بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر رتبهبندی شادابی دانشآموزان بر اساس تکنیک ویکورفازی میباشد.این تحقیق از نوع توصیفی -تحلیلی میباشد،روش گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای و میدانی، ابزار گردآوری اطلاعات اسنادکاوی و با استفاده از منابع، گویههای پرسشنامه طراحی شده است.جامعه آماری مدیران، معاونین و معلمان با سابقه بالای 15سال، که به عنوان خبرگان جامعه تعلیم و تربیت آموزش و پرورش ناحیه 1یزد در نظر گرفته شدهاند. روش نمونهگیری خوشهای تک مرحلهای و حجم نمونه 20نفر از خبرگان میباشد.پس از جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روش ویکورفازی، عوامل شادابی دانشآموزان رتبهبندی شدند.رتبهبندی 15عامل برتر به شرح زیر میباشد.
-1دادن بازخورد مثبت به عملکرد دانشآموزان
-2بها دادن و تشویق دانشآموزان پرتحرک و با نشاط
-3برخورد محترمانه و خودداری کارکنان مدرسه از خشونت کلامی و یا رفتارهای خشونت آمیز با دانشآموزان
-4استفاده از نقاشی و رنگهای شاد و متنوع در حیاط مدزسه
-5کمک به دانشآموزان در دوستیابی و تشکیل گروه دوستان
-6 مشارکت دانشآموزان در اداره زنگتفریح
-7شرکت و انجام فعالیتهای گروهی
-8 مشارکت و اظهار نظر دانشآموزان در تغییر چیدمان و دکوراسیون
-9وسعت حیاط مدرسه
-10بهداشت و تمیزی محیط و حیاط مدرسه
-11 بیان قصهها و داستانهای کودکانه
-12مشارکت دانشآموزان در گسترش و نگهداری فضای سبز
-13برگزاری مسابقات ورزشی - طناب کشی، دو با گونی و...
-14صرف صبحانه همگانی در زنگ تفریح اول
-15نصب تابلو در گوشه ای از حیاط مدرسه جهت نوشتن ایده و تفکرات دانشآموزان.
مقدمه
ورزش وتحرکات جسمانی، شرکت در گروه های اجتماعی، شرکت در فعالیتهای مذهبی ، هنری و فرهنگی و... همگی از انواع تفریحاتی میباشند که میتوانند تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی ما داشته باشند - حجازی،1384،ص. - 24 شادمانی و نشاط به عنوان یکی از مهمترین نیازهای روانی بشر، به دلیل تأثیرات عمدهای که بر شکلگیری شخصیت آدمی و مجموعه زندگی انسان دارد،همیشه ذهن انسان را به خود مشغول کرده است.از مهمترین نکاتی که در این زمینه مطرح است، چگونگی حصول شادمانی، تقویت آن و عوامل تأثیرگذار بر دستیابی به این نیاز حیاتی است.مطالعات و تحقیقات نشان می- دهد:اجتماع، شخصیت،عزت نفس،اعتقادات مذهبی،فعالیتهای اوقات فراغت و...از جمله عواملی هستند که بر این پدیده تأثیر بسزایی دارند.
مدرسه جامعهای است که گستردگی تعاملات فراگیران در آن بیش از خانه است.در نتیجه این تعاملات، دانش- آموزان، واجد کیفیاتی میشوند که در وجودشان نهادینه شده و آثار آن در نگرش، منش و رفتار آن ها بروز میکند.یکی از بارز ترین کیفیات مذکور شادمانی و شادابی است که در زندگی فردی و اجتماعی دانشآموزان تأثیر فراوانی دارد. - دشتی،1390،ص - 16 شادی به درجه و میزانی از احساس اطلاق میشود که شخص درباره مطلوبیت کیفیت کل زندگی خود قضاوت میکند، به عبارت دیگر شادی به این معناست که فرد به چه میزان خود را دوست دارد. ایجاد محیطی شاد و پرنشاط به دانشآموزان کمک بسیاری خواهد کرد. بنابر این، هرچقدر در شادابسازی مدارس تلاش شود، احساس ارزشمند بودن و مثبت بودن را در دانشآموزان میتوان پرورش داد . - نصوحی، 1382، ص - 6
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
نظر به اینکه 8 میلیون دانشآموز در مدارس کشور در مقطع ابتدایی تحصیل میکنند و هریک روزانه 5 تا 6 ساعت ، هفتهای میانگین 25 ساعت و ماهانه 100ساعت و سالانه 800 ساعت در مدرسه میگذرانند و این نکته که هر دانشآموز در طول دوره ابتدایی زمانی زیادی در مدرسه پشت سر خواهند گذاشت بجاست بدانیم در این زمان هر روز در مدرسه بچهها چگونه سپری میکنند.با توجه به نقش شادابی و تاثیر فراوان بر روحیه دانشآموزان، بهتر است در سال تحصیلی و کل مقطع ابتدایی که زمان بسیار زیادی خواهد شد. روحیه و شادابی بچه ها را مدنظر قرار داد.
