بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش در زمینه بهبود مدیریت آموزشگاهی است .و به عوامل و راهکارهایی اشاره دارد که در آن بتوان عوامل موثر بر ارتقای مدیریت در مدرسه را افزایش داد. ارتقای کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش نه تنها به توسعه اقتصادی اجتماعی کمک می کند ، بلکه از طریق تربیت نیروی انسانی کارآمد و خلاق می تواند موجب اعتلای کشور گردد. از آنجایی که امروزه دانش آموزان علاوه بر مهارتهای پایه نیازمند مهارتهای پیچیده تری هستند و منابعی که در اختیار آموزش و پرورش قرار میگیرد، محدود است در نتیجه ارتقای کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش بایستی از طریق ارتقای کیفیت آموزشی در مدارس صورت گیرد. اگر آموزش و پرورش ، تغییرات کیفی در فرهنگ حاکم بر جامعه بوجود آورد، بدون شک میتواند از طریق تحول در رفتار مردم و شکل نهادهای اجتماعی، پیشرفت های قابل ملاحظه ای در نرخ رشد کیفیت آموزشی بوجود آورد.
واژه های کلیدی:مدیریت آموزشی - رهبری - مدیریت کیفیت
مقدمه
در جهان امروز گسترش علم و فناوری تمام فعالیتهای اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. از مشخصات بارز این عصر ، که ان را عصر فرا صنعتی نامیده اند جایگزین شدن دانایی، پژوهش و سرمایه انسانی با عوامل دیگر تولید است. در نتیجه همه سازمانها در پی آن میباشند که با استفاده از از انسانیترین، کارآمدترین و انعطافپذیرترین شیوهها برای بقای خود تلاش کنند. در این میان نیروی انسانی ماهر و مدیر و کارآزموده با ارزشترین ثروت هر کشور و مهمترین شاخصهای برتری یک سازمان نسبت به سازمانهای دیگر است. نظام آموزش و پرورش از این امر مستثنی نیست. همانطوریکه میدانیم بهبود آموزش و پرورش بدون مدیریت صحیح، درست و توانمند امکان پذیر نیست. بهبود شرایط کار، افزایش رضایت و ایمنی خاطر کارکنان و هماهنگ ساختن تلاشها در شکلدهی به امکانات و منابع موجود جهت تحقق اهداف و در نتیجه تقویت روحیه کارکنان و آمادگی برای شکوفایی، خلاقیت و نوآوری استعدادهای بالقوه دانشآموزان از جمله وظایف مدیران مدارس است.
آموزش و پرورش مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی فرآیند تعلیم و تربیت در همه ساحتهای تعلیم و تربیت ، قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه اسلامی بر اساس نظام معیار اسلامی ، با مشارکت خانواده نهادها و سازمانهای دولتی و غیردولتی است. این نهاد مأموریت دارد با تأکید برشایستگیهای پایه زمینه دستیابی دانش آموزان در سنین لازم التعلیم در ساختاری کارآمد واثربخش فراهم سازد .انجام این مهم نقش زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت. - سند تحول بنیادین آموزش وپرورش - با تکیه بر اهداف سند تحول بنیادین انتظار میرود که مدیران آموزش و پرورش با انتخاب نیروهای شایسته و کارآمد و همچنین با برنامه های کارآمد و کارساز بتوانند اهداف آموزش و پرورش را ارتقا بخشند و به مرحله عمل درآورند.
