بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه، نوجوانان با توجه به سهولت دسترسی به اینترنت بیش از گذشته از آن استفاده می کنند که می تواند تاثیر بسزایی در شکل گیری رفتارهای آن ها داشته باشد. هم چنین میل به پذیرش، تسکین حس تنهایی و راحتی بیش تر نوجوانان با منابع اینترنتی، می تواند میل به تغییر و بروز رفتارهای مخرب از جمله رفتارهای خودآزاری در آن ها را افزایش دهد. مساله دیگری که باید به آن توجه داشت این است که شواهد نشان می دهد که برخی از محصولات و برنامه های اینترنتی قادرند خودکشی و رفتارهای خودآزاری را سرایت دهند. با وجود این، هیچ مطالعه سیستماتیکی به بررسی نوع تاثیر اینترنت بر چنین رفتارهایی نپرداخته است. بنابراین مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی اثرات اینترنت بر رفتارهای خودآزاری انجام شد تا بتوان از طریق یافته های آن، اقدامات لازم برای کنترل چنین رفتارهایی را مشخص و برنامه ریزی نمود. یافته های مطالعات نشان داد که اینترنت هم می تواند محرکی برای بروز رفتارهای خودازاری باشد و هم این که می تواند چنین رفتارهایی را کنترل نماید.
کلمات کلیدی: رفتارهای خودآزاری، اینترنت، نوجوانی
مقدمه:
خودآزاری تخریب عمدی بدن بدون داشتن تمایل آگاهانه به خودکشی و با اهدافی است [4-1] که از نظر اجتماعی مورد تأیید نیست [2 , 1]؛ اما رفتارهایی که از نظر فرهنگی و مذهبی در برخی جوامع مورد تأیید است؛ هر چند منجر به آسیب بدنی میشود، جزء موارد خودآزاری بهحساب نمیآیند .[6 ,5] علاوه براین، رفتارهای پرخطر نظیر سوء مصرف دارو و مواد و روابط جنسی نامشروع در محدودهی این اختلال قرار نمیگیرد .[7] این مفهوم، رفتارهای شایعی مانند بریدن، سوزاندن، خراشیدن، ضربه زدن و ... بدن را در برمیگیرد .[10-8 ,3] همچنین، شواهد نشان میدهد شایعترین رفتار خودآزاری، بریدن پوست است که 70 تا 90 درصد از کل موارد NSSI را به خود اختصاص میدهد .[12 ,11 ,5]
سازمان بهداشت جهانی - WHO - 2، خودآزاری را به عنوان یک مسألهی سلامت عمومی در سطح بین المللی مطرح کرده است .[13] با وجود این، بهعلت پنهانی بودن و عدم گزارش برخی از موارد آن، نمی توان آمار دقیقی دربارهی تعداد افرادی که به خود آسیب میزنند، ارائه نمود؛ بنابراین، شیوع اقعیو خودآزاری احتمالاً بیشتر است .[14] بر اساس گزارشات WHO، بروز رفتارهای خودآزاری 10 تا 100 برابر بیشتر از موارد خودکشی است.[15] همچنین، از آنجایی که این مفهوم دارای تعریف جهانی نبوده؛ یعنی در مطالعات مختلف دارای اصطلاحات و تعاریف یکسان نیست و اقدامات متفاوتی را دربرمیگیرد؛ بنابراین میزان شیوعهای گزارش شده، متفاوت است .[16 ,15] مطالعات نشان میدهند که شیوع خودآزاری در ایالات متحده، 13 تا 29 درصد در نوجوانان و 4 تا 6 درصد در بزرگسالان است .[17 ,3] این آمارها بیانگر این است که نوجوانان بیش از سایر گروههای سنی در معرض خطر خودآزاری قرار دارند .[18 ,3]
یکی از عواملی که بر شکل گیری چنین رفتارهایی در نوجوانان تاثیر می گذارد، استفاده از رسانه ها از جمله اینترنت است [19] که به طور روز افزونی در بین مردم جوامع از جمله نوجوانان در حال افزایش است که می تواند چالش های گسترده ای را با توجه به شکل گیری الگوهای رفتاری جدید و مخرب در نوجوانان به همراه داشته باشد. شواهد نشان می دهد که کاربرد اینترنت در سال 2012 نسبت به سال 2000، 566,4 درصد افزایش داشته است .[20] کاربرد اینترنت در نوجوانان می تواند از طریق عواملی همچون مقابله با احساس تنهایی، تلاش برای پذیرش خود نزد دیگران و وجود فضاهای راحت در منابع اینترنتی افزایش یابد. از سوی دیگر، احساس آزادی و راحتی نوجوانان در استفاده از منابع اینترنتی اثرات بالقوه مثبت و منفی آن را بر سلامت روان آن ها افزایش می دهد.[19] بنابراین می توان گفت نوجوانان بیش تر از سایر گروه های سنی در معرض رفتارهای مخرب از جمله خودآزاری قرار دارند .[21]
