بخشی از مقاله
چکیده:
سرگرمی میتواند بهترین راه برای نشر و اشاعه فرهنگ باشد و علیرغم آگاهی از خطر تهاجم فرهنگی می-بایست طراحان زمینه را برای نمود ارزشهای ایرانی فراهم سازند. ارائه این مضامین در قالب یک طرح بازی فکری - پازل - با توجه به نداشتن معایب و مشکلات ساخت میتواند در ترویج فرهنگ با استفاده از داستانها و ادبیات گذشته در قالبی امروزی برای گروه سنی نوجوان به نوع نگرش آن باتوجه به مشخصههای هنر اسلامی به نسل آینده کمک کند.
این مقاله به روش توصیفی-کاربردی و با شیوه گردآوری میدانی-کتابخانهای انجام شده است،و بررسی راهکارها و دستاوردهای آن به طراحی پازلهای دیواری با الهام از نقوش روایتگر با تکنیک کاشی-کاری در محیط آموزشی مقطع راهنمایی بارویکردی آموزشی به تشویق فعالیتهای گروهی و آشنایی با هنرکاشی هفت رنگ در آن صورت گرفته است.با توجه به نتایج پرسشنامه روایت آرش کمانگیر انتخاب شد و با تکنیک کاشیکاری به روش هفت رنگ که به صورت نقاشی با مواد رنگی معدنی اجرا میشود طرح داده شده است.
مقدمه:
توانایی بالقوه و نهفته در آثار فرهنگی بازمانده از نیاکان فرهیخته کشورمان همچون گنجی ارزشمند و عظیم در گوشهای مانده است و ما به عنوان میراثدار این گنج وظیفه پاسداری از آن را داریم. نسل جوان امروزی گذشته-ی خود را به خوبی نمیداند و ناگزیر ارزشهای زندگی را در فرهنگ بیگانه مییابد زیرا نمودی از فرهنگ و اصالت و ارزش ایرانی در ابزار سرگرمی اطرافش نمییابد . بهره گیری از فرآیند هنری همواره در جریان زندگی در دوران مختلف موجب ایجاد فضایی هویتمند در جریان زندگی بشر شده است اشیاء تزئینی صرف ، غیر کاربردی و بدون مفهوم و درک متقابل بوده و بیشتر رویکردی تکنیکی دارد.
در این میان سفال که اندوخته تکامل و پیشرفت بشری را با خود به همراه دارد در این زیست بوم به خصوص ایران حضوری چشمگیر دارد و میتواند نقش برجستهها و کاشی کاریها با نقوش روایی کاربردی در جهت معنا سازی و بیانگری در هنر معاصر داشته باشد.در دنیای امروزخلاقیت و تصمیم گیری متناسب با شرایط مقوله مهمی است که نوجوان میتواند با تمرین این مهارت را در خود تقویت کند یادگیری صبر و شکیبایی، ظرافت، دقت و نظم از ویژگی های مهم هنر اسلامی است که کاشی های هفت رنگ میتواند بهانه ی خوبی برای آموزش این مهارت هم از نظر تکنیکی هم از نظر بصری به نسل امروز بدهد.
دراین راستا دغدغه پژوهشگر در این مقاله پرداختن به همین مسأله و پرکردن گوشه اندکی از این خلاء با طراحی بازی پازل با الهام از نقوش روایتگر در کاشی های هفت رنگ بوده که نمونه انتخابی با تاکید بر داستانی طراحی شده است که کاربرکمترین اطلاعات را طبق نمونه آماری ازروایت دارد و طراحی به صورتی است که کاشی ها با نصب قطعات آهنربا در پشت آن به قاب آهنربایی بر روی دیوار نصب میشوند در طی این مشارکت احتمال شکسته شدن قطعات را با نصب یک صفحه نرم یونولیتی بر روی زمین در نزدیک همان منطقه نصب پازل، جبران کرده است که علاوه بر عدم آسیب به کاربر مانع از نقص اثر خواهد شد.
روش پژوهش:
در مرحله پژوهش میدانی با طراحی پرسشنامه و مصاحبه جهت درک نیازها و سلایق و ویژگیهای کاربر نهایی این محصول استفاده شده است.در پژوهش کتابخانهای به بررسی نقاشیها ،نگارگریها و روایتهای داستانی در ادوار تاریخی مختلف مورد بررسی قرار گرفته شد.سپس با تهیه پرسشنامه و مصاحبه ازگروه سنی 8-12 سال به صورت تصادفی به بررسی شناخت کاربر از داستان های انتخاب شده داشته و انتخاب را بر این قرار داده که روایت انتخابی همان داستان کمتر شنیده شده باشد تا زمینه را برای یادآوری و کنجکاوی اثر فراهم کند.گردآوری اطلاعات میدانی در مدارس،آموزشگاه و مراکز فرهنگی واقع در شهر تبریز انجام شد. با توجه نتایج به دست آمده طراحی محصول نهایی انتخاب داستان آرش کمانگیر در قالب یک پازل به صورت قطعات کاشی انتخاب شد.
پیشینه پژوهش:
در بررسی رساله های که تمرکز روی انتقال فرهنگ و سنن ایرانی می باشد. طراحی اسباب بازی مطابق فرهنگ و باورهای ایرانی برای سنین 8-11 سال - صافی، اکبر،. - 1381 طراحی اسباب بازی برای کودکان سنین 11-7 سال - میر صفی اندیکلایی،. - 1379در میان کتب معتبر روانشناسی بازی - احمدوند،. - 1389بازی و تاثیر آن بر رشد کودک - انگجی و عسگری نجفیان،. - 1385روانشناسی بازی - مهجور،سیامک،. - 1395راهنمای انتخاب اسباب بازی - مطهری، - 1386
-1مفهوم بازی
بازی پدیدهای عمومی و جهانی است. هرجا زندگی بوده بازی به صورتی وجود داشته و نه تنها در مطالعه قبایل بدوی به اشکال مختلف بازی برخورد میکنیم بلکه بین حیوانات نیز بازی و تمایل به آن مشاهده می-شود - قریشی راد،. - 1386تعاریف مختلفی برای بازی ارائه شده به عنوان نمونه شیلر بازی را فعالیتی بیهدف تعریف کرده و هدف آن به عنوان فعالیت در خود بازی داشته است یا کارل گروس آن را - پیش تمرین - میداند و برای آماده سازی یک زندگی حقیقی و یا کارل بوهلر اصل لذت را به عنوان ملاک بازی قبول میکند - قریشی-راد، - 1386تعریف ساده ای از این موضوع که پذیرش همگانی داشته باشد در اختیار نیست در ساده ترین تعریف کاری که به قصد لذت و تفریح انجام شود و فایده ای در برنداشته باشد - شجاعی، - 15 :1393
-2تعریف اسباب بازی
اسباب بازی هر وسیله بازی است که دارای ویژگی های آموزشی و یا غیر آموزشی باشد اما وسایل بازی کودکان را با وسایل بزرگسالان ادغام نمیکنند. این به ان مفهوم است که بازیهای روی تخته مثل شطرنج که دو گروه کودکان و بزرگسالان با آن بازی میکنند به هنگام استفاده کودکان اسباب بازی و به هنگام استفاده بزرگسالان سرگرمی میشود - مطهری،. - 11:1386استفاده از امکانات بازی نسبت به دیگر روشهای متداول تعامل برای کسب تجربه موثرتر است.
