بخشی از مقاله
چکیده
. گردشگری مذهبی در نقاط مختلف جهان به عنوان یکی از شاخه های مهم گردشگری مطرح بوده و حجم بالای مبادلات اقتصادی در این بخش باعث شده است تا صاحبنظران، گردشگری مذهبی را به عنوان یک فعالیت و صنعت مستقل تلقی کنندمهمترین زیارتگاه منطقه چایپاره،زیارتگاه حضرت ابوالفضل واقع در روستای حمزیان میباشد.که هر ساله گردشگران زیادی را از سایر شهرستانهای استان و استانهای همجوار جذب می کندهدف این تحقیق،بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی این زیارتگاه بر ساکنین مجاور می باشد.روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و جمعآوری اطلاعات به شیوه اسنادی و میدانی صورت گرفته است.
جامعه آماری تحقیق را روستاییان اطراف زیارتگاه و کارکنان مشغول به خدمات رسانی به گردشگران را که اکثراً از ساکنین روستاهای اطراف زیارتگاه می باشندتشکیل می دهد که براساس فرمول کوکران 180 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ازمون تک نمونه ای t و نرم افزار spss استفاده به عمل آمده. نتایج تحقیق بیانگر رضایت قابل توجه روستاییان از منافع اقتصادی زیارتگاه و تأثیرات قابل توجه گردشگران زیارتگاه بر توسعه اشتغال و زیرساخت ها، افزایش کمی و کیفی تولیدات بومی و افزایش درآمد روستاییان می باشد. و 76 درصد معتقد بودند که زیارتگاه برای افراد.40B15ساله بیشترین زمینه شغلی را فراهم ساخته است.
واژگان کلیدی: گردشگری، گردشگری مذهبی، توسعه اقتصادی، زیارتگاه حضرت ابوالفضل، شهرستان چایپاره. مقدمه امروزه صنعت جهانگردی در بسیاری از کشورها نمودی ازهویت فرهنگی یک کشور و یکی از منابع مهم کسب ارز - تقوایی و دیگران، . - 40:1389توسعه صنعت توریسم برای کشورهای د ر حا ل توسعه که با معضلاتی چو ن نرخ بیکاری بالا ، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است - صباغ کرمانی و امیریان - 58: 1379 گردشگری مذهبی یکی از قدیم ترین گردشگری های گذشته و در حال حاضر د ر سراسر جهان است - مومنی ودیگران - 14:1378اثارباستانی ،اماکن دینی ومقدسه ،منابع طبیعی،صنایع دستی،اب های معدنی ودرمانی ،غارها...از جذابیت های گردشگری کشورماست - لطفی خواجوی، - 1384:101یکی از این جاذبه ها ،جاذبه های مذهبی ،زیارتگاها واماکن مقدسه است که هر ماه تعدادزیادی از جهانگردان را به سوی خود جذب می کنند. - رضوانی ، - 1385:19
بااوج اسلام در ایران ،شهرها وروستاها ی کشور تبدیل به مراکزی برای زندگی وپس از مرگ امامزادها وشخصیت های برجسته مذهبی ،مقبرهایشان به محلی برای زیارت مشتاقان تبدیل شده است که یکی از جنبه های مهم گذران اوقات فراغت در زندگی مردم به حساب می اید. - منصوری، - 1383:63جاذبه های اماکن مذهبی ایران که گره خوردگی تعالیم مذهبی با اندیشه وهنر زندگی ایرانی را به نمایش می گذارد ،هنوز جزو اولین اولویت های گردشگران خارجی برای سفر به ایران است .در کشور مان بیش از 8هزار و919مکان مذهبی مقدس وجود دارد که از این تعداد ،دست کم 4هزار و319اثر در زمینه اثار ثبت شده ودر فهرست میراث ملی قرار دارندکه علاوه بر داشتن جاذبه های زیارتی دارای جاذبه های فرهنگی وتاریخی هم هستند - تقوایی ودیگران - 1389:4زیارتگاه حضرت ابولفضل با قدمت چند ساله از جاذبه های زیارتی فرهنگی شهرستان چایپاره است که در فهرست میراث ملی قرار دارد - مهندسین مشاور،. - 1387:1431این زیارتگاه علاوه بر داشتن جاذبه زیارتی از طبیعت بکر وبسیار زیبایی برخوردار استکه هر سال زائران بساری از شهرهای دورونزدیک را به سوی خویش جذب می کنند که در این بارگاه به ذکر ومراسم عبادی خویش می پردازند.