مطالعات متعددی درباره برخی از منابع اینترنتی و اثرات آن ها بر رفتارهای خودآزاری انجام شده است. از جمله این که مطالعه هاو و همکاران - 2013 - نشان داد که 90 درصد ویدئو های غیر کاراکتری و 28 درصد ویدئوهای کاراکتری یوتیوب ، تصاویری ازخودازاری را نشان می دادند و بسیاری از این ویدئوها، هیچ هشداری درباره محتوا نداده بودند .[22] این مطالعه بیانگر اثر منفی اینترنت است. در حالی که مطالعه دیگری نشان داد اینترنت می تواند به عنوان یک منبع سودمند برای کمک به افراد خودازاری باشد و اطلاعات لازم برای پیشگیری از چنین رفتارهایی را فراهم کند .[23] وجود یافته های متناقض درباره اثرات اینترنت، هم چنین شیوع بالای کاربرد اینترنت در نوجوانان و این که رفتارهای خودازاری در نوجوانان شایع تر است، پژوهشگر را بر آن داشت که مطالعه ای با هدف بررسی اثرات اینترنت بر رفتارهای خودآزاری انجام دهد تا از طریق آن درک بهتری و جامع تری فراهم گردد و اقدامات لازم را شناسایی و برنامه ریزی نمود.
روش کار:
این مقاله از نوع مروری بوده و با جست و جو در پایگاه های داده ای معتبر شامل google scholar، proquset، springer و pubmed و با کلمات کلیدی self- harm , internet، suicidal behaviour، adolescence و ... در مقالات 15 سال اخیر انجام گرفت که پس از بررسی عناوین، مقالات نامربوط حذف شدند؛ معیارهای عدم انتخاب مقالات شامل موارد زیر بود:
-1 مقالاتی که با تاثیر اینترنت بر رفتارهای خودآزاری مرتبط نبودند.
-2 مقالاتی که شامل نقطه نظرات و مکاتبات بودند.
یافته ها:
بر اساس مقالات مورد بررسی، منابع اینترنتی متعددی از جمله وب سایت، مقالات، وبلاگ، فیلم و ... توسط نوجوانان به کار رفته بود، هر چند در برخی از مقالات به نوع منبع اینترنتی اشاره نشده بود. هم چنین به طور کلی یافته های مطالعات را می توان در دو دسته پیامدهای مثبت و منفی تقسیم بندی کرد. در رابطه با پیامدهای مثبت، یافته های برخی مطالعات نشان داد که منابع اینترنتی توانسته رفتارهای مثبت در نوجوانان را تقویت نماید و آن ها را به اجتناب از رفتارهای خودآزاری تشویق کند. هم چنین در صورت نیاز، لیستی از پزشکان معتبر را در اختیار نوجوانان دچار مشکلات رفتاری فراهم کرده تا بتوانند به آن ها مراجعه نمایند.[24] به عنوان مثال مطالعه موری و فاکس - 2006 - نشان داد که بحث های گروهی اینترنتی توانسته است روی 37 درصد نوجوانان اثر مثبتی داشته و رفتارهای خودآزاری در آن ها را کاهش داده است .[25]
یافته های مطالعات نشان داد که استفاده از اینترنت می تواند پیامدهای منفی برای نوجوانان داشته باشد. در واقع اینترنت می تواند محرک بروز چنین رفتارهایی باشد .[26] هم چنین در مطالعه ای مشخص شد انجمن های اینترنتی می تواند فکر خودکشی را افزایش دهد .[27] هم چنین نوجوانان آسیب پذیر و مستعد انزوای اجتماعی بیشتر در معرض آسیب های روانی اینترنت از جمله رفتارهای خشونت آمیز و مخرب قرار دارند .[22]
