بخشی از مقاله
چکیده
در سالهای اخیر با افزایش پیچیدگی، سطح عدم اطمینان نیز افزایش یافته است؛ از این رو مدیریت ریسک زنجیرهی تأمین یکی از موضوعاتی است که مورد توجه سازمانها قرار گرفته است. یکی از ریسکهای موجود در زنجیرهی تأمین، ریسکهای وارده از ناحیهی تأمینکنندگان است. تحقیق حاضر ، به شناسایی ریسکهای محتمل در زنجیره تأمین صنایع غذایی شیفو در شهرستان جهرم و در نهایت به رتبه بندی ریسکهای شناخته شده با روش ویکور فازی میپردازد. در این پژوهش با بررسی تحقیقات صورت گرفته ، عوامل مؤثر بر ایجاد ریسک در زنجیره تأمینکننده استخراج شده و شاخصهای مورد نیاز برای سنجش ریسک مانند محدودیت ظرفیت، عدم اعتماد به شرکت، کمبود کارکنان ماهر، بهکارگیری فناوری جدید وفاصلهی جغرافیایی بین تأمینکنندگان و شرکت شناسایی شدهاند. در ادامه، چارچوب معیارها و زیرمعیارآنها با توجه به ادبیات تحقیق شناسایی میشود.در نهایت معیارها و زیر معیارهای شناسایی شده با استفاده از روش ویکور فازی رتبهبندی میشوند. نتایج تحقیق نشان میدهد که عوامل زیر به ترتیب اولویت با استفاده از روش ویکور فازی رتبهبندی شده است: .1 محدودیت ظرفیت .2 کمبود کارکنان ماهر .3 عدم اعتماد شرکت به تأمینکنندگان .4 بکارگیری فناوری جدید .5 فاصلهی جغرافیایی بین تأمین کنندگان و شرکت.
کلید واژه ها: زنجیرهی تأمین، ریسک زنجیرهی تأمین، ویکور فازی.
مقدمه
در سالهای اخیر ریسک و عدم اطمینان در زنجیره تامین افزایش یافته است و محققان بسیاری به تاثیر ریسک زنجیره تامین اشاره کرده اند . [1] طیف وسیعی از ریسکهای موجود در زنجیره تامین، اثرات منفی بر عملکرد زنجیره دارند.[2] بنابراین سازمانها به منظور غلبه بر ریسکهای زنجیره تامین، بایستی از راهبردهای کاهشی مناسب استفاده کنند .[3] مدیریت ریسک زنجیره تامین 1یکی ازحوزه های مهمی است که هدف آن توسعه روشهایی به منظور شناسایی، ارزیابی، تحلیل و اصلاح ریسک در زنجیره تامین می باشد.[4] به اعتقاد نورمن و جانسون، عواملی مانند جهانی شدن، افزایش برون سپاری، کاهش تعداد تامین کنندگان و افزایش تقاضا برای تحویل به موقع محصول، ریسک را افزایش داده و موجب تشدید اهمیت مدیریت ریسک زنجیره تامین شده است.[5] ریسک زنجیره تامین را می توان اختلال در ارتباطات بین اعضای مختلف زنجیره تامین تعریف کرد. این اختلال می تواند به طور بالقوه بر جریانهای محصول، مواد و اطلاعات تاثیر داشته باشد .[6]
.1 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
یکی از زمینههایی که در حوزهی مدیریت ریسک زنجیره-ی تأمین مورد توجه قرار گرفته است، مدیریت ریسک تأمین است. مطالعاتی نیز در زمینهی مدیریت ریسک تأمین انجام و روشهایی برای در نظر گرفتن ریسک تأمین به عنوان یکی از مهمترین عوامل ریسک زنجیرهی تأمین معرفی شده است. نتایج نشان میدهد که ریسک تأمین را نیز میتوان از طریق رویکردها و راهبردهای کاهشی ارائه شده برای مدیریت ریسک تأمین مدیریت کرد.زسایدشین و الرام تغییرات غیرمنتظره در میزان احتیاجات و ترکیب اقلام مورد نیاز، تغییرات در تولید و فناوری و عدم دسترسی به محصول را به عنوان منابع ریسک تأمین معرفی کردند .[7]
در سال 2006 وو وهمکاران، با معرفی یک روش تحلیلی، ریسک موجود در زنجیرهی تأمین را طبقهبندی، مدیریت و ارزیابی کردند. در روش مورد استفاده، فاکتورهای ریسک در قالب سلسله مراتبی طبقهبندی شده است. فاکتورهای مرتبط با تأمین-کننده از طریق مصاحبههای تخصصی شناسایی و سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسه مراتبی2، وزن هر یک از این فاکتورها محاسبه میشود. وزنهای محاسبه شده، شاخصی برای میزان اهمیت هر یک از فاکتورهای ریسک میباشد.[8] متوک و همکاران نیز چارچوب مفهومی پنج مرحلهای برای مدیریت ریسک تأمین-کنندگان شامل شناسایی ریسک تأمین کنندگان، ارزیابی ریسکهای تأمینکنندگان، گزارش و تصمیمگیری در مورد ریسکها، مدیریت ریسک و بررسی نتایج کارایی مدیریت ریسک ارائه کردهاند.[9]
