بخشی از مقاله
چکیده:
هوشمندسازی یکی از مباحثی است که در دنیای امروز توجه بسیاری از محققان در کلیه شاخه های علم مدرن دنیا را به خود معطوف نموده است. صنعت ساخت وساز نیز از این مقوله مستثنا نبوده و اقدامات قابل توجهی طی سه دهه گذشته در این خصوص به منصه ظهور رسیده است . در این پژوهش به مصاحبه با هفت نفر از خبرگان این حوزه مانند مشاوران، کارفرمایان، پیمانکاران مجری تکنولوژی خانه های هوشمند و اساتید آکادمیک پرادخته شده است.
دستاورد این پژوهش شناسایی هفت شاخص اصلی جهت توسعه عملکردهای نسل آینده خانه های هوشمند و همچنین شناسایی معیارهایی به عنوان احساسات انسانی مرتبط با موضوع هوشمندسازی خانه های بوده است که پس از محاسبات انجام شده در نهایت به رتبه بندی شاخصها و معیارها منجر می گردد. در پایان با توجه به یافته های این تحقیق با تدوین ماتریس SWOT و تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه ها اقدام به ارائه استراتژی های SO، WO، ST و WT گردید، که می توان درجهت نحوه توسعه عملکردهای نسل آینده خانه های هوشمند دست یافت و نیز چشم اندازی جهت هدفمند نمودن تحقیقات بعدی را ترسیم نمود.
.1 مقدمه
اگرچه بافنّاوری خانههای هوشمند طی سنوات گذشته تغییراتی در سبک زندگی برخی اقشار جامعه ایجاد گردیده است لیکن هنوز بشر نیازهایی دارد که تاکنون پاسخی برای آنها نیافته است و درصورتیکه این نیازها در فضای خانه مرتفع شود بخشی از آرزوهای دیرینه خود را به واقعیت نزدیک نموده است. این فرآیند ارتقاء نیازمند یک مدل توسعهای میباشد که تاکنون این موضوع موردبررسی قرار نگرفته است.
اولین سیستم هوشمند تجربی در سال 1966 جهت تسهیل شرایط کار در خانه و بهخصوص در آشپزخانهها طراحی و به بازار عرضه شد.[1] سطح استفاده کنونی از انواع اتوماسیونهای خانگی به کنترل روشنایی[2]، گرمایش و سرمایش[3]، امنیت[5 ,4]، بهینهسازی مصرف انرژی[8-6] و غیره محدود گردیده است. در سالهای جاری مشاهده سیستم اتوماسیون خانگی در ساختمانهای تجاری، دانشگاهها یا هتلها به امری عادی تبدیلشده است اما استفاده از این سامانهها در خانههای شخصی محدود به قشر مرفه جامعه است.
فنّاوری اتوماسیون خانگی در سال 1382 وارد ایران شد. در ابتدای امر جهت معرفی این سیستم زحماتی فراوان، توسط شرکتهای پیشرو کشیده شد. بهتدریج اینفنّاوری جای خود را در ساختمانهای لوکس شمال تهران بازنمود و آسایش، ذخیرهسازی[8] و صرفهجویی انرژی[9]، زیبایی و ... از مصادیق ارزش افزودهای بود که سازندگان ساختمانهایلوکس را بر آن داشت تا با استفاده از فنّاوری اتوماسیون خانگی و جذابیت این سیستم، واحدهای لوکس خود را با قیمتی بالاتر و در زمان کمتری به فروش برسانند.
باگذشت زمان و پس از اجرای قانون هدفمندی یارانهها و حذف بستههای حمایتی دولت از شاخصهای انرژی بار دیگر موارد تقاضا در خصوص کاهش هزینههای مرتبط با انرژی و مبحث موتورخانههای هوشمند [11-9 ,7 ,3] در ساختمانهای مسکونی و غیرمسکونی وارد مرحله جدیدی شدند و بهصورت گسترده این محصولات در بسیاری از ساختمانها خودنمایی مینمود، که بدینوسیله موضوع خانههای هوشمند بار دیگر به یکی از مسائل پرطرفدار در سنوات گذشته در شهرهای بزرگ بدل گشته است.
از سوی دیگر در تعریف شبیهسازی نیز اینگونه میتوان عنوان نمود که "شبیهسازی علم و هنر ساختن مدلی از یک فرآیند یا سیستم واقعی است". بهطور مثال با توجه به نیاز شهرداری تهران جهت کاهش سوانح درونشهری و عدم امکان آموزش رانندگان در سطح شهر به دلیل ریسک بالای این فرآیند، پروژه شبیهسازی رانندگی اتوبوسهای BRT برای آموزش رانندگان ناوگان حملونقل عمومی در سال 1391 اجرایی شد و با این ابزار شهرداری تهران موفق به آموزش و ارتقاء سطح کیفی رانندگان خود گردید.
نتیجه این شبیهسازی منجر به کاهش 25 درصدی کل تصادفات رانندگان اتوبوسهای درون شهری گردید. با این رویکرد شبیهسازی در سطح خانهها نیز این امکان را برای ساکنین فراهم میکند تا ضمن توسعه عملکردهای موجود در خانههای هوشمند تجربهای نوین جهت مرتفع نمودن نیازهای خود جهت افزایش آسایش و آرامش ساکنین در خانه که امکان دسترسی به آنها به دلیل محدودیتهای جوامع صنعتی به وجود آمده را به دست آورد.
