بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تفاوت جنسیتی در گرایش به انواع رفتارهای پرخطر در نوجوانان شهر اراک انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع علیمقایسه ای بود. جامعهی آماری پژوهش کلیهی دانشآموزان دختر و پسر دورهی دوم متوسطه شهر اراک در سال تحصیلی 1394-95 بودند که تعداد 235 نفر 125 - پسر و 110 دختر - به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند و به مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی پاسخ دادند.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد.مقایسهی نمرات دو گروه در خرده مقیاس های متغیر مذکور نشان داد که در خرده مقیاسهای گرایش به موادمخدر، الکل، خشونت، رانندگی پرخطر، رابطه و رفتار جنسی و دوستی با جنس مخالف تفاوت معنی داری وجود ندارد و فقط در خرده مقیاس گرایش به مصرف سیگار نمره پسران بالاتر از دختران است . - P < 0/05 - با توجه به یافتهها، برای کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر، تمرکز برآموزش، پیشگیری و مداخله هم در پسران و هم در دختران ضروری است.
مقدمه
بدون شک روش زندگی افراد و رفتارهایی که در گسترهی عمر از خود نشان میدهند بهطور مستقیم یا غیرمستقیم، سلامت آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. متخصصان حوزهی سلامت با ارائهی شواهد تجربی محکم ثابت کردهاند که عمدهترین علل مرگومیر در نوجوانان و جوانان مربوط به مواردی است که مهمترین عامل زیربنایی آنها را رفتارهای آسیبزا تشکیل میدهند. این واقعیت، روان شناسان را واداشته است که در راستای شناخت هر چه بیشتر ارتباط میان رفتار و سلامت بشر به مطالعه و پژوهش بپردازند
نوجوانی دورهی انتقال از کودکی به بزرگسالی است و انتقال از یک دورهی تحول به دورهی دیگر معمولاً با فشار، تعارض، تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتماعی گسترده همراه است. نوجوانی به دلیل خودمحوری و عدم درک مناسب نوجوانان از رفتارهای خود، مرحلهی مهمی برای شروع رفتارهای پرخطر محسوب میشود
به دلیل اینکه نوجوانی یک دورهی بحرانی از زندگی است، الگوهای رفتاری مهم که میتوانند بر سراسر زندگی فرد تأثیر بگذارند، در این دوره شکل میگیرند. در نوجوانی، فرد جایگاه خویش را در خانواده، دوستان و جامعه تعیین میکند. در دورهی نوجوانی افراد تجربهآموزی مینمایند و ازاینرو با خطرهای گوناگونی روبهرو میشوند تصمیم گیریهای نادرست ممکن است آنها را به سمت رفتارهای پرخطر بکشاند
رفتارهای پرخطر به رفتارهایی گفته میشود که سلامت و بهزیستی جسمی، روانشناختی و اجتماعی افراد جامعه را به خطر میاندازد. این رفتارها به دو گروه تقسیم میشوند:
- گروه اول رفتارهایی هستند که سلامت و بهزیستی خود فرد را به خطر میاندازد مثل مصرف مواد مخدر، الکل، سیگار و رفتارهای جنسی پرخطر ناایمن؛
- گروه دوم رفتارهایی هستند که سلامت و بهزیستی سایرین را تهدید میکنند مثل دزدی، پرخاشگری و خشونت، گریز از مدرسه و گریز از خانه
رفتارهای پرخطر محصول تعامل عوامل زیستی ، عوامل روانشناختی مانند علل هیجانی و شناختی ، عوامل اجتماعی مانند دوستان و خانواده است.
