بخشی از مقاله
چکیده
کمیسیون براتلند توسعه ی پایدار را به عنوان یک فرایند که اساس آن،بهبود وضعیت و از میان برنده ی کاستی های اجتماعی فرهنگی و اقتصادی جوامع است،تعریف می کند.که شامل چهار جنبه ی پایداری در منابع طبیعی،سیاسی،اجتماعی و اقتصادی است.توسعه ی پایدار شهری به عنوان جزئی از از توسعه ی پایدار بر استفاده ی معقول از منابع طبیعی استوار است.
که در این میان تبلور گردشگری این فرصت را فراهم کرده است تا هر مقصدی جهت بهره جستن از منافع حاصل از گردشگری امیدوار باشد.اما این کار بدون شناسایی عوامل تاثیر گذار برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک امکان پذیر نیست.در این مقاله با استفاده ار مدل سوات:نقاط قوت،ضعف،فرصت ها و تهدیدهای پیش روی گردشگری شهرستان سقر مورد بررسی قرار گرفته شده و جهت توسعه ی هرچه بیشتر آن راهکارهای استراتژیک ارائه شده است.این مطالعه از نظر روش کتابخانه ای و مبتنی بر پرسشنامه است.نتایج حاصل از آن نشان می دهد که شهرستان سقز از لحاظ گردشگری ناپایدار است.
کلمات کلیدی:توسعه ی پایدار شهری،گردشگری،شهرستان سقز
-1مقدمه
مفهوم توسعه و مفهوم توسعه ی پایدار،در جهان صنعتی و جوامع در حال توسعه از مفاهیم بنیادین پیکره ی این جوامع است.آشنایی با مفهوم و الزامات توسعه ی پایدار از این نظر ضروری است که در کشورهای مختلف و بویژه در کشورهای در حال توسعه ،مدیریت منابع و استفاده منطقی از آن در مقاطع مختلف تاریخی دستخوش دگرگونی و تغییر بوده است. - ضرابی و اذانی:شماره .59 -
گردشگری پایدار توریسمی است که از نظر اقتصادی بتواند زیست پذیر باشد و منابعی که آینده ی توریسم بر آن استوار باشد را تخریب نکند،مخصوصا در مورد محیط فیزیکی و ساختار اجتماعی جامعه ی میزبان - جان سوار بروک،30:1390 - گردشگری پدیده ی قرن بیستم است.رشد روزافزون و شتابنده ی صنعت گردشگری موجب شده که بسیاری از صاحب نظران ،قرن بیستم را قرن گردشگری بنامند.
توسعه ی گردشگری،به ویژه در کشورهای توسعه نیافته ،عامل موثری در مقابله با فقر است و موجب افزایش در آمد قشرهای مختلف،کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود. - کاظمی،7:1385 -
گردشگری به عنوان سومین صنعت بزرگ دنیا علاوه بر اشتغال زایی باعث تحصیل ارز،تامین آرامش،توزیع عادلانه ثروت و تبادل فرهنگ ها می شود.این صنعت ضمن در آمدزایی بسیار گسترده موجب نزدیک تر شدن ملل،اقوام و فرهنگ ها به یکدیگر شده است.ایران با داشتن هزاران آثار تاریخی و منابع متنوع طبیعی جزء ده کشور اول دارای جاذبه های توریستی دنیا و 5 کشور اول در زمینه ی تنوع و جذابیت اکوتوریسم دنیا است. - جان سوار بروک،1:1390 -
صنعت گردشگری می تواند نقش لوکوموتیو رشد را در اقتصاد دارای پتانسیل های گردشگری ایفا کند،زیرا بواسطه ی وجود پیوند های پیشین و پسین متعدد،بسیاری از فعالیتهای اقتصادی بدان وابسته اند.تحریک تقاضای گردشگری برای یک منطقه در واقع به ایجاد و گسترش تقاضای مشتق برای تمامی کالاها و خدمات اعم از نهایی و واسطه منجر می شود و اقتصادهای محلی را از این حیث با وضعیت مطلوب و مساعدی مواجه سازد.