همچنین باید مدیران آموزش و پرورش" باتکیه برسندتحول بنیادینو نگاهی تعالی بخش، مدرسه محورمشارکت جووکیفیت مدار ضمن تمرکز بر فرایندهایمدیریتی، شرایطی را فراهم آورند تاکلیه ی عوامل مؤثر در مدیریت مدرسه ضمن شناسایی ظرفیتهاوتواناییهای داخلی وپیرامونی خود،بااتّخاذرویکرد برنامه محوری نسبت به تعیین اهداف و طراحی برنامه ی عملیاتی مدرسه اقدام کنندوبانگاهی تیزبین ونقادبه صورت مستمرعملکرد مدرسه خود را نسبت به نقشه ی راه یابرنامه ی عملیاتی و هدفهای قصد شده،بسنجند؟ همچنین به منظورجلوگیری ازهرگونه اتلاف فرصت، با تشخیص خطاهاوشکافهای عملکردی، راههای بهبودرا شناسایی کنندو بابرنامه ریزی مناسب به اجرای راهکارهای بهبوداقدام نمایندتاازاین طریق کیفیت مدیریت مدرسه را ارتقا بخشیده و افزایش بهره وری را ممکن سازند؟ - ارتقای مدیریت آموزشگاهی ، - 1393
بیان مساله وضرورت
اگر مدیریت آموزشی را بخشی از راهبرد اساسی نظام آموزشی بدانیم، در جایگاه سازماندهی نیروی انسانی برای ارتقای کیفیت مدیریت آموزشی و به ویژه آموزشگاهی توجه به این مساله ضروری است.نظام اجتماعی به عنوان جایگاهی که برون داد های نظام آموزشی به عنوان پایه های اصلی آن برای رفع نیاز هایش قرار می گیرد باید گفت دغدغه شدید اینکه مدیریت آموزشگاهی جه نقشی در ارتقائ بهره وری کیفیت را دارد حتی نظام حکومتی و سیاسی نباید این مهم را از نظردور داشته باشد .چرا که یکی از زیر بنایی ترین نهادهای تمامی جوامع بشری پس از خانواده، آموزش و پرورش است.هر ساله منابع انسانی و مالی بسیار عظیمی برای تعلیم و تربیت دانش آموزان مورد استفاده قرار می گیرد.اینکه دانش آموزان آگاهی ها و توانمندیهای ضروری برای زندگی اجتماعی را بیاموزند و در رشد و اعتلای جامعه خود موثر باشند، از مهمترین چالشهای گریبان گیر نظام های آموزشی دنیا ، به خصوص نظام آموزشی کشور ماست.
ارتقای کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش نه تنها به توسعه اقتصادی اجتماعی کمک می کند،بلکه از طریق تربیت نیروی انسانی کارآمد و خلاق می تواند موجب اعتلای کشور گردد. از آنجایی که امروزه دانش آموزان علاوه بر مهارتهای پایه نیازمند مهارتهای پیچیده تری هستند و منابعی که در اختیار آموزش و پرورش قرار میگیرد، محدود است در نتیجه ارتقای کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش بایستی از طریق ارتقای کیفیت آموزشی در مدارس صورت گیرد. اگر آموزش و پرورش ، تغییرات کیفی در فرهنگ حاکم بر جامعه بوجود آورد، بدون شک میتواند از طریق تحول در رفتار مردم و شکل نهادهای اجتماعی، پیشرفت های قابل ملاحظه ای در نرخ رشد کیفیت آموزشی بوجود آورد.
به دلیل اهمیت نقش های نظام آموزشی در نظام اجتماعی و توسعه و پیشرفت آن نظام حکومتی و قوای قانون گذاری و اجرایی وقضایی نباید خود را مستغنی از توجه به این مساله بدانند.چرا که در دراز مدت همه و در نتیجه کشور از این توجه سود خواهد برد.یا برعکس از بی توجهی به آن صدمه خواهد دید.بنا بر این نظام آموزشی را به عبارتی می توان مغز نظام اجتماعی یا حتی حکومتی دانشت که یکی از ستون های اصلی آن را مدیریت آموزشگاهی تشکیل می دهد. اگر ما به تاثیر آموزش و پرورش بر افراد و جامعه آگاه باشیم ، و به این نکته واقف باشیم که آموزش و پرورش با انسان ها سر وکار دارد و سر وکار با انسان ها یعنی توجه به کیفیت و بهره وری در مدیریت و این یعنی بهترین عرضه برای بیشترین تقاضا افزایش کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش ضمن اینکه سبب افزایش کیفیت خدمات آموزش و پرورش می گردد ، قیمت تمام شده آن را کاهش می دهد ، بازدهی سرمایه را نیز افزایش داده و ارتقای استانداردهای زندگی را فراهم می سازد که این هر دو از عوامل اصلی ایجاد ثروت ملی محسوب می شوند .
