بخشی از مقاله
چکیده
قارچRhizoctonia solaniدر استان چهارمحالبختیاری در مزارع سیبزمینی از قسمت طوقه و ریشه جداسازی شد وپس ازتشخیص و اثبات بیماری زایی برای بررسی مبارزه بیولوژیک انجام شد.بررسی رقابت تغذیه ای و قدرت کلنیزاسیون پنج جدایه Trichoderma harzianum، Trichoderma longibraciatum،Trichoderma koningi، Trichoderma crasumو Trichoderma asperelumبر علیه R. solaniعامل بیماری شانکر رایزوکتونیایی سیبزمینی مورد مطالعه قرار گرفت.
در بررسی ماکروسکوپی تقابل مستقیم جدایههای Trichoderma و R. solani مشخص شد که جدایه T. asperelum در هر سه نوبت یادداشت برداری به ترتیب به میزان 29/85، 37/72 و 52/44 درصد بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسیلیومR. solaniو جدایههای T. koningiو T. crasum در هر سه نوبت یادداشت برداری به ترتیب به میزان 7/65 - ، 20/43 و - 38/88 و - 17/39 ، 19/15و - 40/66 کمترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسیلیومR. solani داشته است. همچنین از بین جدایههای بکار رفته، جدایههای T. crasum، T. harzianum و T. asperelum بعد از هفت روز قدرت پیشروی روی میسیلیوم قارچ R. solani را داشتند.
مقدمه :
جنس Trichoderma اولین بار در آلمان توسط پرسون 1و در سال 1974 برای چهار قارچ مشابه از نظر میکروسکوپی به عنوان یک Gasteromyces معرفی شد. با بررسیهای انجام شده این جنس در قارچهای ناقص، رده Deutromycetes، راسته Moniliales و گروه فیالوسپورها قرار گرفت - آلکسوپولوس و همکاران2 ، . - 1996 قارچ خاکزی تریکودرما از اجزای اصلی میکروفلور خاک میباشد و در مقابل محدوده گستردهای از عوامل بیماریزا با تولید آنزیمهای خارج سلولی قدرت رقابتی زیادی دارد - اما و همکاران 3،. - 1998 قارچ Rhizoctoni asolani بر اساس طبقه بندی آلکسوپولوس در راسته Agonomycetales از رده Hyphomycetes قرار دارد . - Alexopoulos, 1996 -
بیماری شانکر رایزوکتونیا یکی از قدیمی ترین بیماری های گیاهی است که مرگ گیاهچه و تشکیل شانکر روی ریشه و ساقه گیاهان در حال رشد را موجب می شود. این بیماری احتملاً در تمام مناطق دنیا وجود دارد و با نام های رایزوکتونیا، شانکر رایزوکتونیا، شانکر ساقه، شانکر جوانه، سیاه دانه یا آلودگی که شسته نمیشود، معروف است - ریچ4 ، : 1370 . - 90-96 ریسههایRhizoctonia solaniقادر به آناستوموز - آمیزش - بوده و طبقه بندی جدایهها بیشتر مطابق با گروههای آناستوموزی انجام میشود. جدایههای بیماریزا روی سیبزمینی معمولاً در گروه AG-3 قرار میگیرند - پارمتر5 و همکاران - . زمستان گذرانی قارچ به صورت سختینه روی غدهها به صورت میسیلیوم روی بقایای گیاهی در خاک است - اخوت و همکاران، . - 418-420 : 1384
مواد و روشها
این آزمایش با هدف مقایسه توانایی جدایه های مختلف تریکودرما در رقابت تغذیه ای، بازدارندگی از رشد میسیلیوم قارچ R. solani، اسقرار و پیشروی آنتاگونیستها روی قارچ عامل بیماری در محیط کشت انجام شد - محمدی و همکاران، . - 1388 در این آزمایش، درون تشتکهای هشت سانتیمتری، محیط کشت PDA ریخته شد. پس از انعقاد محیط کشت، یک قرص پنج میلی متری از حاشیه کشت سه روزه میسیلیوم قارچR.solani به فاصله یک سانتیمتری از لبه تشتک پتری در یک طرف محیط کشت و در طرف مقابل یک قرص پنج میلی متری از حاشیه کشت چهار روزه هر کدام از جدایههای تریکودرما قرار داده شد.
در تیمار شاهد یک قرص پنج میلی متری از حاشیه کشت قارچ عامل بیماری در وسط تشتک پتری قرار داده شد - محمدی و همکاران، . - 1388تشتکهای پتری پس از کشت درون انکوباتور با دمای 25 درجه سلسیوس نگهداری شدند. اندازه گیری رشد شعاعی قارچ عامل بیماری به طور روزانه انجام شد و نتایج در فاصلههای زمانی 24، 48 و 72 ساعت پس از کشت مورد بررسی قرار گرفتند. پس از سه روز قارچ بیمارگر در تیمار شاهد کل پتری را پوشاند آزمایش به اتمام رسید.
درصد بازدارندگی از رشد میسیلیوم قارچ عامل بیماری 72 ساعت پس از کشت با استفاده از رابطه زیر محاسبه گردید: در این آزمایش علاوه بر تعیین درصد بازدارندگی رشد میسیلیومی قارچ عامل بیماری در مقابل جدایه های مختلف تریکودرما، پیشروی آنتاگونیست روی میسیلیوم قارچ عامل بیماری تا 10 روز پس از متوقف نمودن رشد آن، نیز بررسی شد. این آزمون در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 6 تیمار در سه تکرار انجام شد. داده های بدست آمده از این آزمایش مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح یک درصد با یکدیگر مقایسه شدند - لیتل و هیلز ، . - 1978 :
یادداشت برداری از نتایج در فواصل زمانی 24، 48 و 72 ساعت پس از کشت انجام گرفت. در سطح احتمال 99درصد در هر سه فاصله زمانی، جدایه های Tricodermaاز نظر بازدارندگی از رشد میسیلیومR. solani با یکدیگر تفاوت معنی دار، داشتند. با مقایسه درصدهای بازدارندگی جدایه های مختلف TricodermaعلیهR. solani ملاحظه می شود که جدایه T. asperelum در هر سه نوبت یادداشت برداری به ترتیب به میزان 29/85، 37/72 و 52/44 درصد بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسیلیومی عامل بیماری و جدایههای T. koningi وT. crasum در هر سه نوبت یادداشت برداری به ترتیب به میزان 7/65 - ، 20/43 و - 38/88 و 17/39 - ، 19/15و - 40/66 کمترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسیلیومی عامل بیماری داشته اند.
