بخشی از مقاله
بررسی نقش تأکیدات هدفی والدین و حمایت آنها از خود تنظیمی در خود تنظیمی یادگیری نوجوانان
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی نقش تأکیدات هدفی والدین و حمایت آنها از خود تنظیمی در خود تنظیمی یادگیری نوجوانان دبیرستانی شهر شیراز است. حجم نمونه این تحقیق شامل 722 نفر دانش آموز 379) نفر دختر و 343 نفر پسر) از نواحی 1 و 4 شهر شیراز بوده که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای انتخاب گردیدند. این افراد پرسشنامههای حمایت والدین از خودتنظیمی، تأکیدات هدفی والدین و خودتنظیمی یادگیری را تکمیل کردند. نتایح حاصل ازمحاسبه پایایی و بررسی روایی ابزارها مطلوب بود.
نتایج نشان داد که بین تأکیدات هدفی تسلطی و عملکردی والدین و همچنین حمایت آنان از خودتنظیمی با خودتنظیمی یادگیری نوجوانان همبستگی مثبت و معنیداری وجود دارد. هر دو نوع تأکیدات هدفی والدین و حمایت آنان از خودتنظیمی پیشبینی کنندهی مثبت و معنیدار ابعاد قراشناختی و شناختی خودتنظیمی نوجوانان بودند. در مورد پیشبینی بعد انگیزشی خودتنظیمی نوجوانان نتایج نشان داد که حمایت والدین از خودتنظیمی و تأکیدات هدفی عملکردی انگیزش را به صورت مثبت و معنیدار ولی تأکیدات هدفی تسلطی والدین انگیزش را به صورت منفی و معنیدار پیشبینی می کند. اگرچه تمامی ابعاد حمایت والدین از خود تنظیمی (سرمشقدهی، تشویق، تسهیل و پاداش)، یادگیری خودتنظیمی و ابعاد آن ( شناخت، فراشناخت، انگیزش) را به گونهای مثبت و معنیدار پیشبینی کردند. اما سهم ابعاد حمایت والدین از خود تنظیمی در پیش بینی فراشناخت، به ترتیب بیشتر از شناخت وانگیزش است.
کلید واژه : حمایت والدین از خود تنظیمی، تأکیدات هدفی تسلطی والدین، تأکیدات هئفی عملکردی والدین، خود تنظیمی یادگیری نوجوان
-1مقدمه
خود تنظیمی یادگیری به معنی کنترلی است که دانش آموزان برروی تلاشها و وظایف تحصیلی خود اعمال کرده و آنها نه تنها به استراتژی شناختی و فراشناختی نیازمندند، بلکه دربکارگیری این استراتژیها، شخص باید برانگیخته شوند بنابر این در فرآیند خود تنظیمی یادگیری، نوجوانان شخصا فرآیند یادگیری را فعال نموده، تغییر می دهند و یا حفظ می نمایند. ( بندورا و دووک، .(1985 یافته های پژوهشی نشان می دهد که بسیاری از دانش آموزانی که جنبه های شناختی، انگیزشی و رفتاری عملکرد تحصیلی خود را تنظیم می کنند، به عنوان یک یاد گیرنده موفق عمل کرده اند. بنابر این، یادگیرندگان برای دستیابی به موفقیت تحصیلی، باید یاد بگیرند که چگونه عملکرد خود را تنظیم کنند و علی رغم مشکل بودن تکالیف درسی، اهداف خود را حفظ کنند (پنتریج و زوشو3، 2007، شانک و زیمرمن، 2006، به نقل از بمبوتی، .(2008
یکی از مدلهای خود تنظیمی، مدل خود تنظیمی بوفارد، وزیو، وبوردلو ولاروچه(1998) 4 است. آنان سازه خود تنظیمی را شامل مؤلفه های فراشناخت، شناخت و انگیزش می دانند و هر کدام را در کنش های زیر خلاصه می کنند. مؤلفه فراشناخت شامل طرح و برنامه های نوجوان در هنگام درس خواندن از قبیل بکار گیری راهبردهایی جهت زمان بندی مطالعه، خلاصه برداری و سازمان بندی مطالعه است. مؤلفه شناخت شامل راهبردهایی است که دانش آموزان برای حفظ یادگیری و درک بهتر مطلب ازآنها یاری می گیرند و مؤلفه انگیزش، شامل میزان علاقه، تداوم و پیگیری دانش آموز در ارتباط با مطالب درسی است.
الگوی حمایت والدینی بر این فرض استوار است که سرمشق دهی، تشویق، تسهیل و پاداش فرایندهای خود تنظیمی والدین بر انگیزش، هدف گذاری، استفاده از راهبردها، خود بازبینی و اصلاح راهبردها توسط دانش آموزان دارد. والدینی که پاسخگوی نوجوان خود هستند و برروی آنها خود نظارت کافی دارند خود تنظیمی فرزندان را تسهیل می کنند. مینوکسو(.(2009 پاسخگویی نوجوانان و نظارت والدین دارای اثراتی است که ازمهمترین آن، می توان ارتقاء تحصیلی فرزندان را نام برد. پنتریج و شانک (1998) اعتقادداشت که شیوه های رفتاری والدین بر رفتارخود تنظیمی نوجوانان تأثیردارد بدین معنی که شیوه رفتاری متعادل و متناسب با نوجوانان باعث خودتنظیمی آنها و برعکس شیوه رفتاری نامتناسب و نامتعادل والدین، نوجوانان آنها را فردی وابسته به دیگران و لجام گسیخته می کند.