.1- 1 سوالات پژوهش - 1 عوامل مؤثر بر ریسک زنجیرهی تأمین صنایع غذایی شی فو کداماند؟
- 2 کدام معیارها از نقطه نظر متخصصین از اهمیت بالایی برخوردارند؟
- 3 اولویت عوامل مؤثر بر ریسک زنجیرهی تأمین صنایع غذایی شی فو کداماند؟
.2- 1 تکنیک ویکور تکنیک ویکور فازی به منظور تعیین راهحلهای ممکن مسائل چندمعیارهی فازی مورد استفاده قرار میگیرد:
که در آن:تعداد گزینههای ممکن؛،امین گزینه به دست آمده با مقادیرقطعی مجموعه متغیرهای؛مقدارامین تابع معیاربرای گزینه،تعداد معیارها را نشان میدهد ونشاندهندهی عملگر یک فرایند تصمیم گیری چندمعیاره برای انتخاب بهترین گزینه در شرایط چندمعیاره است. گزینهها می توانند تولید شوند و امکانپذیری آنها میتواند از طریق مدلهای ریاضی - تعیین متغیرهای - ، مدلهای فیزیکی یا انجام آزمایش بر روی مجموعهی موجود یا سایر مجموعههای مشابه انجام گیرد. محدودیتها به عنوان هدف هایی با اولویت بالا در نظر گرفته میشوند که می-بایست در فرایند تولید گزینهها جبران شوند. در این تحقیق در نظر گرفته میشود که گزینهها توسط اعداد فازی مثلثی محاسبه میشوند. ̃ - - مجموعه ای از معیارها که سودآور هستند - تأثیر مثبت دارند - با نمایش داده میشوند وبرای نشان دادن هزینهها بکار میرود. در اینجا | است و| | نشان دهندهی یک عدد کاردینال - اصلی، اساسی - است[10]و. [11]
.2 روش شناسی تحقیق
.1- 2 روش پژوهش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از بعد میزان کنترل متغیرها توصیفی و از جنبهی روش گردآوری دادهها میدانی است.
.2- 2 جامعه و نمونه آماری جامعهی آماری این تحقیق را متخصصین صنایع غذایی شیفو در جهرم تشکیل می دهند. و نمونه آماری تحقیق شامل 18 عدد از متخصصین صنایع غذایی شیفو که در دسترس بوده و حاضر به پاسخگویی به پرسشنامه شدند.
.3- 2 ابزار جمع آوری اطلاعات ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه می-باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی میزان اهمیت هریک از معیارها و زیر معیارها از پرسشنامه استفاده شده است،. به منظور پاسخگویی به سوالات مربوط به پرسشنامهی ارزیابی میزان اهمیت از طیف "بسیار کم اهمیت" تا "بسیار مهم" استفاده شده است.
.4- 2 فرایند کلی پژوهش در این پژوهش ابتدا با بررسی تحقیقات صورت گرفته درزمینهی رتبهبندی ریسک زنجیرهی تأمین، عوامل مؤثر بر ریسک زنجیره ی تأمین استخراج شدند. سپس با استفاده از ویکور فازی به رتبهبندی ریسک عوامل مؤثر بر زنجیره-ی تأمین مبادرت ورزیده شده است.
.3 نتایج پژوهش
.1- 3 عوامل موثر بر ریسک زنجیره تامین عوامل مؤثر بر ریسک زنجیرهی تأمین صنایع غذایی شی فو کداماند؟
با مرور جامع پیشینهی تحقیق این عوامل استخراج شده است. به منظور تعیین عواملی که بر ریسک وارده از سوی تأمین کنندگان بر شرکت مورد مطالعه مؤ ثرند، از مطالعات گذشته استفاده شده و به تأیید چند تن از خبرگان رسیده است. در نهایت عوامل مؤثر بر ایجاد ریسک در زنجیره تأمین تأمین کننده استخراج شده و با بررسی جامع ادبیات تحقیق شاخصهای مورد نیاز برای سنجش ریسک مانند
.1محدودیت ظرفیت
2.عدم اعتماد به شرکت
3.کمبود کارکنان ماهر
.4بکارگیری فناوری جدید
.5 فاصلهی جغرافیایی بین تأمینکنندگان وشرکت شناسایی شده اند.