عمده مقالات مطروحه در بحث خانههای هوشمند طی سنوات گذشته چه در سطح ایران و چه در سطوح بینالمللی اغلب به مقوله بهینهسازی مصرف انرژی[13 ,12 ,10 ,7 ,6]، کنترل خدمات ارائهشده به خانه از راه دور[14]، یادگیری از نحوه عملکردهای موجود در خانه[15] و هماهنگ نمودن آیتمهای روشنایی و صوتی با یکدیگر[2] معطوف گردیده است، لیکن هدفی که این پژوهش دنبال میکند در راستای ارائه مدلی جهت توسعه خدمات قابل ارائه به نسل آینده خانههای هوشمند، در قالب بحث شبیهسازی محیطهای بیرون از خانه در درون خانه است که این موضوع کمتر مورد تحقیق محققان قرار گرفته است.
از سوی دیگر امروزه جهت ارتقاء سطح کیفی شبیهسازیهابعضاً نیاز به تلفیق چند روش یا رویکرد در یک شبیهسازی نیاز میگردد. معماری سطح بالا - HLA - یکی از روشهایی است که امکان ایجاد یک مدل یکپارچه برای بخشهای مستقل شبیهسازی را فراهم مینماید. با توجه به ماهیت بخشپذیری تکنیک معماری سطح بالا - HLA - پس از اجرا نیز میتوان استراتژیهای مشخصی جهت کاهش نقاط ضعف تدوین نمود.[25]
داشتن یک خانهی هوشمند باعث میشود بتوان کارهای زیادی را با زحمت کمتری انجام داد. میتوان برای وسایل خانهی خود زمانبندی نیز تعیین کرد، بنابراین یکسری کارها در ساعات خاصی از روز بهصورت خودکار انجام خواهند شد. حتی برخی از این وسایل هوشمند قابلیت یادگیری داشته و از کارهایی که انجام داده می شوند، میآموزند، درنتیجه با فعالیت بسیار کمتری میتوان انجام خیلی کارها را بهصورت خودکار به وسایل خانگی خود محول نمود. هدف از این پژوهش شناسایی حیطههای شبیهسازی قابل استفاده و اجرا در صنعت هوشمندسازی ساختمان می باشد که بنوان با استفاده از این حیطه ها به رتبهبندی شاخصها و معیارهای موجود در مدل توسعه عملکردهای نسل آینده خانههای هوشمند از منظر معماری سطح بالا دست پیدا نمود.
.2 روش تحقیق:
جمعآوری اطلاعات در یک پژوهش علمی یکی از بااهمیتترین مراحل تحقیق است که بر اساس آن نتایج حاصل از پژوهش میتواند، قابلاعتماد باشند. روش جمعآوری اطلاعات در این مقاله از طریق مطالعات پیمایشی از طریق بررسی سایتهای اینترنتی و مطالعات کتابخانهای مرتبط و نیز مصاحبه با پنلهای متخصص در مراجعه به شرکتهای کارفرمایان، مشاوران، پیمانکاران، استفادهکنندگان فعلی و اساتید دانشگاهی و همچنین استخراج مطالب قابل استفاده از مقالات گوناگون استفاده شده است.
از آنجایی که در این تحقیق از مصاحبه ساختار یافته استفاده گردیده است، یکی از متداولترین مقیاسهای اندازه گیری در تحقیقاتی که به این روش تدوین میگردند روش لیکرت است. این روش که توسط رنسیس لیکرت ابداع گردیده است، با تعیین طیف میان پاسخها این امکان در اختیار محقق قرار میگیرد تا با توجه به موضوع تحقیق خود تعدادی گزینه را در اختیار پاسخدهندگان قرار میدهد تا افراد براساس گزینهها و پاسخهای چندگانه، میزان گرایش خود را به موضوع تحقیق تعیین نمایند. پاسخها بهصورت چندگزینهای و مطابق با جدول طراحی گردیده است.
نتایج مصاحبه بوسیله ماتریسSWOT تحلیل گردید. این تحلیل یکی از کارآمدترین ابزارها جهت شناخت شرایط موجود و ارزیابی تواناییهای یک موضوع میباشد. پایه و اساس این تحلیل در حوزه مدیریت استراتژیک و در چهار حوزه نقاط قوت - Strengths - ، ضعف - Weaknesses - ، فرصتها - Opportunities - و تهدیدها - Threats - تدوین گردیده است. ماهیت قوت و ضعف به اصل موضوع و فرصتها و تهدیدها به شرایط محیطی اشاره مینماید.
جهت تدوین ماتریس SWOT، فرآیند انجام مصاحبهها به گونه طراحی گردید که در ابتدا توضیحات لازم در خصوص موضوع پایان نامه، شاخصهای شناساییشده و اقدامات صورت گرفته ارائه گردید و پسازآن نظرات خبرگان در این خصوص از آنها اخذ گردید. پس گزینش افراد جهت انجام مصاحبه در حوزه هوشمندسازی خانهها با هفت نفر از خبرگان و کارشناسان در جایگاههای گوناگون شغلی مصاحبههایی صورت گرفت که نتایج آن نیز در این مقاله گردآوری و تحلیل شده است.
.3 بحث نتایج:
پس از فرآیند جمع آوری اطلاعات اولیه از طریق مقالات علمی و سایتهای اینترنتی وضع موجود شاخصها و معیارها به پنج مورد منتهی گردید که این موارد به شرح ذیل میباشند:
شاخصها شناسایی شده:
1. سیستمهای روشنایی
2. سیستمهای کنترل دما و تجهیزات موتورخانه
3. سیستمهای کنترل از راه دور