ضرورت و اهمیت تحقیق
گردشگری یک فعالیت پویا، بزرگ، متنوع، پاکیزه و نیز یکی از بخش های رشد یابنده در سیستم اقتصاد ملی به شمارمی رود. بنابراین، تمامی کشورها در پی استفاده از فرصت هاو مزایای فراوان حاصل از آن هستند تا به واسطه آن، رفاه نسبی را برای حال آینده جوامع خود، رقم بزنند - زنگی آبادی و دیگران - .8:1385صنعت گردشگری دارای آثار ، اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای می باشد . ایجاداشتغال و دستیابی به درآمد ارزی پایدار و مناسب وهمچنین شناخت متقابل فرهنگی در راستای صلح وفاق بین المللی از آثار اجتماعی و اقتصادی این صنعت است - مکیان و نادری بنی، - 1382:205صنعت گردشگری آنچنان در توسعه اقتصادی-اجتماعی کشورها اهمیت داردکه اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نامیداند، - رضوانی، - 1378:8بنابراین توریسم همانند یک عام وصنعت برای رشد وپیشرفت خود نیاز به پژوهش دارد - راهنمایی، - 5A1369وتجربیات سایر مناطق جهان نشان داده که توسعه ان در در هر منطقه باعث رشد وپیشرفت اقتصادی واجتماعی ان ناحیه شده است - تقوایی ودیگران: - 1389:43این تحقیق ضمن نشان دادن اهمیت اقتصادی گردشگری مذهبی گامی جهت معرفی وشناساندن این میراث فرهنگیBتاریخی برای گردشگران است.
معرفی منطقه مورد مطالعه
شهرستان چایپاره یکی از شهرستانهای شمالی استان اذر بایجان غربی می باشد ودر حدود 940 کیلومتر درشمال شرق شهرستان خوی می باشد،شهرستان چایپاره - چایپارا - ازسمت شمال وشمال غربی به شهرستان ماکو چالدران واز سمت جنوب به بخش ایواغلی واز سمت غرب به دهستان کامل اباد در بخش صفائیه واز سمت شمال به شهرستان پلدشت منتهی می شود که حدود 28000 نفرجمعیت شهری رادر خود جای داده است وبر اسا س تقسیمات کشوری شهرستان چایپاره - چایپارا - دارای دوبخش به نام های مرکزی - دودهستان چورس وقره ضیالدین - و حاجیلار - حاجیلار جنوبی وحاجیلار شمالی - است.مهمترین زیارتگاه منطقه چایپاره ،زیارتگاه حضرت ابولفضل است این تکیه که در دل یک کوه میان روستاهای حمزیان وکورابلاغ قرار گرفته در میان مردم به حضرت ابولفضل اوجاقی معروف است طبیعت اطراف تکیه بسیار زیبا وسرسبز می باشد.این ویژگی جاذب خیل مردمی است که هم جهت گردش در طبیعت اطراف تکیه وهم زیارت به انجا می روند.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی وپیمایشی است. اطلاعات مور د نیا ز این پژوهش به صورت اسنادی و میدانی وپرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردیده.جامعه آماری پژوهش را روستاییان اطراف زیارتگاه و افراد وکارکنان مشغول به خدمات رسانی به گردشگران زیارتگاه اعم ا ز مغاز ه داران، دست فروشان، مهمانداران و .. . را که اکثرا ا زروستاهای اطراف زیارتگا ه می باشند تشکیل میدهد که جهت بررسی که براساس فرمول کوکران 180 نفربه عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد . جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار های Excel و spss استفاده به عمل آمده.
یافته های تحقیق
صنعت توریسم در توسع ه و پیشرفت جوامع امروز ی و به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، عامل مؤثری برای مقابله با فقر است. به طوریکه موجب افزایش درآمد قشرهای مختلف، کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و درنتیجه، بهبودکیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود. لذا دراین تحقیق سعی شده به بررسی و تحلیل تاثیرات اقتصادی گردشگری زیارتگاه ابوالفضل بر روستاهای اطراف آن پرداخته شود. پس از تعین روایی و پایایی، پرسشنامه ها به صورت تصادفی میان گردشگران و ساکنین منطقه موردمطالعه توزیع گردید و یافته های حاصل آمده از طریق آمارتوصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته.
الف - آمار توصیفی
