بخشی از مقاله
چکیده:
بشر از زمان پیدایش هر روز با موقعیت های غیر قابل انتظاری مواجه شده است . برتری یابی و احاطه بشر بر طبیعت موجب زیان‌های شدید شد . تاریخ مملو از مثال هایی از آرایش تمدن هاست که باعث پوسیدگی و تخریب طبیعت زیر فشارهای سنگین زیست محیطی آنان بوده است . تا جایی که بالاخره این زیان ها به زندگی بشر نیز سرایت کرد و او را به اجبار به تعامل با خود برانگیخت. در این مقاله سعی داریم به این بپردازیم که آموزش حفظ محیط زیست چرا برای انسان مهم شد و بهترین راهکار برای این آموزش چیست؟
این در حالی است که فلسفه آموزش محیط زیست آگاهی افراد از ارتباط انسان با محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی انسان و بالا بردن ارزش ها و دیدگاهها برای حفاظت از محیط زیست میباشد تا هر فرد به تنهایی یا به طور گروهی در جهت مشکلات زیست محیطی اقدام و یا از بروز این مسایل جلوگیری کند . نکته مهم این است که توانایی برای حفاظت از محیط زیست را پرورش داده و اهداف آموزشی مطابق با عناصر عملکردی باشد.
مقدمه:
مرزها حدود کشورها را تعیین می کند. اما وقتی صحبت محیط زیست است مرزی وجود نخواهد داشت . هرگونه تغییری در اقلیم یا پوشش گیاهی یا جریان دمای اقیانوسی منجر به تغییرات قابل توجهی در شبه قاره یا سراسر دنیا می شود. ما منابع طبیعی یکسانی را در سراسر جهان با هم شریک هستیم و نیاز به گسترش فرهنگ شهروندی جهانی داریم . کسانی که جهانی بیندیشند و محله‌ای عمل کنند. در نهایت محیط زیست تحت تأثیر فعالیت‌های مردم قرار دارد.
پایه و اساس عملکردهای قوی زیست محیطی به آنچه در خانه، مدارس، برنامه های جوانان، جامعه، رسانه ها و گروه‌های ذینفع اتفاق می‌افتد تا حد زیادی بستگی دارد . هر یک از این ها نقش خاصی را در آموزش افراد بازی می کنند. جوانان امروز به شهروندان و رأی دهندگانی تبدیل میشوند که تصمیماتشان نه تنها روی محیط زیست کنونی که در آن زندگی میکنند بلکه بر روی کشورشان و سایر قسمت‌های جهان اثر میگذارد به همین دلیل ضروری است که سیستم آموزش و پرورش در توسعه برنامه جامع آموزش های زیست محیطی جوانان و بزرگسالان را از مشکلات زیست محیطی آگاه کند . این برنامه‌ها باعث شکل‌گیری مهارت‌هایی جهت رفع مشکلات زیست محیطی میشود.
فلسفه آموزش محیط زیست:
فلسفه آموزش محیط زیست آگاهی افراد از ارتباط انسان با محیط زیست و ارتقای کیفیت زن دگی انسان و بالا بردن ارزش‌ها و دیدگاه ها برای حفاظت از محیط زیست می باشد تا هر فرد به تنهایی یا به طور گروهی در جهت مشکلات زیست محیطی اقدام و یا از بروز این مسایل جلوگیری کند. مفروضات فلسفه آموزش محیط زیست عبارتند از:
1. میزان تکامل اجتماعی و فرهنگی سریع تر از میزان تکامل زیستی است . بنابراین تکامل زیستی نمی‌تواند با عدم تعادل محیط زیست که ناشی از تکامل اجتماعی – فرهنگی است مقابله کند.
2. مسایل زیست محیطی پیچیده اند. برای حل آنها مهارت‌هایی در رشته‌های مختلف لازم استطبیعتاً. برای آموختن درباره محیط زیست تحلیل‌های بین رشته‌ای مورد نیاز است.
3. مسائل محیط زیست باید در ساختار طبیعی خود مورد بررسی قرار گیرد تا فرد ارتباط آنها را با خود مشاهده کند و سپس در ساختار جهانی ملاحظه گردد.
4. خلاقیت و حس مسئولیت و تعهد افراد را برای ساختن فردایی بهتر تشویق می کند. به سبب طبیعت خاص خود کمک شایانی به نوسازی فرآیند آموزش می نماید و با کلیتی که در شالوده وسیعی از موضوعات بین رشته‌ای جای گرفته است چشماندازی را مجدداً خلق می‌کند.
