بخشی از مقاله
چکیده:
شرکتهای دانش بنیان شرکت یا مؤسسه خصوصی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی وتجاری سازی نتایج تحقیق با ارزش افزوده فراوان تشکیل می شود. از طرفی با توجه به عدم قطعیت در پروژه های این شرکت ها، مدیریت مواجهه با ریسک امری ضروری به نظر می رسد.در این تحقیق عوامل ریسک در شرکت های دانش بنیان استخراج شده و با ترکیب روشهای، دیمتل، تحلیل شبکه ای فرآیند و ویکور در محیط فازی این عوامل رتبه بندی شده است.ریسک های خارج از سازمان بالاترین درجه را به خود اختصاص داده اند.ضریب آلفای کرونباخ برای پایایی پرسش نامه - - 0,86احراز گردید.
-1 مقدمه:
امروزه در بیشتر کشورهای جهان، صنایع کوچک و متوسط از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، تولید صنعتی و ارایه خدمات در حال نقش آفرینی هستند .در اقتصاد مبتنی بر دانش، شرکت های دانش بنیان نقش مهمی در رشد اقتصادی برعهده دارند عدم قطعیت های موجود در محیط های صنعتی، باعث افزایش پیچیدگی اجرا و مدیریت پروژه ها در سازمان ها شده است. در تعریف ریسک آمده، ریسک عبارت است از هر چیزی که حال یا آینده دارایی یا توان کسب درآمد شرکت، موسسه یا سازمانی را تهدید می کند لذا در این تحقیق سعی شده است با شناسایی ریسک های مرتبط با پروژه های شرکت های دانش بنیان و اولویت بندی این ریسک ها، شرکت های دانش بنیان را در مدیریت و کاهش اثرات ریسک ها یاری رسانیم.
-2 پیشینه ی نظری تحقیق:
1-2 شرکت های دانش بنیان: شرکت های دانش بنیان، شرکت های خصوصی یا تعاونی اند که به منظور هم افزایی علم و ثروت ، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری و با ارزش افزوده فراوان تشکیل می شوند.[1]در واقع این شرکت ها ، شرکت های حقوقی هستند که با ایجاد کسب و کار دانش محور برای تبدیل دانش به ثروت ایجاد می شوند . فعالیت های اقتصادی آنها مبتنی بر فعالیت های تحقیق و توسعه در زمینه های فناوری پیشرفته است و به توسعه اقتصاد دانش محور در جامعه کمک می کنند[6].
شرکت های دانش بنیان وصنایع مبتنی بر فناوری های راهبردی در مقایسه با شرکت ها و صنایع سنتی از ویژگی های خاصی بر خور دارند از جمله اینکه : نسبت نیروهای متخصص به کل کار کنان در آنها زیاد است ، دانشگاهها در مدیریت و راهبری آنها مشارکت بیشتری دارند ، تغییرات فناوری در آنها نسبت به صنایع سنتی زیادتر است ، تحقیق و توسعه بیشتری در آنها صورت می گیرد ، توسعه صنعت بیشتر متکی بر توسعه فناوری است نه بر سرمایه و سخت افزار ، مزیت رقابتی آنها نوآوری در فناوری است ، بازارهای جدید را به سرعت تسخیر می کنند.[12]
2-2 ریسک: در استاندارد ایزو 3100 ریسک به بصورت "تاثیر عدم اطمینان در اهداف " تعریف شده است.[11]این عدم اطمینان را معمولا بصورت اثر منفی ریسک در نظر می گیرند.[10] ولی ریسک می تواند هر دو اثر مثبت و منفی را در یک پروژه بگذارد.[11]،[5]،[14] در پروژه های نرم افزاری کارهای زیادی برای شناسایی ریسک و عوامل ریسک انجام شده است.[5] اصطلاحاتی مانند "منابع خطر"،" فاکتور های حیاتی موفقیت"،"فاکتورهای عدم قطعیت "، "رانندگان خطر"، " وضعیت خطر" می تواند در ادبیات ریسک یافت شود [3].،[4]
