بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در طرح ریزی کسب و کارها و با توجه به فضای جدید حاکم بر اقتصاد جهانی ، از مدلهای مختلفی از ساختار سازمانی و بعضا" ترکیبی از آنها استفاده می گردد . یکی از این نوع مدلها ، ساختار سازمانی جغرافیایی است . این نوع ساختار با توجه به مشتری محور و بازار محور بودن آن ، براساس نوع و وضعیت هر یک از مناطق جغرافیایی و بازارهای مختلف سازمان شکل می گیرد و ساختاری منحصر به فرد برای سازمان در هر منطقه و براساس مقتضیات ، نیازها و فرهنگ آن منطقه در نظر می گیرد . در این مقاله پس از بیان مبانی ساختار و نمودار سازمانی ، رویکرد و نحوه عملکرد ساختار سازمانی جغرافیایی و مزایا و معایب بکارگیری آن در سازمانهای بزرگ امروزی بیان می گردد .
کلمات کلیدی: ساختار سازمانی ، نمودار سازمانی ، . Geographic Division Structure
.1مقدمه
امروزه در طرح ریزی کسب و کار ، باتوجه به فضای جدید حاکم بر اقتصاد جهانی، از مدلهای مختلفی از ساختارهای سازمانی و بعضا" ترکیبی از آنها استفاده می شود. یکی از این نوع ساختارهای بسیار متداول ساختار سازمانی جغرافیایی است. این نوع ساختار باتوجه به مشتری محور و بازار محور بودن آن ، همانگونه که از عنوان آن مشخص است ، براساس مناطق جغرافیایی شکل می گیرد. مسلما ممکن است هر منطقه ء جغرافیایی اقتضایات خود راداشته باشد . لذا می توان ساختاری منحصر به فرد برای هر منطقه و براساس مقتضیات ، طراحی کرد . در شرایط کنونی برخی بنگاه ها و صنایع دارای دفاتر متعدد ، یکی از راهکارهای کارگشا ، استفاده از اینگونه ساختارها یا ترکیبی از آن با سایر ساختارها می باشد . به گونه ای که براساس رویکرد هر دفتر و واحدکاری، امکان دارد ساختارهای مراکز مختلف شرکت به لحاظ شکلی وساختار تصمیم گیری هم کاملا متفاوت بوده و حتی به ضرورت ، به ساختارهای مکانیکی یا ارگانیکی نزدیکتر ، دورتر یا منطبق باشند. در ادامه ، پس از مروری بر مفاهیمی مانند ساختار و نمودار سازمانی ، در مورد نحوه عملکرد ساختار سازمانی فوق و مزایا ومعایب آن ، به طور اختصار، خواهیم پرداخت .
.2 ساختار و نمودار سازمانی
ساختار سازمانی آیینهء تمام نمای قواعد ، مقررات ، رویه ها ، استاندارد ها ، جایگاه و درخت تصمیم گیری ، ارتباطات ، تفکیک بخش ها و مشاغل و همین طور تلفیق آن ها ، سلسله مراتب ، اختیارات ، مسئولیت ها و نقش های کارکنان و واحدهای سازمان با رویکردی سیستمی و به صورت رسمی است. لازم به ذکر است که ساختار سازمانی باید کاملا بااستراتژیهای سازمان همراستا و منطبق باشد. اما نمودار سازمانی ، یک نماد قابل رویت از ساختار سازمانی حاکم برسازمان است که شامل کل فرآیندها و فعالیتهای سازمان می باشد .
.1.2 تفاوت ساختار سازمانی و نمودار سازمانی
بین ساختار سازمانی و نمودار سازمانی تمایز وجود دارد . در واقع ساختار سازمانی مفهومی کلی دارد و نمودار سازمانی مفهومی ساده شده و خلاصه شده ای از ساختار سازمانی است که قابل رویت است.
.2.2 نکات مهم در طراحی ساختار سازمانی
در طراحی ساختار سازمانی باید به این نکات توجه کرد :
-جریان اطلاعات و کانال های آن
-سلسله مراتب اداری
-حیطه کنترل های مدیریتی
-اختیارات، وظایف ، مسئولیت ها و نقش ها
با توجه به نکات فوق ساختار سازمانی باید توان تسریع و تسهیل تصمیم گیری را داشته باشد، نسبت به محیط و حل تعارضارت بین واحدها واکنش نشان دهد ، بین ارکان اصلی سازمان ارتباط ایجاد کرده و توانایی ایجاد هماهنگی بین فعالیت ها را داشته باشد.
.3.2 مفهوم ساختار سازمانی
گرچه مفهوم ساختار سازمانی یک حقیقت است و بر تمام آحاد سازمان تاثیر می گذارد و همه با آن سر و کار دارند . اما ساختار سازمانی می تواند دربرخی اوقات ، برای برخی از ارکان سازمان ، خصوصا مدیران ارشد ، دارای مفهومی کم و بیش انتزاعی باشد . این دیدگاه میتواند سازمان را با مشکلات و بحرانهایی مواجه سازد. اشکال دیدگاه و رویکرد انتزاعی در ساختارسازمانی این است که می تواند به ایجاد اختلال در درک همه جانبه ،شفاف وصحیح از حقایق و مفهوم کلی سازمان دامن زده و درنتیجه ضربات مهلک و جبران ناپذیری را به سرمایه های انسانی و سازمان وارد کند.
.3 تعریف گروه بندی
گروه بندی ،ترتیبی است که در آن مشاغل و فعالیت ها در گروه های منطقی دسته بندی شده و هر گروه در بخش و واحد بزرگتری ترکیب می شود تا کل سازمان را شکل دهد . گروه بندی بر اساس مکانی که قرار است فعالیت های سازمان در آن ×اجرا شود ، انجام میشود .
