بخشی از مقاله
چکیده:
ما در این مقاله یکی از روستاهای گردشگری در استان کردستان به نام روستای زیویه و منطقه ی جذب گردشگری آن به نام تپه ی دو هزار و هفتصد ساله ی زیویه را معرفی می کنیم، این منطقه ی باستانی با وجود قدمت و تمدن کهنی که دارد به دور از چشم همگان و مرمت و بازسازی و توجه اساسی قرار گرفته است اما ما در این تحقیق با یک نگرش سیستمی تحقیق بصورت کتابخانه ای و میدانی سعی بر آن شده علاوه بر شناسایی تپه ی زیویه، نقطه قوتی در جذب گردشگری و اشتغالزایی و مهاجرت معکوس را به همراه داشته باشیم.
مقدمه :
دژ زیویه از بزرگترین و مهمترین محوطههای باستانی در شمال غرب ایران است. این محوطه در 55 کیلومتری جنوبشرقی شهرستان سقز کردستان، در شمال روستایی موسوم به همین نام قرار دارد و در مورخ 1346/10/04 به شماره 762 در فهرست آثار ملّی به ثبت رسیده است. سرگذشت بررسی ها و کاوش هایی که طی 30سال اخیر در زیویه صورت گرفته، جداً نیازمند نقد و بررسی می باشد. باید اذعان کرد که طی سه دهه گذشته، به هر علت یا بهانه ای، این اثر بیبدیل و کمنظیر، در مقام یک محوطه مهم مانایی، مورد بی توجهی قرار گرفته است. - معتمدی، نصراالله، 1374،ص - 147
موقعیت خاص طبیعی تپه زیویه در چشم انداز اطراف، علت اصلی بنای چنین دژی را مستدل می نماید. به عبارت دیگر، وضعیت تپه نسبت به ارتفاعات مجاور از نظر استراتژیکی دارای اهمیت خاصی است. کاوش های باستان شناختی زیویه در حدود 30 سال پس از کشف تصادفی گنجینه زیویه آغاز می گردد، متأسفانه در طی این مدت صدمات زیادی بر آثار این محوطه باستانی وارد گردید.
با وجود کاوش های گسترده در زیویه که چند هزار متر مربع را شامل می شود متأسفانه مطالب منتشر شده چندانی از این کاوش ها در دست نیست فقط دو مقاله مستقیم درباره کاوش های زیویه منتشر شده است که عمدتاً به توصیف آثار معماری و مرمت آن ها و بخشی نیز توصیف و طبقه بندی سفال این محوطه می پردازد بیان نمودن و شناختن دقیق این منطقه از اهداف ما می باشد که زمینه ساز رشد گردشگری در این منطقه و نقطه قوت مهاجرت معکوس و جذب گردشگر و اشتغال زایی شود.
وجه تسمیه سقز:
در این خصوص سه نظریه وجود دارد. اول اینکه سقز خود را یکی از شاهان امپراتوری ماد به نام سیاکس گرفته و به مرور به سکز و سقز تغییر یافته است. نظریه ی دوم این است که در زمانی که سکائیان در جنوب دریاچه ی ارومیه، سرزمین ماننا ساکن شده اند سقز را به پایتختی خود برگزیده اند و در نتیجه اسمشان بر این سرزمین مانده است. نظریه ی سوم نیز که زیاد مستند نیست این است که در قدیم در این منطقه درخت ون زیاد وجود داشته که از شیوه این درخت سقز یا آدامس ون درست می کردند. در نتیجه اسم سقز را به این منطقه داده اند. اما نهایت منطقی ترین نظریه همان نظریه ی اول است و به احتمال زیاد سقز نام خود را از پادشاه مقتدر مادی که در این منطقه حکومت می کرده، گرفته است.
-1 موقعیت جغرافیایی استان کردستان:
- 1-1 استان کردستان :
موقعیت جغرافیایی استان کردستان با وسعتی معادل 29137 کیلومتر مربع در قسمت غربی کشور ایران و در مجاورت مرز عراق قرار گرفته که از شمال به استان آذربایجان غربی و بخشی از زنجان از شرق با استان زنجان از جنوب با استان کرمانشاه و از سمت غرب با کشور عراق - استان کردنشین سلیمانیه - هم مرز می باشد. استان کردستان براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1390 دارای 10 شهرستان 29 شهر، 31 بخش، 86 دهستان و 1697 آبادی دارای سکنه می باشد.
شهرستان های این استان عبارتند از: سنندج، بانه، بیجار، دیواندره، سروآباد، سقز، کامیاران، مریوان، دهگلان و قروه می باشد . شهر سنندج مرکز استان کردستان در فاصله 512 کیلومتر مربع از شهر تهران قرار گرفته و جمعیت استان بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 تعداد 1493645 نفر بوده است که شهر سنندج مرکز ان استان با جمعیتی معادل 435904 نفر پر جمعیت ترین و شهر سقز بعد از آن دومین شهر پر جمعیت این استان می باشد.
- 1-2 شهرستان سقز:
یکی از شهر های استان کردستان است که از شمال غربی استان یعنی سنندح و در فاصله 187 آن واقع شده است و از شمال به آذربایجان غربی و شهر بوکان و از جنوب به مریوان و دیواندره محدود می گردد. این شهرستان بر روی دو تپه که رودخانه کوچک سر پوشیده ای به نام چم ولیخان آنها را از هم جدا می کند بنا شده است.
