بخشی از مقاله
چکیده
شهرهای خلاق مکانی جذاب برای کارکردن و زندگی شهروندان به خصوص نسل جوان هستند و همچنین می تواند مکانی برای جذب گردشگران و توانمندسازی بخش های مختلف اقتصادی باشند. خلاقیت در شهرها باعث رهایی از بنبستهای مدیریتی و کالبدی میگردد. حرکت به سمت ایجاد و تحقق شهر خلاق به دلیل جایگاه شهر به عنوان محل شکلگیری بسترهای جامعه دانایی، اهمیت و محور بودن شهرها در توسعه اقتصادی بسیار ضروری و مهم است. بنابراین هدف اصلی از این پژوهش سنجش میزان تاثیر گذاری معیارهای شهر خلاق در خلاقیت محلات شهر میباشد. در همین راستا، پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و همچنین با بهرهگیری از دادههای ثانویه، و بررسیهای میدانی از طریق تهیه و توزیع پرسشنامه در بین شهروندان به سنجش میزان تاثیر گذاری معیارها بر خلاقیت در سطح شهر نهبندان پرداخته و در نهایت معیارها با استفاده از مدل Anp Fuzzy وزن دهی شده و میزان تاثیرگذاری معیارها در خلاقیت شهری مشخص و رتبه بندی گردیده است. طبق نتایج بدست آمده به ترتیب معیارهای نوآوری و خلاقیت، سرمایه انسانی و تکنولوژی رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند و بیشترین تاثیر را بر خلاقیت محلات شهر داشته اند.
واژگان کلیدی: رتبه بندی معیارها ، خلاقیت شهری، AnpFuzzy
مقدمه
رقابتی که بین شهرها در عصر جهانی شدن وجود دارد، در جذب افراد متخصص است . اگر در گذشته جذب کارگر ماهر و نیمه ماهر مد نظر بوده، اکنون رقابت در جذب کسانی است که در زمینه تکنولوژی و اطلاعات مهارت دارند. شهرها، امروزه و در آینده سعی میکنند محیطی را فراهم سازند که متخصصین راغب شوند در آن محیط زندگی کنند و در مقابل تخصص خود را بدون دغدغه در اختیار جامعه قرار دهند . [ 1 ] در واقع متخصصین، هنرمندان، محققان و... در شهرهایی که محیطهایی دلچسب از نظر فرهنگی، اجتماعی، نهادی و اقتصادی داشته باشد، ساکن میشوند. با گسترش شهرها مشکلات در درون شهر افزایش مییابد بنابراین مدیران شهری برنامههای را برای حل این مشکلات مطرح می کنند. اما این برنامهها به طور گسترده منجر به درهم آمیختگی و افزایش تراکم و گسترش عمودی شهرها به ویژه در مراکز شهری میشود و مراکز شهری حس مکانی خود را از دست میدهند .[ 2 ]
هر چند این روند منجر به گسترش مراکز علمی، فناوری، نوآوری و نهایتا گسترش سرمایههای انسانی خلاق میگردد، اما تا زمانی که این چنین توسعه ای بر مبانی نظری سنتی شکل بگیرد، پیامدهایی چون افزایش بیکاری، افزایش نابرابری فضایی در داخل شهر و بدتر شدن شکاف اجتماعی و اقتصادی را به دنبال دارند.[3 ] در این راستا حرکت به سوی تحقق و ایجاد شهرهای خلاق راهکار اساسی برای حل این گونه بحرانها میباشد. در این گونه شهرها با تاکید بر نخبگان و متخصصان برنامه ریزی شهری، مدیریت شهری، شهرسازان و سایر علوم مربوطه، شهرها تبدیل به مکان جذاب برای مطالعه، محل کار و حفظ نخبگان شهر میگردد و با بهبود کیفیت دانشگاهها و مراکز علمی، کیفیت کار، کیفیت زندگی، سطح تحمل و شیوه زندگی میتوان در این مسیر حرکت کرد .[ 4 ] با توجه به مطالب گفته شده، در این مقاله سعی شده است تا میزان تاثیر گذاری معیارهای شهر خلاق را بر خلاقیت شهری محلات شهر رتبه بندی و مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به این مطالب سوالی که در رابطه با این موضوع مطرح میشود شامل:
