بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گسترش سریع دسترسی به فناوری اطلاعات درقالب دفاتر فناوری دردستور کار دولت قرارگرفته است.اما متأسفانه این گسترش سریع فناوری ازمدل ورویکردخاصی پیروی نمی کندوپیش زمینه ها وراههایی که باید در این فرایند توسعه روستایی مبتنی برفناوری اطلاعات درنظر گرفته شود در این طرح مدنظرقرار نگرفته است وباتوجه به این مساله ارایه راهکارهایی برای توسعه روستایی مبتنی بر فناوری باتوجه به نیازها وامکانات داخلی وتجربیات جهانی از ضروریات است که می توان درصورت بکاربردن آن دربخشهای مربوطه ازاتلاف منابع مادی وانسانی جلوگیری کرده وروند توسعه روستایی راشتاب بخشید ومانع ازافزایش شکاف دیجتالی بین شهروروستا شد.
با توجه به این مساله در این مقاله که با استفاده از روش توصیفی واستناد به اسنادومطالعات کتابخانه ای انجام گرفته توسعه اطلاعاتی روستا به عنوان راهبردی نو در توسعه روستایی مطرح شده که با توجه به اصول این راهبرد وتجربیات کشورهای دیگرو ویژگیهای جامعه روستایی ایران راهکارهایی ارایه شده است.از جمله این راهکارهاتوسعه انسانی،توسعه زیر ساخت های لازم،توسعه استاندارها ،فرهنگ سازی استفاده ازآن است که باید مورد توجه جدی دولت قرار گیرد زیرا به کارگیری فناوری درروستاها امری اجتناب ناپذیراست.
مقدمه:
توسعه روستایی به عنوان یک فرایند تغییرا ت اجتماعی ،اقتصادی ،فرهنگی در محیط روستا شامل بهبود بازدهی وافزایش اشتغال ودرآمد روستاییان ، تأمین حداقل قابل قبول سطح تغذیه وبهداشت میباشد. ولی به نظر میرسد که اجراکنندگان فناوری کشور توسعه روستایی را فرایندی ساده می انگارند. که تنها با گسترش فیزیکی فناوری اتفاق می افتد وازاین دیدگاه اگر فناوری اطلاعات در روستاها ایجاد شود همه چیز های دیگر بخصوص فرهنگ استفاده ازآن، کاربردهای مناسب فناوری د رزمینه های کشاورزی وبهداشت و...به صورت خود به خودی ایجاد خواهد شد.
برای اثبات این نظریه به طرحی که شامل »تجهیز ده هزار مرکز فناوری اطلاعات وارتباطات روستایی « - وزارت ارتباطات واطلاعات 1383 - به عنوان مهمترین طرح توسعه در مناطق روستایی میباشد می پردازیم.دراین طرح پیش بینی شد باایجاد دفاترمی توان به اهداف افزایش نرخ اشتغال درروستاها،افزایش نرخ اشتغال درروستاها،کاهش مهاجرت، افزایش امید به زندگی،افزایش ضریب نفوذتلفن ثابت وتشویق به استفاده ازاینترنت و...دست یافت. ولی برای دستیابی به این اهداف اقدامی جزتوسعه فیزیکی فناوری صورت نگرفت - برتون - 21-1382طرفداران این طرح معتقدبه نقش معجزه گروقطعی فناوری درفرآیندتوسعه اقتصادی واجتماعی کشورها بودند.
. - Benjamin&mon1992-23واین مبانی نظری وادبیات تحقیق
الف - فناوری اطلاعات وارتباطات:1 به طورکلی
اصطلاح technology که در حال حاضر توسط فرهنگستان زبان معادل فناوری ذکرشده ازنظرلغوی ترکیبی ازدوواژه یونانی - Technoفن،هنر - - logiaشناخت علم وآگاهی - است واز این وازه تعاریف مختلفی صورت گرفته که متداولترین آن فناوری راشامل جمع اندیشه موجب شدتااین طرح بدون هماهنگی باسایررشته های علوم انسانی نظیربرنامه ریزی روستایی،علوم اجتماعی وروانشناسی درامرتوسعه روستایی اجراشود.وهمین عوامل باعث شده تا دفاترفناوری روستایی نتواند به اهداف خوددست یابد.ولی واقعیت این است که توسعه روستایی واستفاده فناوری امری پیچیده است.که تنهاباگسترش فیزیکی فناوری قابل حصول نیست.درواقع این فناوری دربستراجتماعی،اقتصادی،سیاسی یک جامعه ظهورکرده ورشدعمل می کند.