مدرسه به عنوان پلی است که دانشآموزان را به جامعه پیوند میدهد، مدرسه میتواند نوجوان را به فردی موثر و فعال در جامعه و یا منفعل و ناراضی بدل کند .بدیهی است نیازهای رشد عاطفی و اجتماعی در صورتی پرورده و به کمال میرسد که شرایط رشدی مناسبی در مدرسه فراهم آید. - شرقی،1388،ص - 180 از آنجا که شادی، نشاط و تفریح از نیازهای اساسی انسان است وباعث رهایی او از افسردگی خاطر میشود.
وجود نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و تکامل همه ابعاد وجودی یک دانشآموز در بعد جسمانی، شناختی، عاطفی، اخلاقی و معنوی میشود.وینهوون معتقد است شادی فعالیت فرد را بر می- انگیزد ،بر آگاهی او میافزاید،خلاقیت وی را تقویت میکند و باعث تسهیل روابط اجتماعی او میشود و موجب حفظ سلامتی و تا حدودی طول عمر افراد میشود - 1993،260،. - Veenhovenاز این رو اهمیت پژوهش حاضر از جنبه کاربردی،شیوه ای نو در رتبهبندی و تاثیرات شادابی بر دانشآموزان و رشد آن ها را شامل می شود .
اهداف تحقیق:
شناسایی و رتبهبندی عوامل موثر بر شادابی دانشآموزان در زنگ تفریح با استفاده از تکنیک ویکورفازی
ادبیات یا پیشینه تحقیق
خوشبختانه روندانجام پژوهش در مسائل مربوط به آموزش و پرورش دارای سیر صعودی است. روانشناسی قرن بیستم بیشتر بر هیجانات منفی نظیر افسردگی ، اضطراب و... تمرکز یافته است تا بر هیجانات مثبتی نظیر شادی و نشاط . اغلب مطالعات و تحقیقاتی که برای توصیف سلامت روانی انجام شده است، آن را از دیدگاه منفی یعنی نبود ویژگیهای مطلوب بررسی کردهاند. مطالعات دیگر، خصوصیاتی از قبیل اعتماد به نفس، اضطراب، استرس، و ... دانشآموزان را مورد بررسی قرار دادهاند ولی در این میان، موضوع نشاط و شادابی به خوبی مورد توجه قرار نگرفته است.
- دشتی،1390،ص - 80 آرجیل و لو - - 1990در پژوهشی با عنوان شادی و مشارکت این فرضیه را آزمودند که مشارکت یکی از عوامل نشاطانگیز است.آنان پژوهش خود در دو مرحله انجام دادند. نتایج بدست آمده نشان داد که دانشآموزانی که در مرحله اول پژوش نشاط کمتری را از خود نشان داده بودند ولی در خلال شش ماه گذشته از فعالیتهای گروهی لذت بردهاند، در مرحله دوم نشاط بیشتری از خود نشان میدهند.همچنین آن دسته از دانشآموزانی که در مرحله نخست پژوهش، نشاط بیشتری از خود نشان داده ولی در فعالیتهای گروهی شرکت کمتری داشتهاند،در مرحله دوم پژوهش نشاط کمتری از خود نشان میدهند.
دریکوندی در سال 1381 طی پژوهشی با عوامل موثر بر نشاط دانشآموزان مدارس راهنمایی پسرانه شهر اصفهان را از نظر مدیران و مربیان پرورشی بررسی کرده نتایج پژوهش نشان داد مدیران و مربیان پرورشی عوامل ششگانه بررسی شده »روان شناختی، فیزیکی، اجتماعی، آموزشی، اقتصادی و سازمانی« را در ایجاد نشاط در دانشآموزان موثر میدانند . نصوحی در سال 1383 در پژوهشی در زمینه رابطه میزان شادمانی و عوامل آموزشگاهی دانشآموزان دبیرستانی شهرستان مبارکه انجام داد به این نتیجه رسید که بین میزان شادمانی دانشآموزان با کیفیت روابط آنها با مدیر، دبیران، دبیر ورزش و مشاور، امکانات و فضای فیزیکی مدرسه، و سبکهای رهبری حمایتی، موفقیت مدارو مشارکتی همبستگی معناداراست ولی با سبک رهبری آمرانه معنادار نیست.
