بخشی از مقاله
چکیده
با مطالعهي روایت در داستان،میتوان به خوبی فهمی درست از طرح،پیرنگ،انواع راوي و نیز تکنیکهاي به کار گرفته شده در نوع روایت داستان به دست آورد.هر نویسندهاي با ایجاد نوع و شیوهاي منحصر به فرد از روایت،به تشکیل سلسلهاي زنجیروار از فرستنده -پیام -گیرنده،دست میزند و با شیوهي خاص خود،شکل جدیدي در متن ادبی پدید میآورد.شیوهها و روشهاي گوناگونی که نویسنده براي ایجاد تأثیر در خواننده به کار میبرد را نمیتوان جدا از عناصر داستان،پنداشت.
امروزه روایت شناسی پا به عرصهي جدیدي از نظریههاي ادبی گذاشته است که به طور جديبامتن و اثر ادبی متّصل شده استباتوجه به اینکه امروزه ساختار اثر بیش از محتوا مورد توجه قرار دارد، روایت نیز امري غیر قابل انکار در شناسایی ساختار به شمار میآید. هدف مقاله حاضر این است که سه داستان - چنار،نمازخانهي کوچک من،دخمهاي براي سمور آبی - از هوشنگ گلشیري را مورد روایت شناسی قرار دهد تا خواننده به فهم بهتري از متن برسد.نویسنده با بررسی نظریهي ولادیمیر پراپ در روایتشناسی در داستانهاي مذکور، نتیجه میگیرد که هریک از داستانها در یکی از جنبه هاي روایت برجسته است و به این جنبههاي ممتاز در متن مقاله پرداخته شده است.
1مقدمه
داستان،روایتی است که در آن حوادث و وقایعی که گاه به صورت ترتیب زمانی مرتّب شدهاند، در کنار هم قرار میگیرند و این طرح داستان است که به روایت رویدادها می-پردازخیراًد. در داستاننویسی جدید،پرداختن به ساختار داستان بیش ازحتوام مورد توجه قرار گرفته است،در واقع مباحث مربوط به روایتشناسی از بحثهاي جدید نقد ادبی است. دههي 1950باتولّد دوبارهي روایت مقارن بود.بسیاري از نویسندگان،نگرش سنّتی را به مصاف طلبیدند.ویژگی جهانی و میان رشتهاي نظریهي روایت از 1970میلادي به این سو در سنت نقد آمریکا آشکار است.تاریخچهي روایتشناسی جدید با آثار جرالد پرنس در سال 1973میلادي شروع میشود.وي تلاش کرد الگویی دقیقتر از آنچه بارت و تودورف پیشنهاد کرده بودند،ارائه کند.
پس از وي،رولان بارت زبان روایی را یکی از موضوع هاي قابل مطالعه معرّفی کرد.سپس کلود لوي استراوس تحت تأثیر آراي سوسور، یاکوبسن و نیز تروبتسکوي،فرمولی در چهار اصطلاح ارائه داد.دیگر منتقدان فرانسوي چون کلود برمون و گریماس نظریههاي روایت طبق آنچه در گذشته مطرح بود، می-پذیرفتند.باختین و شکلوفسکی نیز دربارهي روایت سخن گفتند.تأثیر ژرار ژنت در کتابی که آثار ساختارگرایان را پایهي پی ریزي نظریهاي جامع دربارهي روایت قرار داده است در این میان آشکار است. - نقل ازمارتین، 1368، . - 80 -70