-1 تاثیر گذار ترین شاخصها و معیارها در میزان خلاقیت محلات شهر کدام هستند؟ متناسب با این سؤال فرضیه مطرح میگردد:شاخص نوآوری و خلاقیت بیشترین تاثیر را در میزان خلاقیت شهری محلات دارا میباشد
مبانی نظری
-1 مفهوم خلاقیت
خلاقیت منبعی مهم برای تغییر، نوآوری،توسعه پایدار، پیش بینی و بازساخت موفق است. سرعت تغییرات شهری در حال افزایش است و رقابت شهری روزافزون نیاز به مدیران شهری و تصمیمسازانی دارد، که خلاق و خلاقتر باشند. این مفهوم پرکاربرد شامل آزمایش، بازنویسی قوانین، اندیشیدن از نو در مورد مسائل، تا به تصویر کشیدن سناریوهای آینده و راهحلهایی برای حل مساله و نگاه کردن به مسائل با انعطافپذیری و آیندهنگری است .[ 5 ]انعطاف پذیری، نوآوری، خطرپذیری و رهبری را میتوان از اصول خلاقیت برشمرد.[ 6 ] خلاقیت میگوید که نقش فرهنگ خیلی گسترده است و وجود انسانی پتانسیل نامحدود دارد و این که کلید رشد اقتصادی این است که آن پتانسیل آزاد شود. چنین آزادسازی نیازمند فرهنگ بازی است، که تبعیض قائل نشود و افراد را به جایگاه ویژهای مجبور نسازد. هم چنین به ما اجازه دهد که خودمان باشیم و به اشکال مختلف خانواده و هویت انسانی اعتبار بخشد. ارتباط بین خلاقیت و سطح توسه شهری ، شناخت نقش و اهمیت توسعه سرزمینی و افزایش قدرت رقابت از طریق جذب طبقه خلاق منجر به ظهور دیدگاههای متنوعی در این زمینه شده است.
-2 فضا و خلاقیت
ارتباطی قوی بین فضا و خلاقیت وجود دارد افرادخلاق نیاز به فضایی برای زندگی، کار، الهام بخشی و نمایش کارهای خود دارند. با ایجاد فضاهای با ثبات و مطمئن برای هنرمندان، افراد و کسب و کارهای خلاق مجبور به جابه جایی و مهاجرت نمیشوند که خود میتواند تهدیدی برای بقا، خلاقیت و نوآوری باشد. بنابراین فراهم کردن فضاهای باثبات و اطمینان بخش برای افراد ضروری است در این میان فضاهای عمومی میتوانند نقش بسیار مهمی را برعهده داشته باشند.[ 7 ]فضای عمومی از مزایا و ویژگیهایی برخوردار است که می تواند نقش بسیار مهمی در ایجاد شهر خلاق داشته باشند؛ سرزندگی ، تنوع، هویت دهی، جذابیت، ارزش اقتصادی و مشارکت و به دنبال آن ارتقای کیفیت زندگی شهروندان از جمله این مزایا میباشند.
شهر با استفاده از اصلاحاتی چون " شهر خلاق"[9 ] و " طبقه خلاق" که بیانگر اهمیت فرهنگ و هنر در بافت شهری است، به طور فزاینده ای مفهوم سازی می شود. نخستین شخصی که بحث مناطق و شهرهای خلاق را مطرح کرد، ریچارد فلوریدا است. او در سال 2002 اولین کتاب خود را تحت عنوان "CREATIVE CLASS منتشر کرد و پس از آن در سال 2002 کتاب دیگری را برای تقویت موضوع منتشر کرد. در سال 2002 نیز آلن اسکات با استفاده از ادبیاتی که ریچارد فلوریدا مطرح کرده بود مباحثی را در ارتباط با شهرها و مناطق مطرح ساخت. شهر خلاق مکانی برای رشد و نمو خلاقیت های در دینامیک شهرها است. شهر خلاق منزلی برای خلاقیتهای هنری، نوآوریهای خلاق خود را جامه عمل میپوشاند و پرچم دار فعالیتهای فرهنگی و توسعهای است. یک شهر خلاق یک شهر پویا از لحاظ یادگیری