- همان - بنابراین هرچه این بسترهابرای استفاده کارآمدتروبهتر ازاین فناوری آماده تر باشد میزان موفقیت در دستیابی به توسعه همه جانبه روستایی بیشتر خواهد شد پس لازم است درکنار کاربردفناوری،رفتارها نیزتغییر کند. - -1383-42توفی - آوری،پردازش وتوزیع اطلاعات می داندکه با استفاده ازترکیب رایانه وارتباطات ازراه دورعملی شده است.در این میان رایانه وظیفه ذخیره ،انباشت وپردازش رابرعهده داردوارتباطات ازراه دور امکان پخش وتوزیع سریع اطلاعات رافراهم ساخته است.که کاربرد آن شامل تجارت الکترونیک،سلامت الکترونیک دربخش بهداشت،آموزش الکترونیک وبانکداری الکترونیکی،دولت الکترونیکی می باشدکه درنهایت شهریاروستای الکترونیک رانویدمی دهد.
ب - پیشینه تحقیق
ازچنددهه ی گذشته تابه حال بامطرح شدن فناوری شدن آثارمثبت استفاده ازآن مطالعت مختلفی درداخل وخارج ازکشوردرخصوص فناوری واثرات آن صورت گرفته وازسال1382که ایران هم باامضای اعلامیه اصول جامعه اطلاعاتی متهعددشده که درساختارجامعه اطلاعاتی جهانی تاثیرگذارباشدوازآن به بعدبه طورجدی به فناوری اطلاعات درمناطق روستایی توجه شده وکتابهاومقالات ورسالات دانشگاهی به طورمستقیم دراین موردبه تحقیق پرداخته اند.
-جلالی،روحانی وزارع درکتاب » روستاهای الکترونیکی« به طورمستقیم اثرات فناوری اطلاعات اطلاعات وارتباطات به عنوان یک ابزارمهم ومشخص ودرروستاهابررسی کرده وضمن بیان ضرورت آن درروستاوبیان نمونه های موفق جهانی به بررسی دستاوردهای این پدیده پرداخته است.
-رضوانی درکتاب»مقدمه ای بربرنامه ریزی روستایی در ایران…توجه به فناوری راازاولویت های اساسی برفرآیند برنامه ریزی دانسته وازآن به عنوان ابزاری جهت رشدوتوسعه روستایی یادکرده. - رضوانی- - 1387
-درسال1382اولین همایش»کاربردفناوری اطلاعات درروستا…توس پژوهشکده الکترونیکی دانشگاه علم وصنعت برگزارگردیدکه اثرات کاربردفناوری رادرارتباط درروستا موردبررسی قرارداده بود.
محدودیت های اصلی توسعه فناوری
-فقدان زیرساختهای مخابراتی وکالبدی:درحال حاضرزیرساختهای مخابراتی برای توسعه فناوری اطلاعات فراهم نیست وروستاهافاقدمراکزسرویس اینترنت بوده وروستاییان مجبورندازسرویسدهندگان شهری استفاده کنند. - بارانی وقدسی راثی - 7-1382
-فقدان رایانه های شخصی درمنزل:هنوزبخش اندکی ازخانوارهای روستایی به رایانه شخصی دسترسی ندارند.بنابراین جهت گیری فناوری بیشتربرای ثروتمندان وجوددارد. راهبردهای توسعه اطلاعاتی روستا
-عدم آشنایی روستاییان باکاربری کامپیوتر
-مقاومت روستاییان درمقابل تغییرات
-عدم آشنایی روستاییان به زبان انگلیسی وعدم وجود بانکهای اطلاعاتی کافی به زبان فارسی
-عدم ایجادقوانین ومقررات اجتماعی www.ict.moe.org.ir