بنابراین، می توان گفت که افزایش کیفیت آموزشی به ویژه در آموزش و پرورش بهترین ابزار برای افزایش بهبود سطح زندگی مردم و ایجاد ثروت ملی است. از دیدگاه سیستمی با گسترش این تفکر در سطح منابع اقتصادی جامعه می توان نتیجه گرفت که افزایش کیفیت آموزشی آموزش و پرورش موجب افزایش کیفیت آموزشی ملی شده و آن نیز به بالا رفتن قدرت خرید مردم ، رونق اقتصادی ، افزایش درآمد ملی ، کاهش تورم و همچنین افزایش اشتغال در درازمدت منجر خواهد شد.
ادبیات تحقیق تعریف مدیریت به طور کلی:
مدیریت فرایند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامهریزی، سازماندهی ، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت میگیرد. - رضاییان ، اصول مدیریت - از وظایف مهم مدیریت به طور کلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد. برنامه ریزی - سازماندهی - انگیزش - ارزیابی. - همان - رضاییان همچنین در کتاب خود مفاهیمی کلیدی در مدیریت را طرح میکند: -1 مدیریت یک فرایند است. -2 مفهوم نهفته مدیریت، هدایت تشکیلات انسانی است. -3 مدیریت مؤثر، تصمیمهای مناسبی میگیرد و به نتایج مطلوبی دست مییابد. -4 مدیریت کارا به تخصیص و مصرف مدبرانه میگویند. -5 مدیریت بر فعالیتهای هدفدار تمرکز دارد. -6 مدیریت عبارتست از عملی که بصورت آگاهانه و مستمر انجام می شود و به سازمان شکل می دهد. - همان -
تعریف مدیریت آموزشگاهی:
رشته مدیریت آموزشی َیکی از حوزههای مطالعاتی دانش مدیریت است. علم مدیریت آموزشی ؛ مجموعهای منسجم از دانش حاصل از کاربرد روش علمی به منظور توصیف خصوصیات و تبیین عناصر سازمانی و روابط فیمابین آنها در سازمانهای آموزشی است. در این تعریف، عناصر سازمانی؛ متشکل از چهار سیستم بنیادی میباشند: الف-سیستم رفتاری - فرد، گروه، سازمان غیر رسمی و... - ب- سیستم ساختاری - ساختار سازمانی، اهداف رسمی، مقررات، سازمان رسمی و... - ج- سیستم تکنولوژیک - فرایندها و روشهای تولید ستاندها، تجهیزات و... - د- سیستم محیطی - مشتریان و ارباب رجوع، رقبا، جامعه، دولت، تامین کنندگان منابع و... - . علم مدیریت آموزشی، کارکردهای مدیریت در سازمانهای آموزشی را بر تئوری و دانش علمی ، مبتنی میسازد. کارکردهای مدیریت آموشی ؛ شامل برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و کنترل در سازمانهای آموزشی است.
هدف مدیریت آموزشی ؛ بهبود اثربخشی ، بهره وری و کیفیت در سازمانهای آموزشی است. منظور از سازمان آموزشی ؛ سازمانی است که به ارائه خدمات آموزشی میپردازد. - علاقه بند ، - 1384 در نظام آموزشی ایران مدیریت آموزشی فعالیتی است که خارج از مدارس و سازمانهای آموزشی ، در بالاترین سطح سلسلهمراتب وزارتی صورت میگیرد. و مقصود از آن اعمال ضوابط و مقررات رفتاری ، برای ایجاد نظم در گردش کار به طور کلی است. به جای تکیه بر تحقیق و دستیابی به چهارچوب های نظری هدایت کننده عمل به تدارک و تدوین روشها و رویه های استاندارد برای اداره فعالیتهای آموزشی و پرورشی تاکید میشود. - علاقه بند ، - 1376 مدیر و مسئول موسسه آموزشی در هر سطحی از تعلیمات رسمی ، قدرتی نخواهد بود که فقط بازگو کننده بخشنامه ها و مجری آیین نامه ها و ناظر بر اجرای برنامه های رسمی باشد. بلکه بر عکس وظیفه خواهد داشت ، آموزش و پرورش را در راه سازندگی
