بخشی از مقاله
چکیده
مقاله حاضر با تکیه بر آمار و اطلاعات موجود ابتدا تصویري از استان کرمانشاه و بطور خاص شهرستان هرسین از بعد اقتصادي ارائه نموده و در ادامه با نگاه به مشکلات مبتلا به سه بخش عمده اقتصادي، شامل بخش صنعت و معدن، کشاورزي و خدمات در ایران، به ارائه پیشنهاداتی در قالب راهکارهاي توسعه اقتصادي شهرستان هرسین با توجه به مزیت هاي منطقه اي از قبیل نزدیکی به صنایع مادر و اساسی، همسایگی با شهرستان ها و مناطق کمتر توسعه یافته، نزدیکی به کشور عراق و برخورداري از آثار تاریخی ارزشمند به عنوان جاذبه هاي گردشگري و ... پرداخته است.
مقدمه
از مشخصه هاي اصلی اقتصاد ایران در چند دهه گذشته، وابستگی شدید به صادرات و درامدهاي نفتی بوده است. اما نوسانات مداوم و بی ثباتی قیمت جهانی نفت متاثر از تحولات سیاسی جهان و در نتیجه شکاف قابل ملاحظه میان عواید مورد انتظار و تحقق یافته از صادرات نفت و تحریم هاي ظالمانه غرب علیه ایران در چند سال گذشته علیرغم اثرات منفی فراوان بر اقتصاد ایران با به چالش کشیدن ساختار اقتصاد ایران، به روشنی ضرورت خروج از این وابستگی را به سیاستگذاران و تصمیم سازان کشور و فعالین عرصه اقتصاد به اثبات رسانده و منجر به شکل گیري عزم و اراده ملی در این راستا گردیده است.
تجربه تحریم و معضلات اقتصادي چند سال گذشته نشان داد که برخورداري از اقتصادي قدرتمند با توان تولید بالا، چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ تنوع محصول، جهت تامین نیاز مصرفی داخل کشور و صادرات متنوع و گسترده، مبتنی بر مزیتهاي نسبی و ایفاي نقشی پررنگ در زنجیره ارزش افزوده جهانی از مسیر توسعه روابط تجاري، تضمین کننده امنیت ملی و رشد و توسعه پایدار اقتصاد ملی می باشد. اما توسعه ملی منوط به رشد و توسعه منطقه اي است به گونه اي که هرمنطقه در کشور فراخور استعداد و نیاز خود رشد نموده ، سرمایه و امکانات لازم را در اختیار گرفته و با توجه به مزیتهاي منطقه اي خود در عرصه تولید و اقتصاد کشور مشارکت نماید.
جایگاه اقتصادي استان کرمانشاه در ایران
بر اساس نتایج سرشماري سال 1390، استان کرمانشاه با بیش از 1945000 نفر جمعیت و سهم 2/6 درصدي از کل جمعیت کشور سیزدهمین استان کشور به لحاظ جمعیت در این سال بوده است اما به لحاظ رشد جمعیت این استان نزدیک به انتهاي جدول رتبه بندي و با نرخ رشد 0/7 درصدي در رتبه 25 ام قرار گرفته است این درحالی است که رشد جمعیت کشور به عنوان میانگین رشد در تمام مناطق کشور در این سال 1/29 درصد بوده است.
پایین بودن نرخ رشد جمعیت می تواند ناشی از کاهش نرخ زاد و ولد، نرخ مرگ و میر بالا و یا مهاجرت باشد اما شاید بتوان یکی از عوامل بسیار موثر بر نرخ رشد جمعیت استان را در شاخصی به نام نرخ بیکاري جستجو نمود که بالا بودن آن ساکنین یک منطقه را به مهاجرت به نقاط دیگر به منظور یافتن شغل و کسب معاش ترغیب می نماید. متاسفانه در شاخص نرخ بیکاري در سال 1393، استان کرمانشاه با نرخ 15/3 درصد، رتبه اول را در بین استانهاي کشور داشته است. در زمینه نرخ مشارکت و نرخ با سوادي نیز به ترتیب رتبه هاي 15 و 25 را در کشور داشته و در هر دو شاخص پایینتر از نرخ متوسط کشور بوده است - جدول شماره. - 1
سهم استان کرمانشاه در تولید ناخالص ملی در سال 1391 با تولید بیش از سیزده هزار میلیارد ریال به قیمت بازار، 1/8 درصد کل تولید ناخالص ملی بوده که کرمانشاه را در جایگاه شانزدهمین استان کشور از لحاظ مشارکت در اقتصاد ملی قرار داده است البته بدون احتساب نفت در تولید ناخالص ملی سهم استان به 2 درصد افزایش می یابد اما تغییري در رتبه استان حاصل نمی شود - جدول شماره. - 2
در مجموع جایگاه و شرایط اقتصادي استان کرمانشاه را علی الخصوص در شرایطی که کرمانشاه استانی مرزي و در همسایگی عراق که در سالهاي اخیر مهمترین بازار صادرات کالاي ایران بوده - در سال 1392 با نزدیک به شش میلیارد دلار واردات از ایران دومین شریک صادراتی کشورمان بعد از کشور چین بوده است - و برخوردار از برخی صنایع مادر و جاذبه هاي توریستی فراوان می باشد در قیاس با دیگر استان هاي کشور نمی توان خوب ارزیابی نمود. لذا جا دارد که در راستاي برنامه ریزي براي توسعه اقتصادي شایسته و درخور این استان مطالعات علمی گسترده اي صورت پذیرد بدیهی است رشد و توسعه یک کشور منبعث از رشد و توسعه استانها و توسعه استانی نیز محصول رشد و توسعه تک تک شهرستان هاي آن می باشد لذا در ادامه این مقاله به بررسی برخی راهکارهاي توسعه شهرستان هرسین پرداخته شده است.
شهرستان هرسین از نگاه آمار
بر اساس آخرین تقسیمات کشوري شهرستان هرسین متشکل از دو بخش مرکزي و بیستون دو شهر و چهار دهستان بوده و به لحاظ وسعت دهمین شهرستان استان کرمانشاه می باشد. این شهرستان در همسایگی استان هاي لرستان و همدان قرار گرفته است. بر اساس سرشماري سال 1390 جمعیت شهرستان هرسین بیش از 119000 نفربوده است. این شهرستان داراي 2410 واحد صنفی در رسته هاي مختلف می باشد و داراي 16 اتحادیه صنفی و یک اتاق اصناف می باشد.
در بخش صنعت شهرستان بنا به آمار سازمان صنعت و معدن و تجارت استان، شهرستان هرسین در حال حاضر برخوردار از 27 واحد صنعتی فعال و 8 واحد غیر فعال و یا راکد می باشد. علاوه بر این 62 طرح با بیشترین اشتغال زایی در صنایع کاغذ و تولید کود و صنایع فولاد به عنوان طرح هاي موجود در این سایت درج شده اند. در حال حاضر شهرستان هرسین داراي 9 واحد معدنی فعال با 88 نفر نیروي کار که در زمینه تولید مرمریت، سنگ لاشه، سنگ تزئینی و سیلیس فعالیت می کنند می باشد علاوه بر این 8 واحد غیر فعال یا با فعالیت غیر مستمر با 57 نفر نیروي کار نیز در این شهرستان وجود دارد.