3-2 تحلیل شبکه ای فرآیند2 :از آنجا که کلیه مسائل و مشکلات برنامه ریزی دارای ساختار سلسله مراتبی نیستند، این محدودیت عمده باعث شده تا ابداع کننده آن ، توماس ساعتی[15] روش فرایند تحلیل شبکه را ارائه کند که در آن ارتباطات پیچیده بین و میان عناصر تصمیم، از طریق جایگزینی ساختار سلسله مراتبی با ساختار شبکه ایی، در نظر گرفته می شود و از آنجا که فرایند تحلیل شبکه ای حالت عمومی تحلیل سلسه مراتبی و شکل گسترده آن است. بنابراین، تمامی ویژگی های مثبت آن، از جمله: سادگی، انعطاف پذیری، به کارگیری معیارهای کمی. کیفی به طور همزمان، و قابلیت بررسی سازگاری و قضاوت ها را دارا بوده، افزون بر آن می تواند ارتباطات پیچیده بین و میان عناصر تصمیم را با به کارگیری ساختار شبکه ای به جای ساختار سلسله مراتبی در نظر بگیرد.[2]
4-2 دیمتل:3روش دیمتل یک روش موثر برای جمع آوری دانش گروه است که به آنالیز روابط میان فاکتورهای یک سیستم و تجسم ساختار این روابط با نمودار علت و معلولی می پردازد[7]،.[8]این روش می تواند درک درستی از مشکلات درهم تنیده را بهبود بخشد و با یک ساختار سلسه مراتبی به شناسایی راه حلهای علمی می پردازد[16]در این روش وابستگی متقابل میان عناصر یک سیستم را می توان از طریق یک نمودار علت و معلولی و نمودار جهت دار به تصویر کشید همچنین به شناسایی مفهوم اساسی روابط متنی و نقاط قوت میان عناصر پرداخت[9]،[17]،[18]
5-2 ویکور:4روش ویکور یک روش تصمیم گیری چند شاخصه ای توافقی است که توسط آپریکویچ و تی زنگ 5 براساس روش ال پی متریک توسعه یافت. معیار رتبه بندی گزینه ها در این روش براساس میزان نزدیکی آن ها به جواب ایده ال می باشد. روش ویکور به رتبه بندی و انتخاب از مجموعه گزینه های جایگزین و تعیین راه حل های توافقی برای مشکلات با معیارهای متناقض تمرکز می کند که می تواند به تصمیم گیرندگان برای رسیدن به تصمیم نهایی کمک کند، در اینجا راه حل توافقی یک راه حل عملی نزدیک به ایده آل است و توافق به معنای موافقت ایجاد شده توسط امتیازات متقابل است.[13]
-3 جامعه و نمونه آماری:
پروژه های فعال شرکت های دانش بنیان پارک علم و فناوری، حجم نمونه براساس جدول مورگان حداقل 10 پروژه ی فعال سال 1394 انتخاب شده است و این انتخاب بصورت تصادفی صورت گرفته است.
-4 ابزار گردآوری داده ها و پایایی و روایی داده ها
در این تحقیق از پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده که ابتدا این پرسش نامه استاندارد سازی و سپس نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، و هم چنین از مقالات، کتاب ها و سایت های معتبر و مصاحبه استفاده شده است. در این تحقیق روایی ابزار اندازه گیری توسط متخصصان تایید شده است. آزمون آلفای کرونباخ برای اندازهگیری میزان پایایی پرسشنامه پژوهش صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون آلفای کرونباخ در جدول شماره 1 آمده است.
-5 مدل تحقیق
شکل شماره - 1 - مدل تحقیق حاضر می باشد که از نظرات خبرگان و کارشناسان و استفاده از منابع و مقالات معتبر و مختلف طراحی شده است.
