بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف رتبهبندی تامینکنندگان عمده کارخانه شونیز تبریز از نظر شاخصهای تولید ناب انجام شده است. برای نیل به هدف فوق 3 سوال تدوین شده است. روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی و جامعه آماری این تحقیق عبارت است از 150 نفر از مدیران و کارکنان کارخانهی تولیدی شونیز و تامینکنندگان آن که به روش نمونهگیری تصادفی ساده جمعآوری شدهاست. در این تحقیق به منظور تهیه و تدوین مبانی نظری و پیشینه تحقیق از مطالعات کتابخانهای استفاده شده است . همچنین به منظور جمعآوری دادهها و اطلاعات برای پاسخگویی به سوالات تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است . روایی پرسشنامه به صورت روایی صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و به تفکیک مولفههای تولید ناب محاسبه شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از AHP فازی و روش Topsis فازی استفاده شده است.
کلید واژه : تولید ناب ، تامینکنندگان کارخانه شونیز ، ریاضیات فازی ، حذف اتلاف، بهبود مستمر
مقدمه:
از زمان شروع تولیدات صنعتی در جوامع بشری، صنعتگران انقلابهای گوناگون در تولید خود را تجربه کردهاند. سیر این انقلابها به گونهای بوده است که هنری فورد4 و پس از آن آلفرد اسلون5 اولین انقلاب تولیدی را که تولید انبوه نام گرفت محقق کردند. در این انقلاب بود که سیستم کند، حجیم و پرهزینه تولید دستی تبدیل به یک سیستم با سرعت بیشتر، هزینه کمتر و راندمان بالاتر با نام تولید انبوه شد. تقریباً پس از گذشت نیم قرن از این انقلاب تائیچی اوهنو6 و تویودا7 برای نجات شرکت تویوتا و به تبع آن کشور ژاپن، انقلاب دیگری را در عرصه تولید جهان بنیان نهادند. بعدها این انقلاب تولید ناب نام گرفت که طی آن زواید و اتلافهای تولید انبوه حذف شده و سیر جدیدی از سیستمهای تولیدی مانند تولید بهنگام، تولید کششی و... را برای جوامع صنعتی جهان به همراه آورد. این تحولات تولیدی همان گونه که انتظار میرفت با سرعت بیشتری تداوم یافت و پس از این نیز تداوم خواهد یافت.
سالها بعد و در دهه 80، دنیای غرب با رکود جدیدی در صحنه اقتصاد خود مواجه شد. در این زمان بود که بسیاری از شرکتهای مشهور در سرتاسر دنیا شروع به بکارگیری برنامههایی کردند که به وسیله آنها بتوانند بهره وری و کیفیت خود را بهبود بخشند - . - White & Prybutok, 2001 در سال 1990 ووماک8 و همکارانش از دانشگاه MIT با چاپ کتابی با عنوان» تولید ناب؛ ماشینی که جهان را تغییر داد« تولید ناب را به عنوان ترکیبی از مدل تولید سنتی فورد و مدل کنترل اجتماعی در محیط تولید ژاپنی، به جامعه جهانی معرفی کردند - . - Mieir & Forrester, 2002 همچنین، از اواخر دهه 1980 تا اواسط دهه 1990، در پی تحولات گسترده اقتصادی و سیاسی در سرتاسر جهان، تلاشها و اقدامات زیادی برای شناخت ریشهها و عوامل موثر بر نظامهای جدید در کسب و کار جهانی به مرحله عمل در آمدهاند. ایالات متحده امریکا برای اولین بار، وقتی که رکود چشمگیری را در سهم کسب وکار جهانی خصوصاً در عرصه تولید که با رقابتهای جدیدی از سوی آسیا و اروپا مواجه شده بود به چشم دید، سکان رهبری این نهضت را در دست گرفت.
در سال 1991 گروهی از متخصصان صنعتی مشاهده کردند که نرخ افزایش تغییرات در محیط تجاری از تواناییهای سازمآنهای تولیدی سنتی در جهت تطبیق و سازگاری با ان، سریعتر و شتابانتر است. این سازمآنها در استفاده از مزایای فرصتهایی که برای آنها ارائه میشد ناتوان بودند و این ناتوانی در تطبیق با شرایط تغییر ممکن بود در بلندمدت باعث ورشکستگی و ناکامیشان شود . - Hormozi, 2001 - بنابراین پارادایمی جدید برای اولین بار در گزارشی که عنوانش "استراتژی بنگاههای تولیدی در قرن بیست و یکم: دیدگاه متخصصان صنعتی" بود بوسیله مؤسسه یاکوکا9 منتشر و به همگان معرفی شد - Nagel .& Dove, 1991 - بلافاصله، عبارت تولید چابک به طور مشترک با انتشار این گزارش مورد استفاده عموم قرار گرفت
اهمیت و ضرورت تحقیق:
یکی دیگر از پر دامنهترین ادعاها این است که عصر تولید انبوه به پایان رسیده است و شیوههای جدیدی نظیر تخصص انعطاف پذیر، جایگزین آن میشود. مدیریت بدون ضایعات یا تولید ناب مرحله جدیدی از تولید است که مزایای تولید انبوه و دستی را با یکدیگر ترکیب می کند. در روش تولید ناب تولید کنندگان به منظور کاهش استفاده از منابع تولید هستند. در این روش نیروی کار مورد استفاده، سرمایه خرید و نصب ماشینآلات، فضای لازم برای تولید، موجودی در جریان کار، مواد، محصول، نیروی مهندسی و طراح محصول، همه و همه به نصق میرسند - جعفرنژاد، 1385، . - 37 بر اساس مباحث فوق به نظر میرسد در ایران شرکتها و سازمانهای مختلف بخوبی به اهمیت تولید ناب و چرخه تولید خود واقف شدهاند و سعی دارند هر روز بیشتر خود را با توانمندیها و قابلیتهای تولید ناب منطبق نمایند. اما آنچه در عمل دیده میشود، ضعف تولید کنندگان در رسیدن به این قابلیتها میباشد.
در ایران نیز تامینکنندگان شرکتهای بزرگ با توجه به شرایط اقتصادی و کمبود منابع مالی سعی دارند بر اساس قابلیتهای تولید ناب از منابع محدود خود حداکثر استفاده را ببرند ، اما در عمل بسیاری از این تامینکنندگان به خاطر عدم درک صحیح از مولفههای تولید ناب در جهت انطباق سیستمهای تولیدی خود با مولفههای تولید ناب با مشکل مواجه میشوند. لذا ضروریست تا از میزان توانمندی این شرکتها به درک صحیحی رسیده و هر یک از مولفههای تولید ناب را به عنوان پیشنهادهایی سازنده در جهت هدایت تامینکنندگان به سوی استفاده بیشتر از قابلیتها خود ارائه شوند.
چارچوب نظری :
تولید ناب
تولید ناب اصطلاحی که کرافسیک10 تحقیقگر برنامه بین المللی موتور خودرو - 11 IMVP - برنهاده است. این شیوه تولید، نیروی انسانی موجود در کارخانه، فضای لازم برای تولید، سرمایه ای که صرف ابزارآلات میشود، نیروی مهندسی لازم برای به