عامل دیگری که می تواند بر روی خود تنظیمی یادگیری تأثیر گذار باشد، جهت گیری هدف (تأکیدات) هدفی والدین می باشد. منظور از تأکیدات هدفی والدین آن است که والدین بر کدامیک از اهداف پیشرفت نوجوانان خود تأکید می نمایند و چگونگی درک آنها از جهت گیری اهداف والدین را بیان می کند. تأکیدات هدفی والدین شامل تأکیدات هدفی تسلطی و جهت گیری هدف عملکردی است. تأکیدات هدف یادگیری یا تسلطی با باورها و رفتارهای تحصیلی رابطه دارد لذا این نوع تأکیدات هدفی، تلاش وکوشش و چالش بیشتر در انجام تکالیف، استفاده از راهبردهای پردازش شناختی عمیق و خود کارآمدی بیشتر را در بر می گیرد (ایمز، .(1992 تأکیدات هدف عملکردی به تمایل شخص به داشتن عملکرد و شایستگی بیشتر نسبت به دیگران وهم چنین تمایل به پرهیز از شکست اشاره می کند (فرایدل، کرتینا، ترنر و میدگلی1، .(2006 تحقیقات نشان داده که باورها و عملکرد والدین با میزان انتظارات آنها از نوجوانان با باورها و عملکرد تحصیلی فرزندان همبستگی معنی داری دارد (هندرسون و مپ، .(2002
-2 سؤالات تحقیق
-1 سهم هریک از انواع تأکیدات هدفی والدین ( هدف تسلطی و هدف عملکردی)، در پیش بینی خود تنظیمی یادگیری نوجوانان چه مقدار است؟
-2 سهم هر یک از ابعاد حمایت والدینی (الگودهی، تشویق، تسهیل و پاداش) در پیش بینی خود تنظیمی یادگیری نوجوانان چه مقدار است؟
-3 سهم هریک از متغیرهای حمایت والدین از خود تنظیمی به همراه هر کدام از تأکیدات هدفی والدین ( تأکیدات هدفی تسلطی و عملکردی) در پیش بینی خود تنظیمی یادگیری نوجوانان چه مقدار است؟
-3 پرسشنامه
-1-3 تأکیدات هدفی والدین
پرسشنامه انتظارات هدفی والدین توسط فرایدل و همکاران (2006) تنظیم شده است. روایی این پرسشنامه به شیوه تحلیل عاملی انجام شده تعداد سؤالات این پرسشنامه 11 سئوال که 6 سؤال آن مربوط به اهداف تسلطی و پنج سؤال مربوط به اهداف عملکردی است. تعداد گزینه های مقابل هر سؤال پنج گزینه بوده که مطابق با طیف لیکرتی (کاملا موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم وکاملا مخالفم) طراحی و بترتیب امتیاز 5 تا 1 داده شده است (فرایدل و همکاران، .(2006 فرایدل و همکاران (2006) به منظور تعیین پایایی این پرسشنامه از روش ضریب آلفا کرونباخ استفاده کردند روایی و پایایی مشروح پرسشنامه ها در مقاله قاسمی و فولادچنگ (1389) توضیح داده شده است.
-2-3 پرسشنامه حمایت والدین از خود تنظیمی
این پرسشنامه توسط مارتینز- پونز (1996)، تهیه و تنظیم شده است. پرسشنامه دارای 20 گویه وچهار مؤلفه است. مؤلفه ها شامل سرمشق دهی، تشویق، تسهیل و پاداش است. هر کدام از مؤلفه ها از پنج سؤال تشکیل شده است. هرگویه مطابق با طیف لیکرتی دارای پنج گزینه (بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم ) می باشد که بترتیب به آنها امتیاز 5 تا 1 داده می شود. مارتینز- پونز (1998) پایایی این پرسشنامه به شیوه آلفا کرونباخ 0/90 گزارش کرده است..
-3-3 پرسشنامه یادگیری خود تنظیمی (SRQ)
به منظور اندازه گیری میزان استفاده آزمودنیها از راهبردهای یادگیری خود تنظیمی از یادگیری خود تنظیمی ( بوفارد و همکارانش، (1998، استفاده شد. این مقیاس دارای نوزده سؤال بوده که در سه مقوله شناخت، فراشناخت و انگیزش تقسیم بندی شده است. از این تعداد سؤال، 7 سئوال به بعد فراشناخت، 9 سؤال به بعد شناخت، 3 سؤال به بعد انگیزش اختصاص دارد. هر سؤال از 5 گزینه مطابق با طیف لیکرتی شامل (بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم)، تکمیل شده، و بترتیب از ا تا 5 نمره گذاری شده است (بوفارد و همکاران، .(1998
-4 جدولهای پژوهش
-2- 4 -نتایج تحلیل رگرسیون برای پیشبینی ابعاد خودتنظیمی یادگیری توسط ابعاد حمایت والدین از خود تنظیمی
جدول- 3- 4 نتایج تحلیل رگرسیون برای پیشبینی ابعاد خودتنظیمی یادگیری توسط تأکیدات هدفی تسلطی و عملکردی والدین
