشند. مسئولیت اعمالشان را بپذیرند و از مهارتهای ارتباطی مناسب برخوردار باشند - کلینی ، 1350 ؛ ستیر1 ، ترجمه بیرشک ، 1376 ؛ و مظاهری ، 1376 ، به نقل از آشتیانی و احمدی . - 1383

خداوند در قران کریم  به ملاک های انتخاب همسر مناسب اشاره می فرمایند :

. - 1 دینداری: خداوند در سوره تغابن آیه 14 در مورد اهمیت دینداری همسر انتخابی می فرمایند: "الا ای اهل ایمان بدانید که زنان و فرزندان شما هم برخی - که شما را از طاعت و جهاد و هجرت در دین بازدارند و مخالفت کنند آن ها - دشمن شما هستند از آنان حذر کنید - و دل از محبتشان برکنید - " . همچنین در آیه 222 سوره بقره می فرمایند:" با زنان مشرک ازدواج مکنید مگر که ایمان آرند و همانا کنیزکی با ایمان بهتر از زن آزاد مشرک است هرچند از حسن و جمال او به شگفت آئید".

- 2 شرافت خانوادگی: خداوند در سوره اعراف آیه 58 می فرمایند:" زمین پاک نیکو، گیاهانش به اذن خدا نیکو برآید و زمین خشن ناپاک بیرون نیاورد جز گیاه اندک و کم ثمر"

. - 3 عیب پوشی: خداوند در آیه 187 سوره بقره می فرمایند: " زنان جامه ستر و عفاف شما - مردان - هستند و شما نیز لباس عفت آنان هستید " ،

. - 4 سنخیت با یکدیگر : خداوند در آیه 26 سوره نور می فرمایند: زنان بدکار و ناپاک شایسته مردانی بدین وصفند و مردان زشتکار ناپاک نیز شایسته زنانی بدین وصفند و بالعکس زنان پاکیزه ی نیکو لایق مردانی چنین و مردان پاکیزه نیکو لایق زنانی همین گونه اند" . - 5اخلاق نیکو: خداوند در سوره نساء آیه 19 می فرمایند: " و به آنها - زنان - در زندگانی با انصاف و خوشرفتار باشید و چنان که زن دلپسند شما نباشد - اظهار کراهت مکنید که - بسیار چیزها ناپسند شماست و حال آن که خدا در آن خیر بسیاری برای شما مقدر کرده است " - الهی قمشه ای ،. - 1385برخی عوامل بر ازدواج اثر منفی می گذارند که عبارتند از:

. - 1ازدواج همسران بعد از تحمل یک زیان عمده

. - 2 فاصله گرفتن یک یا هر دو همسر از خانواده اصلی

. - 3 تفاوت سوابق و زمینه های خانوادگی همسران

. - 4 سکونت در محل بسیار نزدیک یا بسیار دور از خانواده اصلی

. - 5 وابستگی همسران از نظر مالی و عاطفی به خانواده اصلی،

- 6 ازدواج در سنین بسیار کم یا سنین بالا

. - 7 ازدواج بدون آشنایی کافی یا پس از دوره نامزدی طولانی

. - 8رابطه ضعیف همسران با برادر و خواهر یا والدین خود

. - 9 ناخوشایند بودن دوران کودکی یکی یا هر دو زوجین - گلادینگ2، ترجمه بهاری، بهرامی، سیف، و تبریزی، . - 1382

خداوند در قرآن کریم مهم ترین انگیزه ازدواج را حفظ عفت، دستیابی به آرامش، و بقای نسل دانسته اند و در سوره روم آیه 21 می فرمایند: "یکی از آیات لطف الهی آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که بر او آرامش یافته و با هم انس گیرید و میانتان رافت و مهربانی برقرار فرمود. در این امر نیز - که در حقیقت پایه زندگی و آسایش و خوشی و بقای نوع برآن است -