با ورود گردشگر به یک مقصد گردشگری و تقاضای او از کالاها و خدمات گردشگری تولید شده از سوی آن جامعه،در واقع تقاضای این محصولات تقویت شده و بنگاههای فعال در این ص نعت از قابلیت کسب در آمد و منابع بیشتر برخوردار شده یا بازاری بزرگتراز بازار محلی قبلی - تقاضای مردم محلی - مواجه می شوند،این امر گسترش تولید،کاهش احتمالی هزینه تمام شده محصول و منافع بیشتری برای بنگاه و در نتیجه کل اقتصاد منطقه را در بر دارد.
بر اساس گزارش جهانی سازمان کار ایجاد هر شغل در صنعت گردشگری به ایجاد یک و نیم فرصت شغلی دیگر در کل اقتصاد منجر می شود.حال اگر امکان جذب منابع سرمایه ای و انجام سرمایه گذاری هدفمند و برنامه ریزی شده فراهم گردد،شکوفایی یک اقتصاد هدفی دور از دسترس نخواهد بود. - رنجبریان،10:1388 -
-2طرح مساله
به دلیل آنکه بهره برداری از توان ها و قابلیت های گردشگری در هر منطقه می تواند زمینه ای پویا و فعال را برای توسعه آن منطقه فراهم کند،تحلیل و ارزیابی توان ها و قابلیت های مزبور به گونه ای علمی و و تحقیقی همراه با رعایت زیست محیطی، ضرورتی ویژه خواهد بود - منصوری،:2شماره62 - .
در طی شصت سال اخیر گردشگری از رشد پیوسته ای برخوردار بوده است،از طرف دیگرامروزه جهان گردی به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی دنیا،جایگاه ویژه ای در عرصه های اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی،و سیاسی به خود اختصاص داده است.صنعت گردشگری با 200 میلیون شاغل 08درصدکل اشتغال دنیا - و گردش سالانه در حدود5/4 تریلیون دلار،به بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا تبدیل شده است.
به طوری که در بیش از 150 کشور،گردشگری به یکی از پنج منبع مهم کسب ارز خارجی است،ودر 60 کشور رتبه ی اول را به خود اختصاص داده است - موحد،کهزادی،2:1389 - توسعه ی صنعت گردشگری،بویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون میزان بیکاری بالا،محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند،از اهمیت فراوانی برخوردار است.
اقتصاد ایران اتکای شدیدی به در آمدهای حاصل از صادرات نفت دارد.از این رو به منظور تنوع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی،ودرآمدهای ارزی و همچنین ایجاد فرصت های شغلی در کشور،توسعه ی صنعت گردشگری از اهمیت فراوانی بخوردار است.
شهرستان سقز در شمال غربی کردستان و در همسایگی استان آذربایجان غربی است.شهر سقز در سرزمین اقوام مانائی،مادی و برسر راه کاروانی همدان به آذربایجان و دیار بکر و موصل به زنجان و قزوین و ری قرار داشت، و به دلیل موقعیت چهارراهی از مراکز مواصلاتی دنیای قدیم بود.
این شهرستان دارای آثار تاریخی با اهمیتی است که متاسفانه بیشتر آن در طول زمان بر اثر بلایای طبیعی و هجوم اقوام و ویران کردن آنها در زیر خاک مدفون مانده است،اما آثار تاریخی با ارزشی به جای مانده بر اعتبار و اهمیت آثار تاریخی شهر افزوده اند.
بر این اساس در این پژوهش سعی داریم با توجه به قابلیت های بالقوه ی شهرستان سقز در زمینه ی گردشگری با استفاده از مدل سوات:نقاط قوت،ضعف،فرصت ها و تهدیدهای پیش روی گردشگری سقز را مورد بررسی قرار دهیم و جهت توسعه ی هرچه بیشتر آن راهکار استراتژیک ارائه دهیم.
-3ضرورت تحقیق
نظر به اینکه گردشگری از جمله عوامل عمران ناحیه ای می باشد،خود فعالیتی است سود آورو متعادل کننده ی توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطحی منطقی و برقرار کننده ی توزیع عادلانه ی در آمد.