5. این حقیقت را که محیط زیست طبیعی و مصنوعی عمیقاً به هم وابسته هستند مورد شناسایی قرار می‌دهد.
.6 آموزش فرد را برای زندگی از طریق درک مسایل عمده دنیای معاصر و تدارک مهارت های لازم آماده میسازد، تا نقش مولدی را برای بهبود زندگی و حفاظت محیط زیست بازی کند و به ارزش های اخلاقی احترام بگذارد. آموزش محیطی به آموزش از طریق محیط زیست گویند که در آن محیط هم شیوه آموزش است و هم موضوع آموزش. اگر بخواهیم از دید شیوه و روش نگاه کنیم در اینجا محیط یک وسیله آموزش و هم یک رویکرد آموزش است. وقتی بیان می شود که محیط می تواند موضوع آموزش باشد، منظور این است که از مولفه ها و اجزاء محیط برای آموزش استفاده میشود.
همچنین منظور از آموزش برای محیط این است که محیط را کنترل نموده ، و تعادل اکولوژیک مناسبی را که در بردارنده استفاده و حفظ منابع و کنترل آلودگی های محیطی باشد برقرار می‌کند. این امر شامل طراحی محیطی مناسب می شود. بدین ترتیب نه تنها از محیط استفاده کارکردی میشود بلکه این نکته را در نظر میگیرد که استفاده از محیط کارکرد زیباشناسی نیز دارد که هم م یتوان از آن در باغبانی و هم در طراحی شهری استفاده کرد.
اصول آموزش محیط زیست:
- 1 آموزش محیطی به برنامهریزی در سطح ساده تا پیشرفته اقدام می‌کند.
- 2 آموزش محیطی موجب قطعیت بخشیدن ایده‌های معین و قطعی میشود.
- 3 آموزش محیطی موجب میشود تا کودکان از مفاهیم عینی به مفاهیم انتزاعی بروند.
- 4 آموزش محیطی موجب افزایش سطح و تجارب آموزشی از تجربی به عقلانی شود. بشر در محدوده زمین زندگی می‌کند، باید شیوهای را برای زندگی انتخاب کند که همگام با محدودیت های منابع طبیعی پیش رود و به طبیعت احترام بگذارد . در واقع درک مفهوم پایداری محیط زیست نیاز به این دارد تا افراد بیاموزند که چگونه باید حفظ منابع طبیعی و توسعه را جستجو کنند. اصول بر این اساس استوارند:
- احترام به طبیعت و حفظ سایر موجودات زنده در کره زمین همه قسمت ها و بخش‌های آن با هم در ارتباطند . وقتی قسمتی از محیط زیست تحت تأثیر عاملی قرار میگیرد سایر بخش‌ها از آن تأثیر می‌پذیرند.
- بهبود زندگی بشر هدف اصلی توسعه بهبود کیفیت زندگی بشر است . توسعه باید همه افراد جامعه را قادر سازد تا از کیفیت بالای زندگی برخوردار باشند و در این راستا حفظ و حراست اکوسیستم‌ها تأثیر به سزایی دارد.
- حفاظت از تنوع زیستی منابع طبیعی تجدید پذیر پایه و اساس اقتصاد است . خاک، آب، هوا، گیاهان، حیات وحش و گونه ها و ... سیستمهای طبیعی می باشند. سیستمهای طبیعی دارای فرآیندهای اکولوژیکی هستند که اقلیم را شکل میدهند، آب و هوا را پالایش می کنند، جریان آب را تنظیم می کنند، موجب چرخه عناصر میشوند، سبب تولید و احیای خاک می شوند و به طور کلی موجب بهبود وضعیت محیط زیست می گردند. بنابراین باید جهت جلوگیری از آلودگی این سیستم‌ها و کاهش کیفیت آنها تلاش کرد.
- تغییر در عادات و درک افراد حفظ محیط زیست به اعتقادات و تعهدات افراد هر جامعه بستگی دارد. با توجه به این که مردم نگرانی‌ها و عادات خود را در جامعه ترویج می دهند، لذا باید در تغییر رفتار افراد نسبت به محیط زیست و ترغیب آنها به حفظ محیط زیست تلاش کرد.
- ایجاد دانش محلی به منظور توسعه و حفاظت خط مشی اقتصادی میتواند ابزار مؤثری برای حفاظت و اکوسیستم‌ها و منابع طبیعی باشد. در واقع اقتصاد هر جامعهای به محیط زیست آن منطقه بستگی دارد.
