بخشی از مقاله
چکیده
آرامش، انسان دوستی، مهربانی و ایمان به پروردگار از جمله اهداف بلند قرآن کریم در تبیین هدف تشکیل خانواده است که اعضاي آن می توانند در رسیدن همدیگر به کمال حقیقی انسان، یاري رسان باشند؛ بویژه اگر این خانواده بر اساس اندیشه توحیدي بنا نهاده شده و بتواند قوانین کلی جهت تطبیق با نیازهاي روزانه و نحوه رفتار صحیح در سبک زندگی را رعایت نماید. نوشتار حاضر با نگرش به این مساله، به تبیین بایسته هاي خانواده متعالی در سبک زندگی از منظر قرآن پرداخته و بایسته ها را در سه حوزه اعتقادي، اخلاقی و رفتاري مورد بررسی قرار داده است.
مقدمه
خانواده به عنوان اولین کانون زندگی در رفتار شخص در جامعه و میزان موفقیت وي تأثیر زیادي دارد و شیوه برخورد اعضاي خانواده باعث شکلگیري اولیه شخصیت انسان بوده و با مرور زمان این شخصیت در کنار عوامل دیگر تأثیرپذیري خود را از خانواده از دست نمیدهد؛ همچنین اگر در خانوادهاي برخورد شایسته اي با فرد صورت گیرد در نحوه پذیرش اعتقاد او نیز تأثیر دارد هرچند این تأثیرپذیري قطعی نیست و نمونههاي تاریخی بیانگر آن است که فرد میتواند برخلاف هرآنچه در خانواده تربیت شده است رفتار نماید، ولی این موارد استثنایی باعث نمی شود که اعضاي خانواده از تربیت صحیح در خانوده دست بردارند؛ علی الخصوص شیوه زندگی کردن در حوزههاي مختلف رفتاري، اخلاقی و حتی اعتقادي را میتوانند به همدیگر یاد داده و یادآوري نمایند، به بیان دیگر سبک زندگی در حوزههاي اعتقادي، اخلاقی و رفتاري را تبیین نمایند.
البته تعیین این سبک زندگی اگر به صورت ارائه قوانین باشد باعث خواهد شد تا اعضاي خانواده بتوانند در موارد مشابه تصمیمگیري درستی داشته باشند، به طوري که بدون ذکر دلیل و بایستههاي تعالی یک خانواده، تطبیق آن در دین جهانی و جاودانی اسلام با موارد مشابه و نیازهاي روز با مشکل مواجه خواهد شد؛ بویژه که اگر بخواهیم سبک زندگی این خانوادهها و شیوه زیستن و نحوه تعامل میان اعضاي آنها را مورد بررسی قرار دهیم که بیشک در این موارد باید به ذکر دلیل و مبانی کلی سبک زندگی نیز پرداخت. بر این اساس میتوان گفت بررسی بایستههاي خانواده متعالی در سبک زندگی ضرورت دارد، علیالخصوص که این بایستهها از دیدگاه خالق انسان و نگرش وحیانی قرآن مورد توجه قرار گیرد که به جنبههاي مختلف دنیوي و اخروي انسان توجه داشته و هیچ جنبه اي از جنبه هاي گوناگون خلقت را فراموش نکرده است.
بیشک این نگاه جامع بود و در صورت تدوین صحیح آسیبی را متوجه خود نخواهد ساخت. باید این نکته را نیز اضافه نمود که »خانوادههاي متعالی« را میتوان خانوادهاي دانست که روابط بین اعضاي آن براساس اندیشه توحیدي بنا نهاده شده باشد و در مقابل برخی از خانوادهها یگانگی پروردگار و ملزومات آن را در اعتقاد، اخلاق و یا رفتار خانواده اصل قرار نداده و »خانواده نااهل« گشتهاند. بدین ترتیب آنچه در اینجا مورد پژوهش قرار می گیرد پاسخ به این سؤالات است که مراد از خانواده در منطق قرآن چه بوده و خانواده متعالی چه تعریفی دارد؟ مراد از سبک زندگی در نگاه زندگی خانوادگی چیست؟ بایستهاي اعتقادي خانواده متعالی در سبک زندگی قرآنی داراي چه مؤلفههایی است؟ قرآن چه بایستههاي اخلاقی براي خانوادههاي متعالی در سبک زندگی ارائه کرده است؟ در نهاد اندیشه قرآنی ارتباط خانوادههاي متعالی با سبک زندگی در قرآن در حوزه رفتار چگونه تبیین گردیده است؟
راههایی براي داشتن زندگی قرآنی
زندگی در اندیشه دینی، مزرعه آخرت و خاستگاه رسیدن به کمال اُخروي است. گروهی به غلط، دین را »زندگی ستیز« میدانند و گروهی به اشتباه، »زندگی پرست« میشوند و ممکن است آنانی که از تفکر زندگی ستیزي جدا میشوند، به دامان زندگی پرستی درافتند. دین، نه زندگی ستیز است و نه زندگی پرست؛ بلکه دین، زندگی را بستر تکامل و مقدمه آخرت میداند. ازا ینرو، زندگی موفق از آن کسی است که هنر زندگی کردن را داشته باشد.
